1. Now Læssø.

En æsir urðu illa við hvarf Iðunnar, ok gerðust þeir brátt hárir ok gamlir. Þá áttu þeir æsir þing, ok spyrr hverr annan, hvat síðast vissi til Iðunnar, en þat var sét síðast, at hon gekk út ór Ásgarði með Loka. Þá var Loki tekinn ok færðr á þingit, ok var honum heitit bana eða píslum. En er hann varð hræddr, þá kvaðst hann mundu sækja eftir Iðunni í Jötunheima, ef Freyja vill ljá honum valshams, er hon á.

Ok er hann fær valshaminn, flýgr hann norðr í Jötunheima ok kemr einn dag til Þjaza jötuns. Var hann róinn á sæ, en Iðunn var ein heima. Brá Loki henni í hnotarlíki ok hafði í klóm sér ok flýgr sem mest.

En er Þjazi kom heim ok saknar Iðunnar, tekr hann arnarharminn ok flýgr eftir Loka, ok dró arnsúg í flugnum. En er æsirnir sá, er valrinn flaug með hnotina ok hvar örninn flaug, þá gengu þeir út undir Ásgarð ok báru þannig byrðar af lokarspánum. Ok þá er valrinn flaug inn of borgina, lét hann fallast niðr við borgarvegginn. Þá slógu æsirnir eldi í lokarspánuna, en örninn mátti eigi stöðva sik, er hann missti valsins. Laust þá eldinum í fiðri arnarins, ok tók þá af fluginn. Þá váru æsirnir nær ok drápu Þjaza jötun fyrir innan ásgrindr, ok er þat víg allfrægt.

En Skaði dóttir Þjaza jötuns, tók hjálm ok brynju ok öll hervápn ok ferr til Ásgarðs at hefna föður síns. En æsir buðu henni sætt ok yfirbætr ok it fyrsta, at hon skal kjósa sér mann af ásum ok kjósa at fótum ok sjá ekki fleira af.
Þá sá hon eins manns fætr forkunnarfagra ok mælti: "Þenna kýs ek. Fátt mun ljótt á Baldri."
En þat var Njörðr ór Nóatúnum.
Þat hafði hon ok í sættargerð sinni, at æsir skyldu þat gera, er hon hugði, at þeir skyldu eigi mega, at hlægja hana. Þá gerði Loki þat, at hann batt um skegg geitar nökkurrar ok öðrum enda um hreðjar sér, ok létu þau ýmsi eftir ok skrækði hvárt tveggja hátt. Þá lét Loki fallast í kné Skaða, ok þá hló hon. Var þá ger sætt af ásanna hendi við hana.

Svá er sagt, at Óðinn gerði þat til yfirbóta við Skaða, at hann tók augu Þjaza ok kastaði upp á himin ok gerði af stjörnur tvær.
Þá mælti Ægir: "Mikill þykkir mér Þjazi fyrir sér hafa verit, eða hvers kyns var hann?"
Bragi svarar: "Ölvaldi hét faðir hans, ok merki munu þér at þykkja, ef ek segi þér frá honum. Hann var mjök gullauðigr. En er hann dó ok synir hans skyldu skipta arfi, þá höfðu þeir mæling á gullinu, er þeir skiptu, at hverr skyldi taka munnfylli sína ok allir jafnmargar. Einn þeira var Þjazi annarr Iði, þriði Gangr. En þat höfum vér orðtak nú með oss at kalla gullit munntal þessa jötna, en vér felum í rúnum eða í skáldskap svá, at vér köllum þat mál eða orð eða tal þessa jötna."
Þá mælti Ægir: "Þat þykkir mér vel fólgit í rúnum."

Ok enn mælti Ægir: "Hvaðan af hefir hafizt sú íþrótt, er þér kallið skáldskap?"

Bragi svarar: "Þat váru upphöf til þess, at goðin höfðu ósætt við þat fólk, er Vanir heita. En þeir lögðu með sér friðstefnu ok settu grið á þá lund, at þeir gengu hvárirtveggju til eins kers ok spýttu í hráka sínum. En at skilnaði þá tóku goðin ok vildu eigi láta týnast þat griðamark ok sköpuðu þar ór mann. Sá heitir Kvasir. Hann er svá vitr, at engi spyrr hann þeira hluta, er eigi kann hann órlausn.

Hann fór víða um heim at kenna mönnum fræði, ok þá er hann kom at heimboði til dverga nökkurra, Fjalars ok Galars, þá kölluðu þeir hann með sér á einmæli ok drápu hann, létu renna blóð hans í tvau ker ok einn ketil, ok heitir sá Óðrerir, en kerin heita Són ok Boðn. Þeir blendu hunangi við blóðit, ok varð þar af mjöðr sá, er hverr, er af drekkr, verðr skáld eða fræðamaðr. Dvergarnir sögðu ásum, at Kvasir hefði kafnat í mannviti, fyrir því at engi var þar svá fróðr, at spyrja kynni hann fróðleiks.

Þá buðu þessir dvergar til sín jötni þeim, er Gillingr heitir, ok konu hans. Þá buðu dvergarnir Gillingi at róa á sæ með sér. En er þeir fóru fyrir land fram, reru dvergarnir á boða ok hvelfðu skipinu. Gillingr var ósyndr, ok týndist hann, en dvergarnir réttu skip sitt ok reru til lands. Þeir sögðu konu hans þenna atburð, en hon kunni illa ok grét hátt. Þá spurði Fjalarr hana, ef henni myndi hugléttara, ef hon sæi út á sæinn, þar er hann hafði týnzt, en hon vildi þat. Þá mælti hann við Galar, bróður sinn, at hann skal fara upp yfir dyrrnar, er hon gengi út, ok láta kvernstein falla í höfuð henni, ok talði sér leiðast óp hennar. Ok svá gerði hann.

Þá er þetta spurði Suttungr jötunn, sonr Gillings, ferr hann til ok tók dvergana ok flytr á sæ út ok setr þá í flæðarsker. Þeir biðja Suttung sér lífsgriða ok bjóða honum til sættar í fóðurgjald mjöðinn dýra, ok þat verðr at sætt með þeim. Flytr Suttungr mjöðinn heim ok hirðir, þar sem heita Hnitbjörg, setr þar til gæzlu dóttur sína, Gunnlöðu. Af þessu köllum vér skáldskap Kvasis blóð eða dvergadrekku eða fylli eða nökkurs konar lög Óðreris eða Boðnar eða Sónar eða farskost dverga, fyrir því at sá mjöðr flutti þeim fjörlausn ór skerinu, eða Suttungamjöð eða Hnitbjargalögr."

Þá mælti Ægir: "Myrkt þykkir mér þat mælt at kalla skáldskap með þessum heitum. En hvernig kómuzt þér æsir at Suttungamiði?"

 And again said Ægir: "Whence did this art, which ye call poesy, derive its beginnings?"

Bragi answered: "These were the beginnings thereof. The gods had a dispute with the folk which are called Vanir, and they appointed a peace-meeting between them and established peace in this way: they each went to a vat and spat their spittle therein. Then at parting the gods took that peace-token and would not let it perish, but shaped thereof a man. This man is called Kvasir, and he was so wise that none could question him concerning anything but that he knew the solution. He went up and down the earth to give instruction to men; and when he came upon invitation to the abode of certain dwarves, Fjalar and Galarr, they called him into privy converse with them, and killed him, letting his blood run into two vats and a kettle. The kettle is named Ódrerir, and the vats Són and Bodn; they blended honey with the blood, and the outcome was that mead by the virtue of which he who drinks becomes a skald or scholar. The dwarves reported to the Æsir that Kvasir had choked on his own shrewdness, since there was none so wise there as to be able to question his wisdom.

Bragi svarar: "Sjá saga er til þess, at Óðinn fór heiman ok kom þar, er þrælar níu slógu hey. Hann spyrr, ef þeir vili, at hann brýni ljá þeira. Þeir játa því. Þá tekr hann hein af belti sér ok brýndi ljána, en þeim þótti bíta ljárnir miklu betr ok föluðu heinina, en hann mat svá, at sá, er kaupa vildi, skyldi gefa við hóf. En allir kváðust vilja ok báðu hann sér selja, en hann kastaði heininni í loft upp. En er allir vildu henda, þá skiptust þeir svá við, at hverr brá ljánum á háls öðrum.

Óðinn sótti til náttstaðar til jötuns þess, er Baugi hét, bróðir Suttungs. Baugi kallaði illt fjárhald sitt ok sagði, at þrælar hans níu höfðu drepizt, en talðist eigi vita sér ván verkmanna. En Óðinn nefndist fyrir honum Bölverkr. Hann bauð at taka upp níu manna verk fyrir Bauga, en mælti sér til kaups einn drykk af Suttungamiði. Baugi kvaðst einskis ráð eiga at miðinum, sagði, at Suttungr vildi einn hafa, en fara kveðst hann mundu með Bölverki, ok freista, ef þeir fengi mjöðinn.

Bölverkr vann um sumarit níu manna verk fyrir Bauga, en at vetri beiddi hann Bauga leigu sínnar. Þá fara þeir báðir til Suttungs. Baugi segir Suttungi, bróður sínum, kaup þeira Bölverks, en Suttungr synjar þverliga hvers dropa af miðinum. Þá mælti Bölverkr til Bauga, at þeir skyldu freista véla nökkurra, ef þeir megi ná miðinum, en Baugi lætr þat vel vera. Þá dregr Bölverkr fram nafar þann, er Rati heitir, ok mælti, at Baugi skal bora bjargit, ef nafarrinn bítr. Hann gerir svá. Þá segir Baugi, at gegnum er borat bjargit, en Bölverkr blæss í nafarsraufina, ok hrjóta spænirnir upp í móti honum. Þá fann hann, at Baugi vildi svíkja hann, ok bað bora gegnum bjargit. Baugi boraði enn, en er Bölverkr blés annat sinn, þá fuku inn spænirnir. Þá brást Bölverkr í ormslíki ok skreið inn í nafarsraufina, en Baugi stakk eftir honum nafrinum ok missti hans.

Fór Bölverkr þar til, sem Gunnlöð var, ok lá hjá henni þrjár nætr, ok þá lofaði hon honum at drekka af miðinum þrjá drykki. Í inum fyrsta drykk drakk hann allt ór Óðreri, en í öðrum ór Boðn, í inum þriðja ór Són, ok hafði hann þá allan mjöðinn. Þá brást hann í arnarham ok flaug sem ákafast.
En er Suttungr sá flug arnarins, tók hann sér arnarham ok flaug eftir honum. En er æsir sá, hvar Óðinn flaug, þá settu þeir út í garðinn ker sín, en er Óðinn kom inn of Ásgarð, þá spýtti hann upp miðinum í kerin, en honum var þá svá nær komit, at Suttungr myndi ná honum, at hann sendi aftr suman mjöðinn, ok var þess ekki gætt. Hafði þat hverr, er vildi, ok köllum vér þat skáldfífla hlut. En Suttungamjöð gaf Óðinn ásunum ok þeim mönnum, er yrkja kunnu. Því köllum vér skáldskapinn feng Óðins ok fund ok drykk hans ok gjöf hans ok drykk ásanna."

Þá mælti Ægir: "Hversu á marga lund breytið þér orðtökum skáldskapar, eða hversu mörg eru kyn skáldskaparins?"
Þá mælti Bragi; "Tvenn eru kyn, þau er greina skáldskap allan."
Ægir spyrr: "Hver tvenn?"
Bragi segir: "Mál ok hættir."
"Hvert máltak er haft til skáldskapar?"
"Þrenn er grein skáldskaparmáls."
"Hver?"
"Svá at nefna hvern hlut, sem heitir. Önnur grein er sú, er heitir fornöfn. In þriðja málsgrein er sú, er kölluð er kenning, ok er sú grein svá sett, at vér köllum Óðin eða Þór eða Tý eða einhvern af ásum eða álfum, ok hvern þeira, er ek nefni til, þá tek ek með heiti af eign annars ássins eða get ek hans verka nökkurra. Þá eignast hann nafnit, en eigi hinn, er nefndr var. Svá sem vér köllum sig-Tý eða hanga-Tý eða farma-Týr, þat er þá Óðins heiti, ok köllum vér þat kennt heiti, svá ok at kalla reiðar-Tý."

En þetta er nú at segja ungum skáldum, þeim er girnast at nema mál skáldskapar ok heyja sér orðfjölða með fornum heitum eða girnast þeir at kunna skilja þat, er hulit er kveðit, þá skili hann þessa bók til fróðleiks ok skemmtunar. En ekki er at gleyma eða ósanna svá þessar frásagnir at taka ór skáldskapinum fornar kenningar, þær er höfuðskáld hafa sér líka látit. En eigi skulu kristnir menn trúa á heiðin goð ok eigi á sannyndi þessa sagna annan veg en svá sem hér finnst í upphafi bókar.

Nú skal láta heyra dæmin, hvernig höfuðskáldin hafa látit sér sóma at yrkja eftir þessum heitum ok kenningum, svá sem segir Arnórr jarlaskáld, at Óðinn heiti Alföðr:

1. Nú hykk slíðrhugaðs segja,
síð léttir mér stríða,
þýtr Alföður, ýtum
jarls kostu, brim hrosta.

Hér kallar hann ok skáldskapinn hrostabrim Alföður. Hávarðr halti kvað svá:

2. Nú er jódraugum ægis
arnar flaug of hauga;
hygg ek, at heimboð þiggi
Hangagoðs af vangi.

Svá kvað Víga-Glúmr:

3. Lattisk herr með höttu
Hangatýs at ganga,
þóttit þeim at hætta
þekkiligt, fyrir brekku.

Svá kvað Refr:

4. Oft kom, jarðar leiftra
er Baldr hniginn skaldi,
hollr at helgu fulli
Hrafnásar mér, stafna.

Svá kvað Eyvindr skáldaspillir:

5. Ok Sigurð
hinn er svönum veitti
hróka bjór
Haddingja vals
Farmatýs,
fjörvi næmðu
jarðráðendr
á Öglói.

Svá kvað Glúmr Geirason:

6. Þar var, þrafna byrjar
þeim stýrðu goð Beima
sjalfr í sæki-alfi
Sigtýr Atals dýra.

Svá kvað Eyvindr enn:

7. Göndul ok Skögul
sendi Gautatýr
at kjósa of konunga,
hverr Yngva ættar
skyldi með Óðni fara
ok í Valhöllu vera.

Svá kvað Úlfr Uggason:

8. Ríðr at vilgi víðu
víðfrægr, en mér líða,
Hroftatýr, of hváfta
hróðrmál, sonar báli.

Svá kvað Þjóðólfr inn hvinverski:

9. Valr lá þar á sandi,
vitinn inum eineygja
Friggjar faðmbyggvi,
fögnuðum dáð slíkri.

Þat kvað Hallfreðr:

10. Sannyrðum spenr sverða
snarr þiggjandi viggjar
barrhaddaða byrjar
biðkván und sik Þriðja.

Hér er þess dæmi, at jörð er kölluð kona Óðins í skáldskap. Svá er hér sagt, at Eyvindr kvað:

11.
Hermóðr ok Bragi,
kvað Hroftatýr,
gangið í gögn grami,
því at konungr ferr,
sá er kappi þykkir,
til hallar hinig.

Svá kvað Kormákr:

12.
Eykr með ennidúki
jarðhljótr día fjarðar
breyti, hún sá er, beinan,
bindr. Seið Yggr til Rindar.

Svá kvað Steinþórr:

13. Forngörvan á ek firnum
farms Gunnlaðar arma
horna fors at hrósa
hlítstyggs ok þó lítinn.

Svá kvað Úlfr Uggason:

14. Þar hykk sigrunni svinnum
sylgs valkyrjur fylgja
heilags tafns ok hrafna.
Hlaut innan svá minnum.

Svá kvað Egill Skalla-Grímsson:

15. Blætk eigi af því
bróður Vílis,
goðjaðar,
at ek gjarn séa;
þó hefr Míms vinr
mér of fengit
bölva bætr,
er it betra telk.

16. Gafumk íþrótt
ulfs of bági,
vígi vanr,
vammi firrða.

Hér er hann kallaðr goðjaðarr ok Míms vinr ok úlfs bági. Svá kvað Refr:

17. Þér eigu vér veigar,
Valgautr, salar brautar,
Fals, hrannvala fannar,
framr, valdi tamr, gjalda.

Svá kvað Einarr skálaglamm:

18. Hljóta mun ek, né hlítir,
Hertýs, of þat frýju,
fyrir örþeysi at ausa
austr víngnóðar flausta.

Svá kvað Úlfr Uggason:

19. Kostigr ríðr at kesti,
kynfróðs, þeim er goð hlóðu,
Hrafnfreistaðar, hesti
Heimdallr, at mög fallinn.

Svá er sagt í Eiríksmálum:

20. Hvat er þat drauma, kvað Óðinn,
ek hugðumk fyrir dag rísa,
Valhöll ryðja
fyrir vegnu fólki,
vekða ek Einherja,
bæða ek upp rísa,
bekki at strá,
bjórker leyðra,
valkyrjur vín bera,
sem vísi kæmi.

Þat kvað Kormákr:

21. Algildan bið ek aldar
allvald of mér halda
ýs bifvangi Yngva
ungr. Fór Hroftr með Gungni.

Þat kvað Þórálfr:

22. Sagði hitt, er hugði,
Hliðskjalfar gramr sjalfum,
hlífar-styggs þar er höggnir
Háreks liðar váru.

Svá kvað Eyvindr:

23. Hinn, er Surts
ór sökkdölum
farmögnuðr
fljúgandi bar.

Svá kvað Bragi:

24. Þat erumk sýnt, at snimma
sonr Aldaföðrs vildi
afls við úri þafðan
jarðar reist of freista.

Svá kvað Einarr:

25. Því at fjölkostigr flestu
flestr ræðr við son Bestlu,
tekit hefk morðs til mærðar,
mæringr en þú færa.

Svá kvað Þorvaldr blönduskáld:

26. Nú hef ek margt
í miði greipat
burar Bors,
Búra arfa.

Here, moreover, he calls poesy the Song-Surf of Allfather. Hávardr the Halt sang thus:

Thus sang Viga-Glúmr:

Thus sang Refr:

Thus sang Eyvindr Skald-Despoiler:

Thus sang Glúmr Geirason:

Thus sang Eyvindr:

Thus sang Úlfr Uggason:

Thus sang Thjódólfr of Hvin:

Hallfredr sang thus:

Here is an example of this metaphor, that in poesy the earth is called the Wife of Odin. Here is told what Eyvindr sang:

Thus sang Kormákr:

Thus sang Steinthórr:

Thus sang Úlfr Uggason:

Thus sang Egill Skallagrímsson:

Here he is called High God, and Friend of Mímir, and Adversary of the Wolf.

Thus sang Refr:

Thus sang Einarr Tinkling-Scale:

Thus sang Úlfr Uggason:

This is said in Eiríksmál:

Kormákr sang this:

Thórálfr sang this:

Thus sang Eyvindr:

So sang Bragi:

Thus sang Eínarr:

Thus sang Thorvaldr Blending-Skald:

Hér skal heyra, hvé skáldin hafa kennt skáldskapinn eftir þessum heitum, er áðr eru rituð, svá sem er at kalla Kvasis dreyra ok dverga skip, dverga mjöð, jötna mjöð, Suttunga mjöð, Óðins mjöð, ása mjöð, föðurgjöld jötna, lögr Óðreris ok Boðnar ok Sónar ok fyllr, lögr Hnitbjarga, fengr ok fundr ok farmr ok gjöf Óðins, svá sem hér er kveðit, er orti Einarr skálaglamm:

27. Hugstóran bið ek heyra,
heyr, jarl, Kvasis dreyra,
foldar vörð á fyrða
fjarðleggjar brim dreggjar.

Ok sem kvað Einarr enn skálaglamm:

28. Ullar gengr of alla
asksögn þess, er hvöt magnar
byrgis böðvar sorgar,
bergs geymi-lá dverga.

Svá sem kvað Ormr Steinþórsson:

29. At væri borit bjórs
bríkar ok mitt lík,
rekkar nemi dauðs drykk
Dvalins, í einn sal.

Ok sem Refr kvað:

30. Grjót-aldar ték gildi
geðreinar Þórsteini;
berg-Mæra glymr bára,
bið ek lýða kyn hlýða.

Svá sem kvað Egill:

31. Buðumk hilmir löð,
þar á ek hróðrs of kvöð,
bar ek Óðins mjöð
á Engla bjöð.

Ok sem kvað Glúmr Geirason:

32. Hlýði, hafta beiðis
hefk, mildingar, gildi;
því biðjum vér þagnar,
þegna tjón at fregnum.

Ok sem kvað Eyvindr:

33.  Vilja ek hljóð
at Hárs líði,
meðan Gillings
gjöldum yppik,
meðan hans ætt
í hverlegi
galgafarms
til goða teljum.

Svá sem Einarr kvað skálaglamm:

34.Eisar vágr fyr vísa,
verk Rögnis mér hagna,
þýtr Óðreris alda,
aldrhafs, við fles galdra.

Ok enn sem hann kvað:

35. Nú er þats Boðnar bára,
berg-Saxa, tér vaxa,
gervi í höll ok hlýði
hljóð fley jöfurs þjóðir.

Ok sem kvað Eilífr Guðrúnarson:

36. Verðið ér, alls orða
oss grær of kon mæran
á sefreinu Sónar
sáð, vingjöfum ráða.

Svá sem kvað Völu-Steinn:

37. Heyr Míms vinar mína,
mér er fundr gefinn Þundar,
við góma sker glymja
glaumbergs, Egill, strauma.

Svá kvað Ormr Steinþórsson:

38. Seggir þurfut ala ugg,
engu sný ek í Viðurs feng
háði, kunnum hróðrsmíð
haga, of mínn brag.

Svá kvað Úlfr Uggason:

39. Haldrgegnis ték Hildar
hugreifum Áleifi,
hann vil ek at gjöf Grímnis,
geðfjarðar lá, kveðja.

Skáldskapr er kallaðr sjár eða lögr dverganna, fyrir því at Kvasis blóð var lögr í Óðreri, áðr mjöðrinn væri gerr, ok þar gerðist hann í katlinum, ok er hann kallaðr fyrir því hverlögr Óðins, svá sem kvað Eyvindr ok fyrr var ritat:

40. Meðan hans ætt
í hverlegi
galgafarms
til goða teljum.

Enn er kallaðr skáldskaprinn far eða líð dverganna. Líð heitir öl, ok líð heitir skip. Svá er tekit til dæma, at skáldskapr er nú kallaðr fyrir því skip dverga, svá sem hér segir:

41. Bæði á ek til brúðar
bergjarls ok skip dverga
sollinn vind at senda
seinfyrnd götu eina.

And as Einarr Tinkling-Scale sang further:

[1. See page 105.]

Hvernig skal kenna Þór? Svá, at kalla hann son Óðins ok Jarðar, faðir Magna ok Móða ok Þrúðar, verr Sifjar, stjúpfaðir Ullar, stýrandi ok eigandi Mjöllnis ok megingjarða, Bilskirrnis, verjandi Ásgarðs, Miðgarðs, dólgr ok bani jötna ok trollkvinna, vegandi Hrungnis, Geirröðar, Þrívalda, dróttinn Þjálfa ok Rösku, dólgr Miðgarðsorms, fóstri Vingnis ok Hlóru.

Svá kvað Bragi skáld:

42. Vaðr lá Viðris arfa
vilgi slakr, er rakðisk,
á Eynæfis öndri,
Jörmungandr at sandi.

Svá kvað Ölvir hnúfa:

43. Æstisk allra landa
umbgjörð ok sonr Jarðar.

Svá kvað Eilífr:

44. Vreiðr stóð Vrösku bróðir,
vá gagn faðir Magna;
skelfra Þórs né Þjalfa
þróttar steinn við ótta.

Ok sem kvað Eysteinn Valdason:

45. Leit á brattrar brautar
baug hvassligum augum,
æstisk áðr at flausti
öggs búð, faðir Þrúðar.

Enn kvað Eysteinn:

46. Sín bjó Sifjar rúni
snarla fram með karli,
hornstraum getum Hrímnis
hræra, veiðarfæri.

Ok enn kvað hann:

47. Svá brá viðr, at, sýjur,
seiðr, renndu fram breiðar,
jarðar, út af borði
Ulls mágs hnefar skullu.

Svá kvað Bragi:

48. Hamri fórsk í hægri
hönd, þá er allra landa,
ægir öflugbarða,
endiseiðs of kenndi.

Svá kvað Gamli:

49. Þá er gramr, hinn er svik samðit,
snart Bilskirrnis hjarta,
grundar fisk með grandi
gljúfrskeljungs nam rjúfa.

Svá kvað Þorbjörn dísarskáld:

50. Þórr hefir Yggs með árum
Ásgarð af þrek varðan.

Svá kvað Bragi:

51. Ok borðróins barða
brautar hringr inn ljóti
á haussprengi Hrungnis
harðgeðr neðan starði.

Enn kvað Bragi:

52. Vel hafið yðrum eykjum
aftr, Þrívalda, haldit
simbli sumbls of mærum,
sundrkljúfr níu höfða.

Svá kvað Eilífr:

53. Þröngvir gein við þungum
þangs rauðbita tangar
kveldrunninna kvinna
kunnleggs alinmunni.

Svá kvað Úlfr Uggason:

54. Þjokkvöxnum kvaðsk þykkja
þikling firinmikla
hafra njóts at höfgum
hætting megindrætti.

Ok enn þetta:

55. Fullöflugr lét fellir
fjall-Gauts hnefa skjalla,
rammt mein var þat, reyni
reyrar leggs við eyra.

Enn kvað Úlfr:

56. Víðgymnir laust Vimrar
vaðs af fránum naðri
hlusta grunn við hrönnum.
Hlaut innan svá minnum.

Hér er hann kallaðr jötunn Vimrar vaðs. Á heitir Vimur, er Þórr óð, þá er hann sótti til Geirröðargarða.

Ok svá kvað Vetrliði skáld:

57. Leggi brauzt þú Leiknar,
lamðir Þrívalda,
steypðir Starkeði,
stéttu of Gjalp dauða.

Ok svá kvað Þorbjörn dísarskáld:

58. Ball í Keilu kolli,
Kjallandi brauzt þú alla,
áðr draptu Lút ok Leiða,
léztu dreyra Búseyru;
heftir þú Hengjankjöftu,
Hyrrokkin dó fyrri;
þó var snemr in sáma
Svívör numin lífi.

So sang Bragi the Skald:

Thus sang Ölvir Cut-Nose-and-Crop-Ears:

Thus sang Eilífr:

And thus sang Eysteinn Valdason:

Again he sang:

Thus sang Bragi:

Thus sang Gamli:

Thus sang Thorbjörn Lady's-Skald:

Thus sang Bragi:

Again sang Bragi:

Hvernig skal kenna Baldr? Svá, at kalla hann son Óðins ok Friggjar, ver Nönnu, faðir Forseta, eigandi Hringhorna ok Draupnis, dólgr Haðar, Heljar sinni, Gráta-goð. Úlfr Uggason hefir kveðit eftir sögu Baldrs langt skeið í Húsdrápu, ok ritat er áðr dæmi til þess, er Baldr er svá kenndr.

Hvernig skal kenna Njörd? Svá, at kalla hann Vanaguð eða Vananið eða Van ok föður Freys ok Freyju, fégjafa guð.

Svá segir Þórðr Sjáreksson:

59. Varð sjalf suna,
nama snotr una,
Kjalarr of tamði,
kváðut Hamði,
Goðrún bani,
goðbrúðr Vani,
heldr vel mara,
hjörleik spara.

Hér er þess getit, er Skaði gekk frá Nirði, sem fyrr er ritat.

So says Thórdr Sjáreksson:

Here it is recorded that Skadi departed from Njördr, as has already been written.

60. Því at Grjótbjörn
of gæddan hefir
Freyr ok Njörðr
at féarafli.

Freyr er kallaðr Belja dólgr, svá sem kvað Eyvindr skáldaspillir:

61. Þá er útröst
jarla bági
Belja dolgs
byggja vildi.
Hann er eigandi Skíðblaðnis ok galtar þess, er Gullinbursti heitir, svá sem hér er sagt:

62. Ívalda synir
gengu í árdaga
Skíðblaðni at skapa,
skipa bazt,
skírum Frey,
nýtum Njarðar bur.

Svá segir Úlfr Uggason:

63. Ríðr á börg til borgar
böðfróðr sonar Óðins
Freyr ok folkum stýrir
fyrstr inum gulli byrsta.

Hann heitir ok Slíðrugtanni.

Thus sang Egill Skallagrímsson:

Freyr is called Adversary of Beli, even as Eyvindr Spoiler of Skalds sang:

He is the possessor of Skídbladnir and of that boar which is called Gold-Bristle, even as it is told here:

Thus speaks Úlfr Uggason:

The boar is also called Fearful-Tusk.

Hvernig skal Heimdall kenna? Svá, at kalla hann son níu mæðra eða vörð goða, svá sem fyrr er ritat, eða hvíta ás, Loka dólg mensækir Freyju. Heimdallar höfuð heitir sverð. Svá er sagt, at hann var lostinn mannshöfði í gegnum. Um þat er kveðit í Heimdallar galdri, ok er síðan kallat höfuð mjötuðr Heimdallar. Sverð heitir manns mjötuðr. Heimdallr er eigandi Gulltopps. Hann er ok tilsækir Vágaskers ok Singasteins. Þá deilði hann við Loka um Brísingamen. Hann heitir ok Vindlér. Úlfr Uggason kvað í Húsdrápu langa stund eftir þeiri frásögu, ok er þess þar getit, at þeir váru í selalíkjum. Hann er ok sonr Óðins.

VIII. "How should one periphrase Heimdallr? By calling him Son of Nine Mothers, or Watchman of the Gods, as already has been written; or White God, Foe of Loki, Seeker of Freyja's Necklace. A sword is called Heimdallr's Head: for it is said that he was pierced by a man's head. The tale thereof is told in Heimdalar-galdr; and ever since a head is called Heimdallr's Measure; a sword is called Man's Measure. Heimdallr is the Possessor of Gulltoppr; he is also Frequenter of Vágasker and Singasteinn, where he contended with Loki for the Necklace Brísinga-men, he is also called Vindlér. Úlfr Uggason composed a long passage in the Húsdrápa on that legend, and there it is written that they were in the form of seals. Heimdallr also is son of Odin.

16. Týskenningar.

IX. "How should one periphrase Týr? By calling him the One-handed God, and Fosterer of the Wolf, God of Battles, Son of Odin.

Hvernig skal kenna Braga? Svá, at kalla hann Iðunnar ver, frumsmið bragar ok inn síðskeggja ás - af hans nafni er sá kallaðr skeggbragi, er mikit skegg hefir - ok sonr Óðins.

XIV. "How should Ullr be periphrased? By calling him Son of Sif, Stepson of Thor, God of the Snowshoe, God of the Bow, Hunting-God, God of the Shield.

Hvernig skal kenna Loka? Svá, at kalla hann son Fárbauta ok Laufeyjar, Nálar, bróður Býleists ok Helblinda, föður Vánargands, þat er Fenrisúlfr, ok Jörmundgands, þat er Miðgarðsormr, ok Heljar ok Nara ok Ála, frænda ok föðurbróður, vársinna ok sessa Óðins ok ása, heimsæki ok kistuskrúð Geirröðar, þjóf jötna, hafrs ok Brísingamens ok Iðunnar epla, Sleipnis frænda, ver Sigynjar, goða dólgr, hárskaði Sifjar, bölvasmiðr, inn slægi áss, rægjandi ok vélandi goðanna, ráðbani Baldrs, inn bundni áss, þrætudólgr Heimdallar ok Skaða. Svá sem hér segir Úlfr Uggason:

64. Ráðgenginn bregðr ragna
rein at Singasteini
frægr við firnaslægjan
Fárbauta mög vári;
móðöflugr ræðr mæðra
mögr hafnýra fögru,
kynni ek, áðr ok einnar
átta, mærðar þáttum.

Hér er þess getit, að Heimdallr er son níu mæðra.

XVI. "How should one periphrase Loki? Thus: call him Son of Fárbauti and Laufey, or of Nil, Brother of Býleistr and of Helblindi, Father of the Monster of Ván (that is, Fenris-Wolf), and of the Vast Monster (that is, the Midgard Serpent), and of Hel, and Nari, and Áli; Kinsman and Uncle, Evil Companion and Bench-Mate of Odin and the Æsir, Visitor and Chest-Trapping of Geirrödr, Thief of the Giants, of the Goat, of Brísinga-men, and of Idunn's Apples, Kinsman of Sleipnir, Husband of Sigyn, Foe of the Gods, Harmer of Sif's Hair, Forger of Evil, the Sly God,  Slanderer and Cheat of the Gods, Contriver of Baldr's Death, the Bound God, Wrangling Foe of Heimdallr and of Skadi. Even as Úlfr Uggason sings here:

Here it is written that Heimdallr is the son of nine mothers.

Nú skal enn segja dæmi, af hverju þær kenningar eru, er nú váru ritaðar, er áðr váru eigi dæmi til sögð, svá sem Bragi sagði Ægi, at Þórr var farinn í austrvega at berja troll, en Óðinn reið Sleipni í Jötunheima ok kom til þess jötuns, er Hrungnir hét. Þá spyrr Hrungnir, hvat manna sá er með gullhjálminn, er ríðr loft ok lög, ok segir, at hann á furðugóðan hest. Óðinn sagði, at þar vill hann veðja fyrir höfði sínu, at engi hestr skal vera jafngóðr í Jötunheimum. Hrungnir segir, at sá er góðr hestr, en hafa lézt hann mundu miklu stórfetaðra hest. Sá heitir Gullfaxi. Hrungnir varð reiðr ok hleypr upp á hest sinn ok hleypir eftir honum ok hyggr at launa honum ofrmæli. Óðinn hleypir svá mikit, at hann var á öðru leiti fyrir, en Hrungnir hafði svá mikinn jötunmóð, at hann fann eigi fyrr en hann kom inn of ásgrindr.
Ok er hann kom at hallardurum, buðu æsir honum til drykkju. Hann gekk í höllina ok bað fá sér at drekka. Váru þá teknar þær skálir, er Þórr var vanr at drekka af, ok snerti Hrungnir ór hverri. En er hann gerðist drukkinn, þá skorti eigi stór orð. Hann lézt skyldu taka upp Valhöll ok færa í Jötunheima, en sökkva Ásgarði, en drepa goð öll, nema Freyju ok Sif vill hann heim hafa með sér, en Freyja ein þorir þá at skenkja honum, ok drekka lézt hann mundu allt ásaöl.
En er ásum leiddust ofryrði hans, þá nefna þeir Þór. Því næst kom Þórr í höllina ok hafði á lofti hamarinn ok var allreiðr ok spyrr, hverr því ræðr, er jötnar hundvísir skulu þar drekka, eða hverr seldi Hrungni grið at vera í Valhöll eða hví Freyja skal skenkja honum sem at gildi ása.
Þá svarar Hrungnir ok sér ekki vinaraugum til Þórs, sagði, at Óðinn bauð honum til drykkju ok hann var á hans griðum. Þá mælti Þórr, at þess boðs skal Hrungnir iðrast, áðr hann komi út.
Hrungnir segir, at Ása-Þór er þat lítill frami at drepa hann vápnlausan. Hitt er meiri hugraun, ef hann þorir at berjast við hann at landamæri á Grjóttúnagörðum, - "ok hefir þat verit mikit fólskuverk," sagði hann, "er ek lét eftir heima skjöld minn ok hein. En ef ek hefða hér vápn mín, þá skyldum vit nú reyna hólmgönguna, en at öðrum kosti legg ek þér við níðingsskap, ef þú vill drepa mik vápnlausan."
Þórr vill fyrir engan mun bila at koma til einvígis, er honum var hólmr skoraðr, því at engi hafði honum þat fyrr veitt. Fór þá Hrungnir braut leið sína ok hleypði ákafliga, þar til er hann kom í Jötunheima, ok varð ferð hans allfræg með jötnum ok þat, at stefnulag var komit á með þeim Þór. Þóttust jötnar hafa mikit í ábyrgð, hvárr sigr fengi. Þeim var ills ván af Þór, ef Hrungnir léti, fyrir því at hann var þeira sterkastr.

Þá gerðu jötnar mann á Grjóttúnagörðum af leiri, ok var hann níu rasta hár, en þriggja breiðr undir hönd, en ekki fengu þeir hjarta svá mikit, at honum sómði, fyrr en þeir tóku úr meri nökkurri, ok varð honum þar eigi stöðugt, þá er Þórr kom.
Hrungnir átti hjarta þat, er frægt er, af hörðum steini ok tindótt með þrimr hornum, svá sem síðan er gert ristubragð þar, er Hrungnishjarta heitir. Af steini var ok höfuð hans. Skjöldr hans var ok steinn, víðr ok þjokkr, ok hafði hann skjöldinn fyrir sér, er hann stóð á Grjóttatúnagörðum ok beið Þórs, en hein hafði hann fyrir vápn ok reiddi of öxl ok var ekki dælligr. Á aðra hlið honum stóð leirjötunninn, er nefndr er Mökkurkálfi, ok var hann allhræddr. Svá er sagt, at hann meig, er hann sá Þór.
Þórr fór til hólmstefnu ok með honum Þjálfi. Þá rann Þjálfi fram at, þar er Hrungnir stóð, ok mælti til hans: "Þú stendr óvarliga, jötunn, hefir skjöldinn fyrir þér, en Þórr hefir sét þik, ok ferr hann it neðra í jörðu, ok mun hann koma neðan at þér."

Þá skaut Hrungnir skildinum undir fætr sér ok stóð á, en tvíhendi heinina. Því næst sá hann eldingar ok heyrði þrumur stórar. Sá hann þá Þór í ásmóði. Fór hann ákafliga ok reiddi hamarinn ok kastaði um langa leið at Hrungni. Hrungnir færir upp heinina báðum höndum ok kastar í mót. Mætir hon hamrinum á flugi, ok brotnar sundr heinin. Fellr annarr hlutr á jörð, ok eru þar af orðin öll heinberg. Annarr hlutr brast í höfði Þór, svá at hann fell fram á jörð. En hamarrinn Mjöllnir kom í mitt höfuð Hrungni ok lamði hausinn í smán mola, ok fell hann fram yfir Þór, svá at fótr hans lá of háls Þór. En Þjálfi vá at Mökkurkálfa, ok fell hann við lítinn orðstír.

Þá gekk Þjálfi til Þórs ok skyldi taka fót Hrungnis af honum ok gat hvergi valdit. Þá gengu til æsir allir, er þeir spurðu at Þórr var fallinn, ok skyldu taka fótinn af honum ok fengu hvergi komit.
Þá kom til Magni, sonr Þórs ok Járnsöxu. Hann var þá þrínættr. Hann kastaði fæti Hrungnis af Þór ok mælti: "Sé þar ljótan harm, faðir, er ek kom svá síð. Ek hygg, at jötun þenna myndak hafa lostit í hel með hnefa mínum, ef ek hefða fundit hann."
Þá stóð Þórr upp ok fagnaði vel syni sínum ok sagði, at hann myndi verða mikill fyrir sér, - "ok vil ek," sagði hann, "gefa þér hestinn Gullfaxa, er Hrungnir hefir átt."

Þá mælti Óðinn ok sagði, at Þórr gerði rangt, er hann gaf þann inn góða hest gýgjarsyni, en eigi föður sínum.

Þá svarar Bragi: "Mikillar frásagnar er þat vert, er Þórr fór til Geirröðargarða. Þá hafði hann eigi hamarinn Mjöllni eða megingjarðar eða járngreipr, ok olli því Loki. Hann fór með honum, því ar Loka hafði þat hent, þá er hann flaug einu sinni at skemmta sér með valsham Friggjar, at hann flaug fyrir forvitni sakar í Geirröðargarða ok sá þar höll mikla, settist ok sá inn of glugg. En Geirröðr leit í móti honum ok mælti, at taka skyldi fuglinn ok færa honum, en sendimaðr komst nauðuliga á hallarvegginn, svá var hann hár. Þat þótti Loka gott, er hann sótti erfiðliga til hans, ok ætlaði sér stund at fljúga eigi upp, fyrr en hann hafði farit allt torleiðit. En er maðrinn sótti at honum, þá beinir hann fluginn ok spyrnir við fast, ok eru þá fætrnir fastir.

Var Loki tekinn þar höndum ok færðr Geirröði jötni. En er hann sá augu hans, þá grunaði hann, at maðr myndi vera, ok bað hann svara, en Loki þagði. Þá læsti Geirröðr Loka í kistu ok svelti hann þar þrjá mánuðr. En þá er Geirröðr tók hann upp ok beiddi hann orða, þá sagði Loki, hverr hann var, ok til fjörlausnar vann hann Geirröði þess eiða, at hann skyldi koma Þór í Geirröðargarða, svá at hann hefði hvárki hamarinn né megingjarðar.

Þórr kom til gistingar til gýgjar þeirar, er Gríðr er kölluð. Hon var móðir Víðars ins þögla. Hon sagði Þór satt frá Geirröði, at hann var jötunn hundvíss ok illr viðreignar. Hon léði honum megingjarða ok járngreipr, er hon átti, ok staf sinn, er heitir Gríðarvölr. Þá fór Þórr til ár þeirar, er Vimur heitir, allra á mest. Þá spennti hann sik megingjörðum ok studdi forstreymis Gríðarvöl, en Loki helt undir megingjarðar. Ok þá er Þórr kom á miðja ána, þá óx svá mjök áin, at uppi braut á öxl honum. Þá kvað Þórr þetta:

65. Vax-at-tu nú, Vimur,
alls mik þik vaða tíðir
jötna garða í;
veiztu, ef þú, vex,
at þá vex mér ásmegin
jafnhátt upp sem himinn.

Þá sér Þórr uppi í gljúfrum nökkurum, at Gjálp, dóttir Geirröðar stóð þar tveim megin árinnar, ok gerði hon árvöxtinn.
Þá tók Þórr upp ór ánni stein mikinn ok kastaði at henni ok mælti svá: "At ósi skal á stemma."

Eigi missti hann, þar er hann kastaði til. Ok í því bili bar hann at landi ok fekk tekit reynirunn nökkurn ok steig svá ór ánni. Því er það orðtak haft, at reynir er björg Þórs.

En er Þórr kom til Geirröðar, þá var þeim félögum vísat fyrst í geitahús til herbergis, ok var þar einn stóll til sætis, ok sat Þórr þar. Þá varð hann þess varr, at stóllinn fór undir honum upp at ræfri. Hann stakk Gríðarveli upp í raftana ok lét sígast fast á stólinn. Varð þá brestr mikill, ok fylgði skrækr. Þar höfðu verit undir stólinum dætr Geirröðar, Gjálp ok Greip, ok hafði hann brotit hrygginn í báðum.

Þá lét Geirröðr kalla Þór í höllina til leika. Þar váru eldar stórir eftir endilangri höll. En er Þórr kom gagnvart Geirröði, þá tók Geirröðr með töng járnsíu glóandi ok kastar at Þór, en Þórr tók í móti með járngreipum ok færir á loft síuna, en Geirröðr hljóp undir járnsúlu at forða sér. Þórr kastaði síunni ok laust gegnum súluna ok gegnum Geirröð ok gegnum vegginn ok svá fyrir útan í jörðina." 

Eftir þessi sögu hefir ort Eilífr Guðrúnarson í Þórsdrápu.

XVIII. Then said, Ægir: "Methinks Hrungnir was of great might. Did Thor accomplish yet more valorous deeds when he had to do with the trolls?"

And Bragi answered: "It is worthy to be told at length, how Thor went to Geirrödr's dwelling. At that time he had not the hammer Mjöllnir with him, nor his Girdle of Might, nor the iron gauntlets: and that was the fault of Loki, who went with him. For once, flying in his sport with Frigg's hawk-plumage, it had happened to Loki to fly for curiosity's sake into Geirrödr's court. There he saw a great hall, and alighted and looked in through the window; and Geirrödr looked up and saw him, and commanded that the bird be taken and brought to him, But he who was sent could scarce get to the top of the wall, so high was it; and it seemed pleasant to Loki to see the man striving with toil and pains to reach him, and he thought it was not yet time to fly away until the other had accomplished the perilous climb. When the man pressed hard after him, then he stretched his wings for flight, and thrust out vehemently, but now his feet were stuck fast.

So Loki was taken and brought before Geirrödr the giant; but when Geirrödr saw his eyes, he suspected that this might be a man, and bade him answer; but Loki was silent. Then Geirrödr shut Loki into a chest and starved him there three months. And now when Geirrödr took him out and commanded him to speak, Loki told who he was; and by way of ransom for his life he swore to Geirrödr with oaths that he would get Thor to come into Geirrödr's dwelling in such a fashion that he should have neither hammer nor Girdle of Might with him.

"Thor came to spend the night with that giantess who was called Grídr, mother of Vídarr the Silent. She told Thor the truth concerning Geirrödr, that he was a crafty giant and ill to deal with; and she lent him the Girdle of Might and iron gloves which she possessed, and her staff also, which was called Grídr's Rod. Then Thor proceeded to the river named Vimur, greatest of all rivers. There he girded himself with the Girdle of Might and braced firmly downstream with Grídr's Rod, and Loki held on behind by the Girdle of Might. When Thor came to mid-current, the river waxed so greatly that it broke high upon his shoulders. Then Thor sang this:

"Then Thor saw Gjálp, daughter of Geirrödr, standing in certain ravines, one leg in each, spanning the river, and she was causing the spate. Then Thor snatched up a great stone out of the river and cast it at her, saying these words: 'At its source should a river be stemmed.' Nor did he miss that at which he threw. In that moment he came to the shore and took hold of a rowan-clump, and so climbed out of the river; whence comes the saying that rowan is Thor's deliverance.

"Now when Thor came before Geirrödr, the companions were shown first into the goat-fold[1] for their entertainment, and there was one chair there for a seat, and Thor sat there. Then he became aware that the chair moved under him up toward the roof: he thrust Grídr's Rod up against the rafters and pushed back hard against the chair. Then there was a great crash, and screaming followed. Under the chair had been Geirrödr's daughters, Gjálp and Greip; and he had broken both their backs. Then Geirrödr had Thor called into the hall to play games. There were great fires the whole length of the hall. When Thor came up over against Geirrödr, then Geirrödr took up a glowing bar of iron with the tongs and cast it at Thor. Thor caught it with his iron gloves and raised the bar in the air, but Geirrödr leapt behind an iron pillar to save himself. Thor lifted up the bar and threw it, and it passed through the pillar and through Geirrödr and through the wall, and so on out, even into the earth.

1. So Codex Regius and Codex Worm.; Codex Upsal. and Codex Hypn. read gesta hús = guest's house. Gering, Simrock, and Anderson prefer the latter reading. I have followed Jónsson in accepting geita hús.

Eilífr Gudrúnarson has wrought verses on this story, in Thórsdrápa:

Hvernig skal kenna Frigg? Svá, at kalla hana dóttur Fjörgyns, kona Óðins, móður Baldrs, elju Jarðar ok Rindar ok Gunnlaðar ok Gerðar, sværa Nönnu, dróttning ása ok ásynja, Fullu ok valshams ok Fensala.

XIX. How should one periphrase Frigg? Call her Daughter of Fjörgynn, Wife of Odin, Mother of Baldr, Co-Wife of Jörd and Rindr and Gunnlöd and Grídr, Mother-in-law of Nanna, Lady of the Æsir and Ásynjur, Mistress of Fulla and of the Hawk-Plumage and of Fensalir.

Hvernig skal Freyju kenna? Svá, at kalla hana dóttur Njarðar, systur Freys, konu Óðs, móður Hnossar, eigandi valfalls ok Sessrúmnis ok fressa, Brisíngamens, Vanagoð, Vanadís, it grátfagra goð, ástaguð. - Svá má kenna allar ásynjur at nefna annarrar nafni ok kenna við eign eða verk sín eða ættir.

XX. "How should one periphrase Freyja? Thus: by calling her Daughter of Njördr, Sister of Freyr, Wife of Ódr, Mother of Hnoss, Possessor of the Slain, of Sessrúmnir, of the Gib-Cats, and of Brísinga-men; Goddess of the Vanir, Lady of the Vanir, Goddess Beautiful in Tears, Goddess of Love. All the goddesses may be periphrased thus: by calling them by the name of another, and naming them in terms of their possessions or their works or their kindred.

Hvernig skal kenna Sif? Svá, at kalla hana konu Þórs, móður Ullar, it hárfagra goð, elja Járnsöxu, móður Þrúðar.

Eftir þeiri sögu orti Þjóðólfr inn hvinverski í Haustlöng.

"This is the correct manner of periphrasing the Æsir: To call each of them by the name of another, and to designate him in terms of his works or his possessions or his kindred.

Hvernig skal kenna himin? Svá, at kalla hann Ymis haus ok þar af jötuns haus ok erfiði eða byrði dverganna eða hjálm Vestra ok Austra, Suðra, Norðra, land sólar ok tungls ok himintungla, vagna ok veðra, hjálmr eða hús lofts ok jarðar ok sólar. Svá kvað Arnórr jarlaskáld:

66. Ungr skjöldungr stígr aldri
jafnmildr á við skildan
þess var grams, und gömlum,
gnóg rausn, Ymis hausi.

Ok enn sem hann kvað:

67. Björt verðr sól at svartri,
sökkr fold í mar dökkvan,
brestr erfiði Austra,
allr glymr sjár á fjöllum.

Svá kvað Böðvarr balti:

68. Alls engi verðr Inga
undir sólar grundu
böðvar hvatr né betri
bræðr landreki æðri.

Ok sem kvað Þjóðólfr inn hvinverski:

69. Ók at ísarnleiki
Jarðar sunr, en dunði,
móðr svall Meila blóða,
mána vegr und hánum.

Svá sem kvað Ormr Barreyjarskáld:

70. Hvégi er, Draupnis drógar
dís, ramman spyr ek vísa,
sá ræðr, valdr, fyr veldi,
vagnbrautar mér fagnar.

Svá sem kvað Bragi skáld:

71. Hinn er varp á víða
vinda Öndurdísar
of manna sjöt margra
mundlaug föður augum.

Ok sem Markús kvað:

72. Fjarri hefir, at fæðisk dýrri
flotna vörðr á élkers botni,
háva leyfir hverr maðr ævi
hringvarpaðar, gjalfri kringðum.

Svá sem kvað Steinn Herdísarson:

73. Hás kveð ek helgan ræsi
heimtjalds at drag þeima,
mærð tésk fram, en fyrða
fyrr, því at hann er dyrri.

Ok sem kvað Arnórr jarlaskáld:

74. Hjalp þú, dýrr konungr, dýrum,
dags grundar, Hermundi.

Ok enn kvað Arnórr:

75. Saðr stillir, hjalp þú snjöllum,
sóltjalda, Rögnvaldi.

Ok sem kvað Hallvarðr:

76. Knútr verr jörð sem ítran
alls dróttinn sal fjalla.

Sem Arnórr kvað:

77. Míkáll vegr þat er misgért þykkir
mannvits fróðr ok allt it góða;
tyggi skiptir síðan seggjum
sólar hjalms á dæmistóli.

XXIII. "How should the heaven be periphrased? Thus: call it Skull of Ymir, and hence, Giant's Skull; Task or Burden of the Dwarves, or Helm of Vestri and Austri, Sudri, or Nordri; Land of the Sun, of the Moon, and of the Stars of Heaven, of the Wains and the Winds; Helm, or House, of the Air and the Earth and the Sun. So sang Arnórr Earls'-Skald:

And as he sang again:

Thus sang Bödvarr the Halt:

And as Thjódólfr of Hvin sang:

Even as sang Ormr Barrey's-Skald:,

Even as the skald Bragi sang:

And as Markús sang:

Even as Steinn Herdísarson sang:

And as Arnórr Earls'-Skald sang:

And as Arnórr sang further:

And as Hallvardr sang:

As Arnórr sang:

Hvernig skal jörð kenna? Svá, at kalla hana Ymis hold ok móður Þórs, dóttur Ónars, brúði Óðins, elju Friggjar ok Rindar ok Gunnlaðar, sværu Sifjar, gólf ok botn veðra hallar, sjár dýranna, dóttir Náttar, systir Auðs ok Dags. Svá sem kvað Eyvindr skáldaspillir:

78. Nú er alfröðull elfar
jötna dolgs of folginn,
ráð eru rammrar þjóðar
rík, í móður líki.

Sem kvað Hallfreðr vandræðskáld:

79. Ráð lukusk, at sá, síðan,
snjallráðr konungs spjalli
átti einga-dóttur
Ónars viði gróna.

Ok enn sagði hann:

80. Breiðleita gat brúði
Báleygs at sér teygða
stefnir stöðvar hrafna
stála ríkismálum.

Svá sem kvað Þjóðólfr:

81. Útan bindr við enda
elgvers glöðuðr hersa
hreins við, húfi rónum,
hafs botni far gotna.

Sem Hallfreðr kvað:

82. Því hygg fleygjanda frægjan,
ferr jörð und menþverri
ítran, eina at láta
Auðs systur mjök trauðan.

Svá kvað Þjóðólfr:

83. Dolgljóss, hefir dási
darrlatr staðit fjarri,
endr þá er elju Rindar
ómynda tók skyndir.

XXIV. "How should one periphrase the earth? Thus: by calling her Flesh of Ymir, and Mother of Thor, Daughter of Ónarr, Odin's Bride, Co-Wife of Frigg and Rindr and Gunnlöd, Mother-in-law of Sif, Floor and Bottom of the Storm-Hall, Sea of Beasts, Daughter of Night, Sister of Audr and of Day. Even as Eyvindr Skald-Despoiler sang:

As sang Hallfredr Troublous-Skald:

And he said further:

Even as Thjódólfr-sang:

As Hallfredr sang:

Thus sang Thjódólfr:

Hvernig skal sæ kenna? Svá, at kalla hann Ymis blóð, heimsækir goðanna, verr Ránar, faðir Ægisdætra, þeira er svá heita Himinglæva, Dúfa, Blóðughadda, Hefring, Uðr, Hrönn, Bylgja, Bára, Kólga, land Ránar ok Ægisdætra ok skipa ok sæskips heita, kjalar, stála, súða, sýju, fiska, ísa, sækonunga leið ok brautir, eigi síðr hringr eyjanna, hús sanda ok þangs ok skerja, dorgar land ok sæfugla, byrjar. Svá sem kvað Ormr Barreyjarskáld:

84. Útan gnýr á eyri
Ymis blóð fara góðra.

Svá kvað Refr:

85. Vágþeysta berr vestan,
vætti ek lands fyr brandi,
hvalmæni skefr, húna
hógdýr of lög bógu.

Svá sem kvað Sveinn:

86. Þá er élreifar ófu
Ægis dætr ok tættu
föls, við frost of alnar,
fjallgarðs rokur harðar.

Ok sem kvað Refr:

87. Færir björn, þar er bára
brestr, undinna festa
oft í Ægis kjafta
úrsvöl Gymis völva.

Hér er sagt, at allt er eitt Ægir ok Hlér ok Gymir. Ok enn kvað hann:

88. En sægnípu Sleipnir
slítr úrdrifinn hvítrar
Ránar, rauðum steini
runnit, brjóst ór munni.

Sem kvað Einarr Skúlason:

89. Harðr hefir ört frá jörðu
élvindr, svana strindar
blakkr lætr í sog sökkva
snægrund, skipi hrundit.

Ok enn sem hann kvað:

90. Margr ríss, en drífr dorgar
dynströnd í svig löndum,
spend verða stög stundum,
stirðr keipr, fira greipum.

Ok enn kvað hann:

91. Grams bera gollna spánu,
göfug ferð er sú jöfri,
skýtr holmfjöturr Heita
hrafni, snekkju stafnar.

Enn sem hann kvað:

92. Haustköld skotar hélðum
holmrönd varar öndri.

Ok enn svá:

93. Sundr springr svalra landa
sverrigjörð fyr börðum.

Sem Snæbjörn kvað:

94. Hvatt kveða hræra Grótta
hergrimmastan skerja
út fyrir jarðar skauti
eylúðrs níu brúðir,
þær er, lungs, fyrir löngu,
líðmeldr, skipa hlíðar
baugskerðir rístr barði
ból, Amlóða mólu.

Hér er kallat hafit Amlóða kvern. - Enn sem kvað Einarr Skúlason:

95. Viknar ramr í, Rakna,
reksaumr fluga-straumi,
dúks hrindr böl, Þar er bleikir
bifgrund, á stag rifjum.

XXV. "How should one periphrase the sea? Thus: by calling it Ymir's Blood; Visitor of the Gods; Husband of Rán; Father of Ægir's Daughters, of them who are called Himinglæva, Dúfa, Blódughadda, Hefring, Udr, Hrönn, Bylgja, Bára, Kolga; Land of Rán and of Ægir's Daughters, of Ships and of ships' names, of the Keel, of Beaks, of Planks and Seams, of Fishes, of Ice; Way and Road of Sea-Kings; likewise Encircler of Islands; House of Sands and of Kelp and of Reefs; Land of Fishing-gear, of Sea-Fowls, and of Fair Wind. Even as Ormr Barrey's-Skald sang:

As Refr sang:

Even as Steinn sang:

And as Refr sang:

It is said here that Ægir and Gymir are both the same. And he sang further:

And the Sea-Peak's Sleipnir slitteth
The stormy breast rain-driven,
The wave, with red stain running
Out of white Rán's mouth.

As Einarr Skúlason sang:

And as he sang further:

And he sang yet further:

And he sang again:

And thus also:

As Snæbjorn sang:

Here the sea is called Amlódi's Churn.

As Einarr Skúlason sang:

Hvernig skal kenna sól? Svá, at kalla hana dóttur Mundilfara, systur Mána, kona Glens, eldr himins ok lofts. Svá sem kvað Skúli Þorsteinsson:

96.
Glens beðja veðr gyðju
goðblíð í vé, síðan
ljós kemr gótt með geislum
gránserks ofan Mána.

Svá kvað Einarr Skúlason:

97.
Hvargi er Beita borgar
bálgrimmustum skála
hár of hnossvin órum
heims vafrlogi sveimar.

XXVI. "How should one periphrase the sun? By calling her Daughter of Mundilfari, Sister of the Moon, Wife of Glenr, Fire of Heaven and of the Air. Even as Skúli Thorsteinsson sang:

Thus sang Einarr Skúlason:

Hvernig skal kenna vind? Svá, at kalla hann son Fornjóts, bróður Ægis ok elds, brjót viðar, skaði ok bani eða hundr eð vargr viðar eða segls eða seglreiða. Svá sagði Sveinn í Norðrsetudrápu:

98.
Tóku fyrst til fjúka
Fornjóts synir ljótir.

XXVII. "How should the wind be periphrased? Thus: call it Son of Fornjótr, Brother of the Sea and of Fire, Scathe or Ruin or Hound or Wolf of the Wood or of the Sail or of the Rigging.

Thus spake Sveinn in the Nordrsetu-drápa:

Hvernig skal kenna eld? Svá, at kalla hann bróður vinds ok Ægis, bana ok grand viðar ok húsa, Hálfs bani, sól húsanna.

XXVIII. "How should one periphrase fire? Thus: call it Brother of the Wind and the Sea, Ruin and Destruction of Wood and of Houses, Hálfr's Bane, Sun of Houses.

Hvernig skal kenna vetr? Svá, at kalla hann son Vindsvals ok bana orma, hríðmál. Svá kvað Ormr Steinþórsson:

99.
Ræð ek þenna mög manni
Vindvals unað blindum.

Svá kvað Ásgrímr:

100.
Sigrgæðir var síðan
seimörr í Þrándheimi,
þjóð veit þínar íðir,
þann orms-trega, sannar.

XXIX. "How should winter be periphrased? Thus: call it Son of Vindsvalr, Destruction of Serpents, Tempest Season. Thus sang Ormr Steinthórsson:

Thus sang Ásgrímr:

Hvernig skal kenna sumar? Svá, at kalla son Svásaðar ok líkn ormanna ok gróðr manna. Svá sem kvað Egill Skalla-Grímsson:

101. Upp skulum órum sverðum,
ulfs tannlituðr, glitra,
eigum dáð at drýgja
í dalmiskunn fiska.

XXX. "How should one periphrase summer? Thus: call it Son of Svásudr and Comfort of Serpents, and Growth of Men. Even as Egill Skallagrímsson sang:

Hvernig skal kenna manninn? Mann skal kenna við verk sín, þat er hann veitir eða þiggr eða gerir. Hann má ok kenna til eignar sinnar, þeirar er hann á, ok svá ef hann gaf, svá ok við ættir þær, er hann kom af, svá þær, er frá honum kómu. Hvernig skal hann kenna við þessa hluti? Svá, at kalla hann vinnanda eða fremjanda fara sinna eða athafnar, víga eða sæfara eða veiða eða vápna eða skipa. Ok fyrir því at hann er reynir vápnanna ok viðr víganna, allt eitt ok vinnandi. Viðr heitir tré. Reynir heitir ok tré. Af þessum heitum hafa skáldin kallat manninn ask eða hlyn, lund eða öðrum viðarheitum karlkenndum ok kennt til víga eða skipa eða fjár. Mann er ok rétt at kenna til allra ásaheita. Kennt er ok við jötnaheiti, ok er þat flest háð eða lastmæli. Vel þykkir kennt til álfa.

Konu skal kenna til alls kvenbúnaðar, gulls ok gimsteina, öls eða víns eða annars drykkjar, þess er hon selr eða gefr, svá ok til ölgagna ok allra þeira hluta, er henni samir at vinna eða veita. Rétt er at kenna hana svá at kalla hana selju eða lág þess, er hon miðlar, en selja eða lág, þat eru tré. Fyrir því er kona kölluð til kenningar öllum kvenkenndum viðarheitum. En fyrir því er kona kennd til gimsteina eða glersteina, at þat var í forneskju kvinnabúnaðr, er kallat var steinasörvi, er þær höfðu á hálsi sér. Nú er svá fært til kenningar, at konan er nú kennd við stein ok við öll steinsheiti. Kona er ok kennd við allar ásynjur eða valkyrjur eða nornir eða dísir. Konu er ok rétt at kenna við alla athöfn sína eða við eign eða ætt.

XXXI. "How should man be periphrased? By his works, by that which he gives or receives or does; he may also be periphrased in terms of his property, those things which he possesses, and, if he be liberal, of his liberality; likewise in terms of the families from which he descended, as well as of those which have sprung from him. How is one to periphrase him in terms of these things? Thus, by calling him accomplisher or performer of his goings or his conduct, of his battles or sea-voyages or huntings or weapons or ships. And because he is a tester of weapons and a winner of battles,--the words for 'winner' and 'wood' being the same, as are also those for tester' and 'rowan,'--therefore, from these phrases, skalds have called man Ash or Maple, Grove, or other masculine tree-names, and periphrased him in such expressions in terms of battles or ships or possessions. It is also correct to periphrase man with all the names of the Æsir; also with giant-terms, and this last is for the most part for mocking or libellous purposes. Periphrasis with the names of elves is held to be favorable.

"Woman should be periphrased with reference to all female garments, gold and jewels, ale or wine or any other drink, or to that which she dispenses or gives; likewise with reference to ale-vessels, and to all those things which it becomes her to perform or to give. It is correct to periphrase her thus: by calling her giver or user of that of which she partakes. But the words for 'giver' and 'user' are also names of trees; therefore woman is called in metaphorical speech by all feminine tree-names. Woman is periphrased with reference to jewels or agates for this reason: in heathen times what was called a 'stone-necklace,' which they wore about the neck, was a part of a woman's apparel; now it is used figuratively in such a way as to periphrase woman with stones and all names of stones. Woman is also metaphorically called by the names of the Ásynjur or the Valkyrs or Norris or women of supernatural kind. It is also correct to periphrase woman in terms of all her conduct or property or family.

Hvernig skal kenna gull? Svá, at kalla þat eld Ægis ok barr Glasis, haddr Sifjar, höfuðband Fullu, grátr Freyju, munntal ok rödd ok orð jötna, dropa Draupnis ok regn eða skúr Draupnis eða augna Freyju, otrgjöld, nauðgjald ásanna, sáð Fýrisvalla, haugþak Hölga, eldr allra vatna ok handar, grjót ok sker eða blik handar.

XXXII. "How should gold be periphrased? Thus: by calling it Ægir's Fire, and Needles of Glasir, Hair of Sif, Snood of Fulla, Freyja's Tears, Talk and Voice and Word of Giants, Draupnir's Drop and Rain or Shower of Draupnir, or of Freyja's Eyes, Otter's Ransom, Forced Payment of the Æsir, Seed of Fýris-Plain, Cairn-Roof of Hölgi, Fire of all Waters and of the Hand, Stone and Reef or Gleam of the Hand.

Fyrir hví er gull kallat eldr Ægis? Þessi saga er til þess, er fyrr er getit, at Ægir sótti heimboð til Ásgarðs, en er hann var búinn til heimferðar, þá bauð hann til sín Óðni ok öllum ásum á þriggja mánaða fresti. Til þeirar ferðar varð fyrst Óðinn ok Njörðr, Freyr, Týr, Bragi, Viðarr, Loki, svá ok ásynjur Frigg, Freyja, Gefjun, Skaði, Iðunn, Sif. Þórr var eigi þar. Hann var farinn í austrveg at drepa troll. En er goðin höfðu setzt í sæti, þá lét Ægir bera inn á hallargólf lýsigull, þat er birti ok lýsti höllina sem eldr, ok þat var þar haft fyrir ljós at hans veizlu, sem í Valhöllu váru sverðin fyrir eld. Þá sennti Loki þar við öll goð ok drap þræl Ægis, þann er Fimafengr hét. Annarr þræll hans er nefndr Eldir. Rán er nefnd kona hans, en níu dætr þeira, svá sem fyrr er ritat. At þeiri veizlu vannst allt sjálft, bæði vist ok öl ok öll reiða, er til veizlunnar þurfti. Þá urðu æsir þessir varir, at Rán átti net þat, er hon veiddi í menn alla, þá er á sæ kómu. Nú er þessi saga til þess, hvaðan af þat er, at gull er kallat eldr eða ljós eða birti Ægis, Ránar eða Ægis dætra. Ok af þeim kenningum er nú svá sett, at gull er kallat eldr sævar ok allra hans heita, svá sem Ægir eða Rán eigu heiti við sæinn, ok þaðan af er nú gull kallat eldr vatna eða á ok allra árheita.

En þessi heiti hafa svá farit sem önnur ok kenningar, at in yngri skáld hafa ort eftir dæmum inna gömlu skálda, svá sem stóð í þeira kvæðum, en sett síðan út í hálfur þær, er þeim þóttu líkar við þat, er fyrr var ort, svá sem vatnit er sænum, en áin vatninu, en bekkr ánni. Því er þat kallat nýgervingar allt, er út er sett heiti lengra en fyrr finnst, ok þykkir þat vel allt, er með líkendum ferr ok eðli. Svá kvað Bragi skáld:

102. Eld of þák af jöfri
ölna bekks við drykkju;
þat gaf Fjölnis fjalla,
með fulli mér stillir.

XXXIII. Wherefore is gold called Ægir's Fire? This tale is to the same purport as we have told before: Ægir went to Ásgard to a feast, but when he was ready to return home, he invited Odin and all the Æsir to visit him in three months' time. First came Odin and Njördr, Freyr, Týr, Bragi, Vídarr, Loki; likewise the Ásynjur: Frigg, Freyja, Gefjun, Skadi, Idunn, Sif. Thor was not there, having gone into the eastern lands to slay trolls. When the gods had sat down in their places, straightway Ægir had bright gold brought in onto the floor of the hall, and the gold gave forth light and illumined the hall like fire: and it was used there for lights at his banquet, even as in Valhall swords were used in place of fire. Then Loki bandied sharp words with all the gods, and slew one of Ægir's thralls, him who was called Five-Finger; another of his thralls was named Fire-Kindler. Rán is the name of Ægir's wife, and their daughters are nine, even as we have written before. At this feast all things were self-served, both food and ale, and all implements needful to the feast. Then the Æsir became aware that Rán had that net wherein she was wont to catch all men who go upon the sea. Now this tale is to show whence it comes that gold is called Fire or Light or Brightness of Ægir, of Rán, or of Ægir's daughters; and now such use is made of these metaphors that gold is called Fire of the Sea, and of all names of the sea, even as Ægir or Rán had names associated with the sea. Therefore gold is now called Fire of Waters or of Rivers, and of all river names.

"But these names have fared just as other figures also have done: the later skalds have composed after the examples of the old skalds, even those examples which stood in their poems, but were later expanded into such forms as seemed to later poets to be like what was written before: as a lake is to the sea, or the river to the lake, or the brook to the river. Therefore all these are called new figures, when terms are expanded to greater length than what was recorded before; and all this seems well and good, so fair as it concurs with verisimilitude and nature. As Bragi the Skald sang:

Hví er gull kallat barr eða lauf Glasis? Í Ásgarði fyrir durum Valhallar stendr lundr, sá er Glasir er kallaðr, en lauf hans allt er gull rautt, svá sem hér er kveðit, at

103. Glasir stendr
með gullnu laufi
fyrir Sigtýs sölum.

Sá er viðr fegrstr með goðum ok mönnum.

XXXIV. "Why is gold called the Needles, or Leaves; of Glasir? In Ásgard, before the doors of Valhall, there stands a grove which is called Glasir, and its leafage is all red gold, even as is sung here:

Far and wide, this tree is the fairest known among gods and men.

Hví er gull kallat haddr Sifjar? Loki Laufeyjarson hafði þat gert til lævísi at klippa hár allt af Sif. En er Þórr varð þess varr, tók hann Loka ok myndi lemja hvert bein í honum, áðr hann svarði þess, at hann skal fá af Svartálfum, at þeir skulu gera af gulli Sifju hadd þann, er svá skal vaxa sem annat hár. Eftir þat fór Loki til þeira dverga, er heita Ívaldasynir, ok gerðu þeir haddinn ok Skíðblaðni ok geirinn, er Óðinn átti, er Gungnir heitir. Þá veðjaði Loki höfði sínu við þann dverg, er Brokkr heitir, hvárt bróðir hans, Sindri, myndi gera jafngóða gripi þrjá sem þessir váru. En er þeir kómu til smiðju, þá lagði Sindri svínskinn í aflinn ok bað blása Brokk ok létta eigi fyrr en hann tæki þat ór aflinum, er hann hafði í lagt. En þegar er hann var genginn ór smiðjunni, en hinn blés, þá settist fluga ein á hönd honum ok kroppaði, en hann blés sem áðr, þar til er smiðrinn tók ór aflinum, ok var þat göltr, ok var burstin ór gulli. Því næst lagði hann í aflinn gull ok bað hann blása ok hætta eigi fyrr blæstrinum en hann kæmi aftr. Gekk hann á braut. En þá kom flugan ok settist á háls honum ok kroppaði nú hálfu fastara en áðr, en hann blés, þar til er smiðrinn tók ór aflinum gullhring þann, er Draupnir heitir. Þá lagði hann járn í aflinn ok bað hann blása ok sagði, at ónýtt myndi verða, ef blástrinn felli. Þá settist flugan milli augna honum ok kroppaði hvarmana, en er blóðit fell í augun, svá at hann sá ekki, þá greip hann til hendinni sem skjótast, meðan belgrinn lagðist niðr, ok sveipði af sér flugunni, ok þá kom þar smiðrinn ok sagði, at nú lagði nær, at allt myndi ónýtast, er í aflinum var. Þá tók hann ór aflinum hamar. Fékk hann þá alla gripina í hendr bróður sínum Brokk ok bað hann fara með til Ásgarðs ok leysa veðjunina.

En er þeir Loki báru fram gripina, þá settust æsirnir á dómstóla ok skyldi þat atkvæði standast, sem segði Óðinn, Þórr, Freyr. Þá gaf Loki Óðni geirinn Gungni, en Þór haddinn, er Sif skyldi hafa, en Frey Skíðblaðni ok sagði skyn á öllum gripunum, at geirrinn nam aldri staðar í lagi, en haddrinn var holdgróinn, þegar er hann kom á höfuð Sif, en Skíðblaðnir hafði byr, þegar er segl kom á loft, hvert er fara skyldi, en mátti vefja saman sem dúk ok hafa í pungi sér, ef þat vildi. Þá bar fram Brokkr sína gripi. Hann gaf Óðni hringinn ok sagði, at ina níundu hverja nótt myndi drjúpa af honum átta hringar jafnhöfgir sem hann. En Frey gaf hann göltinn ok sagði, at hann mátti renna loft ok lög nótt ok dag meira en hverr hestr ok aldri varð svá myrkt af nótt eða í myrkheimum, at eigi væri ærit ljós, þar er hann fór; svá lýsti af burstinni. Þá gaf hann Þór hamarinn ok sagði, at hann myndi mega ljósta svá stórt sem hann vildi, hvat sem fyrir væri, at eigi myndi hamarrinn bila, ok ef hann yrpi honum til, þá myndi hann aldri missa ok aldri fljúga svá langt, at eigi myndi hann sækja heim hönd, ok ef þat vildi, þá var hann svá lítill, at hafa mátti serk sér. En þat var lýi á, ar forskeftit var heldr skammt.

Þat var dómr þeira, at hamarrinn var beztr af öllum gripunum ok mest vörn í fyrir hrímþursum, ok dæmðu þeir, at dvergrinn ætti veðféit. Þá bauð Loki at leysa höfuð sitt, en dvergrinn sagði, at þess var engi ván. "Taktu mik þá," kvað Loki, en er hann vildi taka hann, þá var hann víðs fjarri. Loki átti skúa þá, er hann rann á loft ok lög. Þá bað dvergrinn Þór, at hann skyldi taka hann, en hann gerði svá. Þá vildi dvergrinn höggva af höfuð hans, en Loki sagði, at hann átti höfuðit, en eigi hálsinn. Þá tók dvergrinn þveng ok kníf ok vill stinga rauf á vörrum Loka ok vill rifa saman munninn, en knífrinn beit ekki. Þá mælti hann, at betri væri þar alr bróður hans, en jafnskjótt sem hann nefndi hann, þá var þar alrinn, ok beit hann varrarnar. Rifaði hann saman varrirnar, ok reif Loki ór æsunum. Sá þvengr, er muðrinn Loka var saman rifaðr, heitir Vartari.

XXXV. "Why is gold called Sif's Hair? Loki Laufeyarson, for mischief's sake, cut off all Sif's hair. But when Thor learned of this, he seized Loki, and would have broken every bone in him, had he not sworn to get the Black Elves to make Sif hair of gold, such that it would grow like other hair. After that, Loki went to those dwarves who are called Ívaldi's Sons; and they made the hair, and Skídbladnir also, and the spear which became Odin's possession, and was called Gungnir. Then Loki wagered his head with the dwarf called Brokkr that Brokkr's brother Sindri could not make three other precious things equal in virtue to these. Now when they came to the smithy, Sindri laid a pigskin in the hearth and bade Brokkr blow, and did not cease work until he took out of the hearth that which he had laid therein. But when he went out of the smithy, while the other dwarf was blowing, straightway a fly settled upon his hand and stung: yet he blew on as before, until the smith took the work out of the hearth; and it was a boar, with mane and bristles of gold. Next, he laid gold in the hearth and bade Brokkr blow and cease not from his blast until he should return. He went out; but again the fly came and settled on Brokkr's neck, and bit now half again as hard as before; yet he blew even until the smith took from the hearth that gold ring which is called Draupnir. Then Sindri laid iron in the hearth and bade him blow, saying that it would be spoiled if the blast failed. Straightway the fly settled between Brokkr's eyes and stung his eyelid, but when the blood fell into his eyes so that he could not see, then he clutched at it with his hand as swiftly as he could,--while the bellows grew flat,--and he swept the fly from him. Then the smith came thither and said that it had come near to spoiling all that was in the hearth. Then he took from the forge a hammer, put all the precious works into the hands of Brokkr his brother, and bade him go with them to Ásgard and claim the wager.

"Now when he and Loki brought forward the precious gifts, the Æsir sat down in the seats of judgment; and that verdict was to prevail which Odin, Thor, and Freyr should render. Then Loki gave Odin the spear Gungnir, and to Thor the hair which Sif was to have, and Skídbladnir to Freyr, and told the virtues of all these things: that the spear would never stop in its thrust; the hair would grow to the flesh as soon as it came upon Sif's head; and Skídbladnir would have a favoring breeze as soon as the sail was raised, in whatsoever direction it might go, but could be folded together like a napkin and be kept in Freyr's pouch if he so desired. Then Brokkr brought forward his gifts: he gave to Odin the ring, saying that eight rings of the same weight would drop from it every ninth night; to Freyr he gave the boar, saying that it could run through air and water better than any horse, and it could never become so dark with night or gloom of the Murky Regions that there should not be sufficient light where be went, such was the glow from its mane and bristles. Then he gave the hammer to Thor, and said that Thor might smite as hard as he desired, whatsoever might be before him, and the hammer would not fail; and if he threw it at anything, it would never miss, and never fly so far as not to return to his hand; and if be desired, he might keep it in his sark, it was so small; but indeed it was a flaw in the hammer that the fore-haft was somewhat short.

"This was their decision: that the hammer was best of all the precious works, and in it there was the greatest defence against the Rime-Giants; and they gave sentence, that the dwarf should have his wager. Then Loki offered to redeem his head, but the dwarf said that there was no chance of this. 'Take me, then,' quoth Loki; but when Brokkr would have laid hands on him, he was a long way off. Loki had with him those shoes with which he ran through air and over water. Then the dwarf prayed Thor to catch him, and Thor did so. Then the dwarf would have hewn off his head; but Loki said that he might have the head, but not the neck. So the dwarf took a thong and a knife, and would have bored a hole in Loki's lips and stitched his mouth together, but the knife did not cut. Then Brokkr said that it would be better if his brother's awl were there: and even as he named it, the awl was there, and pierced the lips. He stitched the Ups together, and Loki ripped the thong out of the edges. That thong, with which Loki's mouth was sewn together, is called Vartari.

Hér heyrir, at gull er kennt til höfuðbands Fullu, er orti Eyvindr skáldaspillir:

104. Fullu skein á fjöllum
fallsól bráavallar.
Ullar kjóls of allan
aldr Hákunar skaldum.

XXXVI. "One may hear how gold is metaphorically called Fulla's Snood, in this verse which Eyvindr Skald-Despoiler wrought:

Gull er kallat grátr Freyju, sem fyrr er sagt. Svá kvað Skúli Þorsteinsson:

105. Margr of hlaut of morgin
morðelds, þar er val felldum,
Freyju tár at fleiri
fárbjóðr; at þar várum.

Ok sem kvað Einarr Skúlason:

106. Þar er Mardallar milli,
meginhurðar, liggr skurða,
Gauts berum galla þrútinn,
grátr, dalreyðar látri.

Ok hér hefir Einarr enn kennt svá Freyju at kalla hana móður Hnossar eða konu Óðs, svá sem hér:

107. Eigi þverr fyrir augna
Óðs beðvinu Róða
ræfrs, eignisk svá, regni
ramsvell, konungr elli.

Ok enn svá:

108. Hróðrbarni kná ek Hörnar,
hlutum dýran grip, stýra,
brandr þrymr gjalfrs á grandi
gollvífiðu, hlífar;
sáðs, berr sinnar móður,
svans unni mér gunnar
fóstrgæðandi Fróða,
Freys nift bráa driftir.

Hér getr ok þess, at Freyju má svá kenna at kalla hana systur Freys. Ok enn svá:

109. Nýt buðumk Njarðar dóttur,
nálægt var þat stáli
vel of hrósa ek því vísa
vörn, sævar bál barni.

Hér er hon kölluð dóttir Njarðar. Ok enn Svá:

110. Gaf, sá er erring ofrar,
ógnprúðr Vanabrúðar
þing Váfaðar þröngvir
þróttöflga mér dóttur;
ríkr leiddi mey mækis
mátvaldr á beð skaldi
Gefnar, glóðum drifna,
Gautreks svana brautar.

Hér er hon kölluð Gefn ok Vanabrúðr. Til allra heita Freyju er rétt at kenna grátinn ok kalla svá gullit, ok á marga lund er þessum kenningum breytt, kallat hagl eða regn eða él eða dropar eða skúrir eða forsar augna hennar eða kinna eða hlýra eða brá eða hvarma.

XXXVII. "Gold is called Freyja's Tears, as was said before. So sang Skúli Thorsteinsson:

And as Einarr Skúlason sang:

And here Einarr has further periphrased Freyja so as to call her Mother of Hnoss, or Wife of Ódr, as standeth below:

And again thus:

It is also recorded here that one may periphrase Freyja by calling her Sister of Freyr. And thus also:

Here she is called Daughter of Njördr.

And again thus:

Here she is called Gefn and Bride of the Vanir.--It is proper to join 'tears' with all the names of Freyja, and to call gold by such terms; and in divers ways these periphrases have been varied, so that gold is called Hail, or Rain, or Snow-Storm, or Drops, or Showers, or Water falls, of Freyja's Eyes, or Cheeks, or Brows, or Eyelids.

Hér má þat heyra, at kallat er orð eða rödd jötna gullit, svá sem fyrr er sagt. Svá kvað Bragi skáld:

111.
Þann átta ek vin verstan
vaströdd en mér baztan
Ála undirkúlu
óniðraðan þriðja.

Hann kallaði stein vasta undirkúlu, en jötun Ála steinsins, en gull rödd jötuns.

XXXVIII. "In this place one may hear that gold is called Word, or Voice, of Giants, as we have said before; thus sang Bragi the Skald:

He called a rock Botched Knob, and a giant Áli of Rock, and gold Voice of the Giant.

Hver sök er til þess, at gull er kallat otrgjöld? Svá er sagt, at þá er æsir fóru at kanna heim, Óðinn ok Loki ok Hænir, þeir kómu at á nökkurri ok gengu með ánni til fors nökkurs, ok við forsinn var otr einn ok hafði tekit lax ór forsinum ok át blundandi. Þá tók Loki upp stein ok kastaði at otrinum ok laust í höfuð honum. Þá hrósði Loki veiði sinni, at hann hefði veitt í einu höggvi otr ok lax. Tóku þeir þá laxinn ok otrinn ok báru eftir sér, kómu þá at bæ nökkurum ok gengu inn. En sá búandi er nefndr Hreiðmarr, er þar bjó. Hann var mikill fyrir sér ok mjök fjölkunnigr. Beiddust æsir at hafa þar náttstað ok kváðust hafa með sér vist ærna ok sýndu búandanum veiði sína.
En er Hreiðmarr sá otrinn, þá kallaði hann sonu sína, Fáfni ok Regin, ok segir, at Otr, bróðir þeira, var drepinn ok svá, hverir þat höfðu gert. Nú ganga þeir feðgar at ásunum ok taka þá höndum ok binda ok segja þá um otrinn, at hann var sonr Hreiðmars. Æsir bjóða fyrir sik fjörlausn, svá mikit fé sem Hreiðmarr sjálfr vill á kveða, ok varð þat at sætt með þeim ok bundit svardögum. Þá var otrinn fleginn. Tók Hreiðmarr otrbelginn ok mælti við þá, at þeir skulu fylla belginn af rauðu gulli ok svá hylja hann allan, ok skal þat vera at sætt þeira.

Þá sendi Óðinn Loka í Svartálfaheim, ok kom hann til dvergs þess, er heitir Andvari. Hann var fiskr í vatni, ok tók Loki hann höndum ok lagði á hann fjörlausn allt þat gull, er hann átti í steini sínum. Ok er þeir koma í steininn, þá bar dvergrinn fram allt gull, þat er hann átti, ok var þat allmikit fé. Þá svipti dvergrinn undir hönd sér einum litlum gullbaug. Þat sá Loki ok bað hann fram láta bauginn. Dvergrinn bað hann eigi bauginn af sér taka ok lézt mega æxla sér fé af bauginum, ef hann heldi. Loki kvað hann eigi skyldu hafa einn penning eftir ok tók bauginn af honum ok gekk út, en dvergrinn mælti, at sá baugr skyldi vera hverjum höfuðsbani, er ætti. Loki segir, at honum þótti þat vel, ok sagði, at þat skyldi haldast mega fyrir því sá formáli, at hann skyldi flytja þeim til eyrna, er þá tæki við.

Fór hann í braut ok kom til Hreiðmars ok sýndi Óðni gullit. En er hann sá bauginn, þá sýndist honum fagr ok tók hann af fénu, en greiddi Hreiðmari gullit. Þá fylldi hann otrbelginn, sem mest mátti hann, ok setti upp, er fullr var. Gekk þá Óðinn til ok skyldi hylja belginn með gullinu, ok þá mælti hann við Hreiðmar, at hann skal sjá, hvárt belgrinn er þá allr hulðr. En Hreiðmarr leit til ok hugði at vandliga ok sá eitt granahár ok bað þat hylja, en at öðrum kosti væri lokit sætt þeira. Þá dró Óðinn fram bauginn ok hulði granahárit ok sagði, at þá váru þeir lausir frá otrgjöldunum.

En er Óðinn hafði tekit geir sinn, en Loki skúa sína ok þurftu þá ekki at óttast, þá mælti Loki, at þat skyldi haldast, er Andvari hafði mælt, at sá baugr ok þat gull skyldi verða þess bani, er ætti, ok þat helzt síðan. Nú er sagt, af hverju gull er otrgjöld kallat eða nauðgjald ásanna eða rógmálmr.

XXXIX. "For what reason is gold called Otter's Wergild? It is related that when certain of the Æsir, Odin and Loki and Hœnir, went forth to explore the earth, they came to a certain river, and proceeded along the river to a waterfall. And beside the fall was an otter, which had taken a salmon from the fall and was eating, blinking his eyes the while. Then Loki took up a stone and cast it at the otter, and struck its head. And Loki boasted in his catch, that he had got otter and salmon with one blow. Then they took up the salmon and the otter and bore them along with them, and coming to the buildings of a certain farm, they went in. Now the husbandman who dwelt there was named Hreidmarr: he was a man of much substance, and very skilled in black magic. The Æsir asked him for a night's lodging, saying that they had sufficient food with them, and showed him their catch. But when Hreidmarr saw the otter, straight way he called to him his sons, Fáfnir and Reginn, and told them that the otter their brother was slain, and who had done that deed.

It Now father and sons went up to the Æsir, seized them, bound them, and told them about the otter, how he was Hreidmarr's son. The Æsir offered a ransom for their lives, as much wealth as Hreidmarr himself desired to appoint; and a covenant was made between them on those terms, and confirmed with oaths. Then the otter was flayed, and Hreidmarr, taking the otter-skin, bade them fill the skin with red gold and also cover it altogether; and that should be the condition of the covenant between them. Thereupon Odin sent Loki into the Land of the Black Elves, and he came to the dwarf who is called Andvari, who was as a fish in the water. Loki caught him in his hands and required of him in ransom of his life all the gold that he had in his rock; and when they came within the rock, the dwarf brought forth all the gold he had, and it was very much wealth. Then the dwarf quickly swept under his hand one little gold ring, but Loki saw it and commanded him to give over the ring. The dwarf prayed him not to take the ring from him, saying that from this ring he could multiply wealth for himself if he might keep it. Loki answered that be should not have one penny left, and took the ring from him and went out; but the dwarf declared that that ring should be the ruin of every one who should come into possession of it. Loki replied that this seemed well enough to him, and that this condition should hold good provided that he himself brought it to the ears of them that should receive the ring and the curse. He went his way and came to Hreidmarr's dwelling, and showed the gold to Odin; but when Odin saw the ring, it seemed fair to him, and he took it away from the treasure, and paid the gold to Hreidmarr. Then Hreidmarr filled the otter-skin as much as he could, and set it up when it was full. Next Odin went up, having the skin to cover with gold, and he bade Hreidmarr look whether the skin were yet altogether hidden. But Hreidmarr looked at it searchingly, and saw one of the hairs of the snout, and commanded that this be covered, else their covenant should be at an end. Then Odin drew out the ring, and covered the hair, saying that they were now delivered from their debt for the slaying of the otter. But when Odin had taken his spear, and Loki his shoes, and they had no longer any need to be afraid, then Loki declared that the curse which Andvari had uttered should be fulfilled: that this ring and this gold should be the destruction of him who received it; and that was fulfilled afterward. Now it has been told wherefore gold is called Otter's Wergild, or Forced Payment of the Æsir, or Metal of Strife.

Hvat er fleira at segja frá gullinu? Hreiðmarr tók þá gullit at sonargjöldum, en Fáfnir ok Reginn beiddust af nökkurs í bróðurgjöld. Hreiðmarr unni þeim enskis pennings af gullinu. Þat varð óráð þeira bræðra, at þeir drápu föður sinn til gullsins.
Þá beiddist Reginn, at Fáfnir skyldi skipta gullinu í helminga með þeim. Fáfnir svarar svá, at lítil ván var at hann myndi miðla gullit við bróður sinn, er hann drap föður sinn til gullsins, ok bað Regin fara braut, en at öðrum kosti myndi hann fara sem Hreiðmarr. Fáfnir hafði þá tekit hjálm, er Hreiðmarr hafði átt, ok setti á höfuð sér, er kallaðr var ægishjálmr, er öll kvikvendi hræðast, er sjá, ok sverð þat, er Hrotti heitir. Reginn hafði þat sveð, er Refill er kallaðr. Flýði hann þá braut, en Fáfnir fór upp á Gnitaheiði ok gerði sér þar ból ok brást í ormslíki ok lagðist á gullit. Reginn fór þá til Hjálpreks konungs á Þjóði ok gerðist þar smiðr hans.
Þá tók hann þar til fóstrs Sigurð, son Sigmundar, sonar Völsungs, ok son Hjördísar, dóttur Eylima. Sigurðr var ágætastr allra herkonunga af ætt ok afli ok hug. Reginn sagði honum til, hvar Fáfnir lá á gullinu, ok eggjaði hann at sækja gullit.

Þá gerði Reginn sverð þat, er Gramr heitir, er svá var hvasst, at Sigurðr brá niðr í rennanda vatn ok tók í sundr ullarlagð, er rak fyrir strauminum at sverðsegginni. Því næst klauf Sigurðr steðja Regins ofan í stokkinn með sverðinu.

Eftir þat fóru þeir Sigurðr ok Reginn á Gnitaheiði. Þá gróf Sigurðr gröf á veg Fáfnis ok settist þar í. En er Fáfnir skreið til vatns ok hann kom yfir gröfina, þá lagði Sigurðr sverðinu í gegnum hann, ok var þat hans bani. Kom þá Reginn at ok sagði, at hann hefði drepit bróður hans, ok bauð honum þat at sætt, at hann skyldi taka hjarta Fáfnis ok steikja við eld, en Reginn lagðist niðr ok drakk blóð Fáfnis ok lagðist at sofa.

En er Sigurðr steikði hjartat ok hann hugði, at fullsteikt myndi, ok tók á fingrinum, hvé hart var. En er frauðit rann ór hjartanu á fingrinn, þá brann hann ok drap fingrinum í munn sér. En er hjartablóðit kom á tunguna, þá kunni hann fuglsrödd ok skilði, hvat igðurnar sögðu, er sátu í viðnum. Þá mælti ein:

112. Þar sitr Sigurðr
sveita stokkinn,
Fáfnis hjarta
við funa steikir;
spakr þætti mér
spillir bauga
ef fjörsega
fránan æti.

113. Þar liggr Reginn, kvað önnur,
ræðr um við sik,
vill tæla mög,
þann er trúir hánum,
berr af reiði
röng orð saman,
vill bölvasmiðr
bróður hefna.

Þá gekk Sigurðr til Regins ok drap hann, en síðan til hests síns, er Grani heitir, ok reið til þess, er hann kom til bóls Fáfnis, tók þá gullit ok batt í klyfjar ok lagði upp á bak Grana ok steig upp sjálfr ok reið þá leið sína. Nú er þat sagt, hver saga til er þess, at gullit er kallat ból eða byggð Fáfnis eða málmr Gnitaheiðar eða byrðr Grana.

XL. "What more is to be said of the gold? Hreidmarr took the gold for his son's wergild, but Fáfnir and Reginn claimed some part of their brother's blood-money for themselves. Hreidmarr would not grant them one penny of the gold. This was the wicked purpose of those brethren: they slew their father for the gold. Then Reginn demanded that Fáfnir share the gold with him, half for half. Fáfnir answered that there was little chance of his sharing it with his brother, seeing that he had slain his father for its sake; and he bade Reginn go hence, else he should fare even as Hreidmarr. Fáfnir had taken the helmet which Hreidmarr had possessed, and set it upon his head (this helmet was called the Helm of Terror, of which all living creatures that see it are afraid), and the sword called Hrotti. Reginn had that sword which was named Refill. So he fled away, and Fáfnir went up to Gnita Heath, and made himself a lair, and turned himself into a serpent, and laid him down upon the gold.

"Then Reginn went to King Hjálprekr at Thjód, and there he became his smith; and he took into his fostering Sigurdr, son of Sigmundr, Völsungr's son, and of Hjördís, daughter of Eylimi. Sigurdr was. most illustrious of all Host-Kings in race, in prowess, and in mind. Reginn declared to him where Fáfnir lay on the gold, and incited him to seek the gold. Then Reginn fashioned the sword Gramr, which was so sharp that Sigurdr, bringing it down into running water, cut asunder a flock of wool which drifted down-stream onto the sword's edge. Next Sigurdr clove Reginn's anvil down to the stock with the sword. After that they went, Sigurdr and Reginn, to Gnita Heath, and there Sigurdr dug a pit in Fáfnr's way and laid him self in ambush therein. And when Fáfnir glided toward the water and came above the pit, Sigurdr straightway thrust his sword through him, and that was his end.

"Then Reginn came forward, saying that Sigurdr had slain his brother, and demanded as a condition of reconciliation that he take Fáfnir's heart and roast it with fire; and Reginn laid him down and drank the blood of Fáfnir, and settled himself to sleep. But when Sigurdr was roasting the heart, and thought that it must be quite roasted, he touched it with his finger to see how hard it was; and then the juice ran out from the heart onto his finger, so that he was burned and put his finger to his mouth. As soon as the heart's blood came upon his tongue, straightway he knew the speech of birds, and he understood what the nuthatches were saying which were sitting in the trees. Then one spake:

Then Sigurdr went over to Reginn and slew him, and thence to his horse, which was named Grani, and rode till he came to Fáfnir's lair. He took up the gold, trussed it up in his saddle-bags, laid it upon Grani's back, mounted up himself, and then rode his ways. Now the tale is told why gold is called Lair or Abode of Fáfnir, or Metal of Gnita Heath, or Grani's Burden.

Þá reið Sigurðr, til þess er hann fann á fjallinu hús. Þar svaf inni ein kona, ok hafði sú hjálm ok brynju. Hann brá sverðinu ok reist brynjuna af henni. Þá vaknaði hon ok nefndist Hildr. Hon er kölluð Brynhildr ok var valkyrja.
Sigurðr reið þaðan ok kom til þess konungs, er Gjúki hét. Kona hans er nefnd Grímhildr. Börn þeira váru þau Gunnarr, Högni, Guðrún, Guðný. Gotthormr var stjúpsonr Gjúka. Þar dvalðist Sigurðr langa hríð. Þá fekk hann Guðrúnar Gjúkadóttur, en Gunnarr ok Högni sórust í bræðralag við Sigurð.
Því næst fóru þeir Sigurðr ok Gjúkusynir at biðja Gunnari konu til Atla Buðlasonar, Brynhildar, systur hans. Hon sat á Hindafjalli, ok var um sal hennar vafrlogi, en hon hafði þess heit strengt at eiga þann einn mann, er þorði at ríða vafrlogann. Þá riðu þeir Sigurðr ok Gjúkungar - þeir eru ok kallaðir Niflungar - upp á fjallit, ok skyldi þá Gunnarr ríða vafrlogann. Hann átti hest þann, er Goti heitir, en sá hestr þorði eigi at hlaupa í eldinn.
Þá skiptu þeir litum, Sigurðr ok Gunnarr, ok svá nöfnum, því at Grani vildi undir engum manni ganga nema Sigurði. Þá hljóp Sigurðr á Grana ok reið vafrlogann. Þat kveld gekk hann at brúðlaupi með Brynhildi. En er þau kómu í sæing, þá dró hann sverðit Gram ór slíðum ok lagði í milli þeira. En at morgni, er hann stóð upp ok klæddi sik, þá gaf hann Brynhildi at línfé gullbauginn, þann er Loki hafði tekit af Andvara, en tók af hendi henni annan baug til minja. Sigurðr hljóp þá á hest sinn ok reið til félaga sinna. Skipta þeir Gunnarr þá aftr litum ok fóru heim til Gjúka með Brynhildi. Sigurðr átti tvau börn með Guðrúnu, Sigmund ok Svanhildi.

XLI. "Then Sigurdr rode on till he found a house on the mountain, wherein a woman in helm and birnie lay sleeping. He drew his sword and cut the birnie from her: she awoke then, and gave her name as Hildr: she is called Brynhildr, and was a Valkyr. Sigurdr rode away and came to the king who was named Gjúki, whose wife was Grímhildr; their children were Gunnarr, Högni, Gudrún, Gudný; Gotthormr was Gjúki's stepson. Sigurdr tarried there a long time, and then he obtained the hand of Gudrún, daughter of Gjúki, and Gunnarr and Högni swore oaths of blood brotherhood with Sigurdr. Thereafter Sigurdr and the sons of Gjúki went unto Atli, Budli's son, to sue for the hand of Brynhildr his sister in marriage to Gunnarr. Brynhildr abode on Hinda-Fell, and about her hall there was a flaring fire; and she had made a solemn vow to take none but that man who should dare to ride through the flaring fire.

"Then Sigurdr and the sons of Gjúki (who were also called Niflungs) rode up onto the mountain, and Gunnarr should have ridden through the flaring fire: but he had the horse named Goti, and that horse dared not leap into the fire. So they exchanged shapes, Sigurdr and Gunnarr, and names likewise; for Grani would go under no man but Sigurdr. Then Sigurdr leapt onto Grani, and rode through the flaring fire. That eve he was wedded with Brynhildr. But when they came to bed, he drew the Sword Gramr from its sheath and laid it between them. In the morning when he arose and clothed himself, he gave Brynhildr as linen-fee the same gold ring which Loki had taken from Andvari, and took another ring from her hand for remembrance. Then Sigurdr mounted his horse and rode to his fellows, and he and Gunnarr changed shapes again and went home to Gjúki with Brynhildr. Sigurdr and Gudrún had two children, Sigmundr and Svanhildr.

Þat var eitt sinn, at Brynhildr ok Guðrún gengu til vatns at bleikja hadda sína. Þá er þær kómu til árinnar, þá óð Brynhildr út í ána frá landi ok mælti, at hon vildi eigi bera í höfuð sér þat vatn, er rynni ór hári Guðrúnu, því at hon átti búanda hugaðan betr.
Þá gekk Guðrún í ána eftir henni ok sagði, at hon mátti fyrir því þvá ofar sinn hadd í ánni, at hon átti þann mann, er eigi Gunnarr ok engi annarr í veröldu var jafnfrækn, því at hann vá Fáfni ok Regin ok tók arf eftir báða þá.
Þá svarar Brynhildr: "Meira er þat vert, er Gunnarr reið vafrlogann, en Sigurðr þorði eigi."
Þá hló Guðrún ok mælti: "Ætlar þú, at Gunnarr riði vafrlogann? Sá ætlak at gengi í rekkju hjá þér, er mér gaf gullbaug þenna. En sá gullbaugr, er þú hefir á hendi ok þú þátt at línfé, hann er kallaðr Andvaranautr, ok ætlak, at eigi sótti Gunnarr hann á Gnitaheiði."
Þá þagnaði Brynhildr ok gekk heim. Eftir þat eggjaði hon Gunnar ok Högna at drepa Sigurð, en fyrir því at þeir váru eiðsvarar Sigurðar, þá eggjuðu þeir til Gotthorm, bróður sinn, at drepa Siguð. Hann lagði Sigurð sverði í gegnum sofanda. En er hann fekk sárit, þá kastaði hann sverðinu Gram eftir honum, svá at sundr sneið í miðju manninn. Þar fell Sigurðr ok sonr hans þrévetr, er Sigmundr hét, er þeir drápu. Eftir þat lagði Brynhildr sik sverði, ok var hon brennd með Sigurði, en Gunnarr ok Högni tóku þá Fáfnisarf ok Andvaranaut ok réðu þá löndum.

"It befell on a time that Brynhildr and Gudrún went to the water to wash their hair. And when they came to the river, Brynhildr waded out from the bank well into the river, saying that she would not touch to her head the water which ran out of the hair of Gudrún, since herself had the more valorous husband. Then Gudrún went into the river after her and said that it was her right to wash her hair higher upstream, for the reason that she had to husband such a man as neither Gunnarr nor any other in the world matched in valor, seeing that he had slain Fáfnir and Reginn and succeeded to the heritage of both. And Brynhildr made answer: 'It was a matter of greater worth that Gunnarr rode through the flaring fire and Sigurdr durst not.' Then Gudrún laughed, and said: 'Dost thou think that Gunnarr rode through the flaring fire? Now I think that he who went into the bride-bed with thee was the same that gave me this gold ring; and the gold ring which thou bearest on thine hand and didst receive for linen-fee is called Andvari's Yield, and I believe that it was not Gunnarr who got that ring on Gnita Heath.' Then Brynhildr was silent, and went home.

"After that she egged on Gunnarr and Högni to slay Sigurdr; but because they were Sigurdr's sworn blood-brothers, they stirred up Gotthormr their brother to slay him. He thrust his sword through Sigurdr as he slept; but when Sigurdr felt the wound, he hurled his sword Gramr after Gotthormr, so that it cut the man asunder at the middle. There fell Sigurdr and Sigmundr, his son of three winters, whom they slew. Then Brynhildr stabbed herself with a sword, and she was burned with Sigurdr; but Gunnarr and Högni took Fáfnir's heritage and Andvari's Yield, and ruled the lands thereafter.

Atli konungr Buðlason, bróðir Brynhildar, fekk þá Guðrúnar, er Sigurðr hafði átta, ok áttu þau börn. Atli konungr bauð þá til sín Gunnari ok Högna, en þeir fóru at heimboðinu. En áðr þeir fóru heiman, þá fálu þeir gullit Fáfnisarf í Rín, ok hefir þat gull aldri síðan fundizt. En Atli konungr hafði þar lið fyrir ok barðist við þá Gunnar ok Högna, ok urðu þeir handteknir. Lét Atli konungr skera hjarta ór Högna kykum. Var þat hans bani. Gunnari lét hann kasta í ormgarð, en honum var fengin leyniliga harpa, ok sló hann með tánum, því at hendr hans váru bundnar, en svá lék hann hörpuna, svá at allir ormarnir sofnuðu nema sú naða, er renndi at honum ok hjó svá fyrir flagbrjóskat, at hon steypði höfðinu inn í holit, ok hangði hon á lifrinni, þar til er hann dó. Gunnarr ok Högni eru kallaðir Niflungar ok Gjúkungar. Fyrir því er gull kallat Niflunga skattr eða arfr.
Litlu síðar drap Guðrún tvá sonu sína ok lét gera með gulli ok silfri borðker af hausum þeira, ok þá var gert erfi Niflunga. At þeiri veizlu lét Guðrún skenkja Atla konungi með þeim borðkerum mjöð, ok var blandit við blóði sveinanna, en hjörtu þeira lét hon steikja ok fá konungi at eta. En er þat var gert, þá sagði hon honum sjálfum með mörgum ófögrum orðum. Eigi skorti þar áfenginn drykk, svá at flest fólk sofnaði, þar sem sat. Á þeiri nótt gekk hon til konungs, er hann svaf, ok með henni sonr Högna ok vágu at honum. Þat var hans bani. Þá skutu þau eldi í höllina, ok brann þat fólk, er þar var inni.
Eftir þat fór hon til sjávar ok hljóp á sæinn ok vildi týna sér, en hana rak yfir fjörðinn, kom þá á þat land, er átti Jónakr konungr. En er hann sá hana, tók hann hana til sín ok fekk hennar. Áttu þau þrjá sonu, er svá hétu: Sörli, Hamðir, Erpr. Þeir váru allir svartir sem hrafn á hárslit sem Gunnarr ok Högni ok aðrir Niflungar.
Þar fæddist upp Svanhildr, dóttir Sigurðar sveins, ok var allra kvinna fegrst. Þat spurði Jörmunrekkr konungr inn ríki. Hann sendi son sinn, Randvé, at biðja hennar sér til handa. En er hann kom til Jónakrs, þá var Svanhildr seld honum í hendr. Skyldi hann færa hana Jörmunrekki konungi. Þá sagði Bikki jarl, at þat var betr fallit, at Randvér ætti Svanhildi, er hann var ungr ok bæði þau, en Jörmunrekkr var gamall. Þetta ráð líkaði þeim vel inum ungum mönnum. Því næst sagði Bikki þetta konungi. Þá lét Jörmunrekkr konungr taka son sinn ok leiða til gálga. Þá tók Randvér hauk sinn ok plokkaði af fjaðrarnar ok bað senda feðr sínum. Þá var hann hengðr. En er Jörmunrekkr konungr sá haukinn, þá kom honum í hug, at svá sem haukrinn var ófleygr ok fjaðralauss, svá var ríki hans ófært, er hann var gamall ok sonlauss. Þá leit Jörmunrekkr konungr Svanhildi, er hann reið ór skógi frá veiðum með hirð sína, hvar hon sat at haddbliki. Þá riðu þeir á hana ok tráðu hana undir hestafótum til bana.

En er þetta spurði Guðrún, þá eggjaði hon sonu sína til hefndar eftir Svanhildi. En er þeir bjuggust til ferðar, þá fekk hon þeim brynjur ok hjálma svá sterka, at eigi mundi járn á festa. Hon lagði ráð fyrir þá, at þá er þeir kæmi til Jörmunrekks konungs, at þeir skyldu ganga of nótt at honum sofanda.

Skyldi Sörli ok Hamðir höggva af honum hendr ok fætr, en Erpr höfuðit. En er þeir kómu á leið, þá spurðu þeir Erp, hver liðsemð þeim myndi at honum, ef þeir hitti Jörmunrekk konung. Hann svarar, at hann myndi veita þeim þvílíkt sem hönd fæti. Þeir segja, at þat var alls ekki, at fótr styddist við hönd. Þeir váru svá reiðir móður sinni, er hon hafði leitt þá út með heiftyrðum, ok þeir vildu gera þat, er henni þætti verst, ok drápu Erp, því at hon unni honum mest.
Litlu síðar, er Sörli gekk, skriðnaði hann öðrum fæti, studdi sik með hendinni. Þá mælti hann: "veitti nú höndin fætinum. Betr væri nú, at Erpr lifði."
En er þeir kómu til Jörmunrekks konungs of nótt, þar sem hann svaf, ok hjuggu af honum hendr ok fætr, þá vaknaði hann ok kallaði á menn sína, bað þá vaka.
Þá mælti Hamðir: "Af myndi nú höfuðit, ef Erpr lifði."

Þá stóðu upp hirðmenninir ok sóttu þá ok fengu eigi sótt með vápnum. Þá kallaði Jörmunrekkr, at þá skal berja grjóti. Var svá gert. Þar fellu þeir Sörli ok Hamðir. Þá var ok dauð öll ætt ok afkvæmi Gjúka.

"King Atli, Budli's son, and brother of Brynhildr, then wedded Gudrún, whom Sigurdr had had to wife; and they had children. King Atli invited to him Gunnarr and Högni, and they came at his invitation. Yet before they departed from their land, they hid the gold, Fáfnir's heritage, in the Rhine, and that gold has never since been found. Now King Atli had a host in readiness, and fought with Gunnarr and Högni; and they were made captive. King Atli bade . the heart be cut out of Högni alive, and that was his end. Gunnarr he caused to be cast into a den of serpents. But a harp was brought secretly to Gunnarr, and he struck it with his toes, his hands being bound; he played the harp so that all the serpents fell asleep, saving only one adder, which glided over to him, and gnawed into the cartilage of his breast-bone so far that her head sank within the wound, and she clove to his liver till he died. Gunnarr and Högni were called Niflungs and Gjúkungs, for which reason gold is called Treasure, or Heritage, of the Niflungs.

["A little while after, Gudrún slew her two sons, and caused flagons to be made of their skulls, set with gold and silver. Then the funeral-feast was held for the Niflungs; and at this feast Gudrún had mead poured into the flagons for King Atli, and the mead was mixed with the blood of the boys. Moreover, she caused their hearts to be roasted and set before the king, that he might eat of them. And when he had eaten, then she herself told him what she had done, with many scathing words. There was no lack of strong drink there, so that most of the company had fallen asleep where they sat. That night she went to the king while he slept, and Högni's son with her; they smote the king, and that was the death of him. Then they set fire to the hall, and burned the folk that were within. After that she went to the shore and leaped into the sea, desiring to make an end of herself; but she was tossed by the billows over the firth, and was borne to King Jónakr's land. And when he saw her, he took her to him and wedded her, and they had three sons, called Sörli, Hamdir, and Erpr: they were all raven-black of hair, like Gunnarr and Högni and the other Niflungs.

Eftir Sigurð svein lifði dóttir, er Áslaug hét, er fædd var at Heimis í Hlymdölum, ok eru þaðan ættir komnar stórar. Svá er sagt, at Sigmundr Völsungsson var svá máttugr, at hann drakk eitr ok sakaði ekki, en Sinfjötli, sonr hans, ok Sigurðr váru svá harðir á húðna, at þá sakaði ekki eitr, at útan kæmi á þá bera. Því hefir Bragi skáld svá kveðit:

114.
Þá er forns Litar flotna
á fangboða öngli
hrökkviáll of hrokkinn
hekk Völsunga drekku.

Eftir þessum sögum hafa flest skáld ort ok tekit ýmsa þáttu. Bragi inn gamli orti um fall Sörla ok Hamðis í drápu þeiri, er hann orti um Ragnar loðbrók.

115. Knátti eðr við illan
Jörmunrekkr at vakna
með dreyrfáar dróttir
draum í sverða flaumi;
rósta varð í ranni
Raudvés höfuðniðja,
þá er hrafnbláir hefnðu
harma Erps of barmar.

116. Flaut of set við sveita
sóknar alfs í golfi
hræva dögg, þar er höggnar
hendr sem fætr of kenndusk;
fell í blóði blandinn
brunn ölskála, runna
þat er á Leifa landa
laufi fátt, at höfði.

117. Þar svá at gerðu gyrðan
golfhölkvis sá fylkis
segls naglfara siglur
saums andvanar standa;
urðu snemmst ok sörli
samráða þeir Hamðir
hörðum herðimýlum
Hergauts vinu barðir.

118. Mjök lét stála stökkvir
styðja Gjúka niðja
flaums, þá er fjörvi næma
Foglhildar mun vildu,
ok bláserkjar birkis,
ball, fagrgötu allir,
ennihögg ok eggjar
Jónakrs sonum launa.

119. Þat sék fall á fögrum
flotna randar botni.
Ræs gafumk reiðar mána
Ragnarr ok fjölð sagna.

Hví er gull kallat mjöl Fróða? Til þess er saga sjá, at Skjöldr hét sonr Óðins, er Skjöldungar eru frá komnir. Hann hafði atsetu ok réð löndum, þar sem nú er kölluð Danmörk, en þá var kallat Gotland. Skjöldr átti þann son, er Friðleifr hét, er löndum réð eftir hann. Sonr Friðleifs hét Fróði. Mann tók konungdóm eftir föður sinn í þann tíð, er Ágústus keisari lagði frið of heim allan. Þá var Kristr borinn. En fyrir því at Fróði var allra konunga ríkastr á Norðlöndum, þá var honum kenndr friðrinn um alla danska tungu, ok kalla menn það Fróðafrið. Engi maðr grandaði öðrum, þótt hann hitti fyrir sér föðurbana eða bróðurbana lausan eða bundinn. Þá var ok engi þjófr eða ránsmaðr, svá at gullhringr einn lá á Jalangrsheiði lengi.
Fróði konungr sótti heimboð í Svíþjóð til þess konungs, er Fjölnir er nefndr. Þá keypti hann ambáttir tvær, er hétu Fenja ok Menja. Þær váru miklar ok sterkar.
Í þann tíma fundust í Danmörku kvernsteinar tveir svá miklir, at engi var svá sterkr, at dregit gæti. En sú náttúra fylgði kvernunum, at þat mólst á kverninni, sem sá mælti fyrir, er mól. Sú kvern hét Grótti. Hengikjöftr er sá nefndr, er Fróða konungi gaf kvernina.
Fróði konungr lét leiða ambáttirnar til kvernarinnar ok bað þær mala gull, ok svá gerðu þær, mólu fyrst gull ok frið ok sælu Fróða. Þá gaf hann þeim eigi lengri hvílð eða svefn en gaukrinn þagði eða hljóð mátti kveða. Þat er sagt, at þær kvæði ljóð þau, er kallat er Gróttasöngr, ok er þetta upphaf at:

120. Nú erum komnar
til konungs húsa
framvísar tvær,
Fenja ok Menja;
þær eru at Fróða
Friðleifs sonar
máttkar meyjar
at mani hafðar.

Ok áðr létti kvæðinu, mólu þær her at Fróða, svá at á þeiri nótt kom þar sá sækonungr, er Mýsingr hét, ok drap Fróða, tók þar herfang mikit. Þá lagðist Fróðafriðr. Mýsingr hafði með sér Grótta ok svá Fenju ok Menju ok bað þær mala salt. Ok at miðri nótt spurðu þær, ef eigi leiddist Mýsingi salt. Hann bað þær mala lengr. Þær mólu litla hríð, áðr niðr sökk skipit, ok var þar eftir svelgr í hafinu, er særinn fellr í kvernaraugat. Þá varð sær saltr.

XLII. "Why is gold called Fródi's Meal? This is the tale thereof: One of Odin's sons, named Skjöldr,--from whom the Skjöldungs are come,--had his abode and ruled in the realm which now is called Denmark, but then was known as Gotland. Skjöldr's son, who ruled the land after him, was named Fridleifr. Fridleifr's son was Fródi: he succeeded to the kingdom after his father, in the time when Augustus Caesar imposed peace on all the world; at that time Christ was born. But because Fródi was mightiest of all kings in the Northern lands, the peace was called by his name wherever the Danish tongue was spoken; and men call it the Peace of Fródi. No man injured any other, even though he met face to face his father's slayer or his brother's, loose or bound. Neither was there any thief nor robber then, so that a gold ring lay long on Jalangr's Heath. King Fródi went to a feast in Sweden at the court of the king who was called Fjölnir, and there he bought two maid-servants, Fenja and Menja: they were huge and strong. In that time two mill-stones were found in Denmark, so great that no one was so strong that he could turn them: the nature of the mill was such that whatsoever he who turned asked for, was ground out by the mill-stones. This mill was called Grótti. He who gave King Fródi the mill was named Hengikjöptr. King Fródi had the maid-servants led to the mill, and bade them grind gold; and they did so. First they ground gold and, peace and happiness for Fródi; then he would grant them rest or sleep no longer than the cuckoo held its peace or a song might be sung. It is said that they sang the song which is called the Lay of Grótti, and this is its beginning:

And before they ceased their singing, they ground out a host against Fródi, so that the sea-king called Mýsingr came there that same night and slew Fródi, taking much plunder. Then the Peace of Fródi was ended. Mýsingr took Grótti with him, and Fenja and Menja also, and bade them grind salt. And at midnight they asked whether Mýsingr were not weary of salt. He bade them grind longer. They had ground but a little while, when down sank the ship; and from that time there has been a whirlpool the sea where the water falls through the hole in the mill-stone. It was then that the sea became salt.

Frá ek at Fróða meyjar
fullgóliga mólu
- lætr stillir grið gulli -
Grafvitnis beð - slitna.
Mjúks - bera minnar øxar
meldr þann við hlyn *feldrar -
konungs dýrkar fé - Fenju
fögr hlýr - bragar stýri.

Glaðar flotna fjölð
við Fróða mjöl

XLIII. "Why is gold called Kraki's Seed? In Denmark there was a king called Hrólfr Kraki: he was most renowned of all ancient kings for munificence, valor, and graciousness. One evidence of his graciousness which is often brought into stories is this: A little lad and poor, Vöggr by name, came into the hall of King Hrólfr. At that time the king was young, and of slender stature. Vöggr came into his presence and looked up at him; and the king said: 'What wouldst thou say, lad, for thou lookest at me?' Vöggr answered: 'When I was at home, I heard say that Hrólfr the king at Hleidr was the greatest man in the northern lands; but now there sitteth in the high seat a little pole, and he is called King.' Then the king made answer: 'Thou, boy, hast given me a name, so that I shall be called Hrólfr the Pole (Kraki); and it is the custom that the giving of a name be accompanied by a gift. Now I see that with the name which thou has fastened on me, thou hast no gift such as would be acceptable to me, wherefore he that has wherewith to give shall give to the other.' And he took from his hand a gold ring and gave it to him. Then Vöggr said: 'Above all kings be thou most blessed of givers! Now I swear an oath that I shall be that man's slayer who slays thee.' Then spake the king, laughing loudly: 'Vöggr is pleased with a small thing.'

Annat mark var þat sagt frá Hrólfi kraka um fræknleik hans, at sá konungr réð fyrir Uppsölum, er Aðils hét. Hann átti Yrsu, móður Hrólfs kraka. Hann hafði ósætt við þann konung, er réð fyrir Nóregi, er Áli hét. Þeir stefndu orrostu milli sín á ísi vatns þess, er Væni heitir. Aðils konungr sendi boð Hrólfi kraka, mági sínum, at hann kæmi til liðveizlu við hann, ok hét mála öllum her hans, meðan þeir væri í ferðinni, en konungr sjálfr skyldi eignast þrjá kostgripi, þá er hann köri af Svíðjóð. Hrólfr konungr mátti eigi fara fyrir ófriði þeim, er hann átti við Saxa, en þó sendi hann Aðilsi berserki sína tólf. Þar var einn Böðvarr bjarki ok Hjalti hugprúði, Hvítserkr hvati, Vöttr, Véseti, þeir bræðr Svipdagr ok Beiguðr. Í þeiri orrostu féll Áli konungr ok mikill hluti liðs hans. Þá tók Aðils konungr af honum dauðum hjálminn Hildisvín ok hest hans Hrafn.

Þá beiddust þeir berserkir Hrólfs kraka at taka mála sinn, þrjú pund gulls hverr þeira, ok um fram beiddust þeir at flytja Hrólfi kraka kostgripi þá, er þeir kuru til handa honum. Þat var hjálmrinn Hildigöltr ok brynjan Finnsleif, er á hvárigu festi járn, ok gullhringr sá, er kallaðr var Svíagríss, er átt höfðu langfeðgar Aðils. En konungr varnaði allra gripanna, ok eigi heldr galt hann málann. Fóru berserkir braut ok unðu illa sínum hlut, sögðu svá búit Hrólfi kraka.

Ok jafnskjótt byrjaði hann ferð sína til Uppsala, ok er hann kom skipum sínum í ána Fýri, þá reið hann til Uppsala, ok með honum tólf berserkir hans, allr griðalausir. Yrsa, móðir hans, fagnaði honum ok fylgði honum til herbergis ok eigi til konungs hallar. Váru þá gervir eldar fyrir þeim ok gefit öl at drekka.

Þá komu menn Aðils konungs inn ok báru skíð á eldinn ok gerðu svá mikinn, at klæði brunnu af þeim Hrólfi, ok mæltu: "Er þat satt, at Hrólfr kraki ok berserkir hans flýja hvárki eld né járn?"
Þá hljóp Hrólfr kraki upp ok allir þeir. Þá mælti hann:

121. "Aukum enn elda
at Aðils húsum,"

tók skjöld sinn ok kastaði á eldinn ok hljóp yfir eldinn, meðan skjöldrinn brann, ok mælti enn:

122. "Flýra sá eld
er yfir hleypr."

Svá fór hverr at öðrum hans manna, tóku þá ok, er eldinn höfðu aukit, ok köstuðu á eldinn. Þá kom Yrsa ok fekk Hrólfi kraka dýrshorn, fullt af gulli, ok þar með hringinn Svíagrís ok bað þá braut ríða til liðsins. Þeir hljópu á hesta sína ok ríða ofan á Fýrisvöllu. Þá sá þeir, at Aðils konungr reið eftir þeim með her sinn alvápnaðan ok vill drepa þá. Þá tók Hrólfr kraki hægri hendi gullit ofan í hornit ok söri allt um götuna. En er Svíar sjá þat, hlaupa þeir ór söðlunum, ok tók hverr slíkt er fekk, en Aðils konungr bað þá ríða ok reið sjálfr ákafliga. Slöngvir hét hestr hans, allra hesta skjótastr. Þá sá Hrólfr kraki, at Aðils konungr reið nær honum, tók þá hringinn Svíagrís ok kastaði til hans ok bað hann þiggja at gjöf. Aðils konungr reið at hringinum ok tók til með spjótsoddinum ok renndi upp á falinn.
Þá veik Hrólfr kraki aftr ok sá, er hann laut niðr. Þá mælti hann: "Svínbeygt hefi ek nú þann, er ríkastr er með Svíum." Svá skilðust þeir.

Af þessi sök er gull kallat sáð Kraka eða Fýrisvalla. Svá kvað Eyvindr skáldaspillir:

123. Bárum, Ullr, of alla,
ímunlauks, á hauka
fjöllum Fýrisvalla
fræ Hákunar ævi.

Svá sem Þjóðólfr kvað:

124. Örð sær Yrsu burðar
inndrótt jöfurr sinni
bjartplógaðan bauga
brattakr völu-spakra.
Eyss landreki ljósu
lastvarr Kraka barri
á hlémyldar holdi,
hauks kölfur mér sjalfum.

"Another example is the tale told concerning the valor of Hrólfr Kraki: That king whom men call Adils ruled over Uppsala; he had to wife Yrsa, mother of Hrólfr Kraki. He was at strife with the king who ruled over Norway, whose name was Ali; the two joined battle on the ice of the lake called Vaeni. King Adils sent an embassy to Hrólfr Kraki, his stepson, praying him to come to his aid, and promised wages to all his host so long as they should be away; King Hrólfr himself should have three precious gifts, whatsoever three he might choose from all Sweden.  King Hrólfr could not make the journey in person, owing to the strife in which he was engaged with the Saxons; but he sent to Adils his twelve berserks: Bödvar-Bjarki was there for one, and Hjalti the Stout-Hearted, Hvítserkr the Stern, Vöttr Véseti, and the brethren Svipdagr and Beigudr. In that battle King Áli fell, and the great part of his host with him; and King Adils took from him in death the helm Battle-Swine and his horse Raven. Then the berserks of Hrólfr Kraki demanded for their hire three pounds of gold for each man of them; and in addition they required that they might bear to Hrólfr Kraki those gifts of price which they had chosen for him: which were the Helm Battle-Boar and the birnie Finn's Heritage,--on neither of which iron would take hold,--and the gold ring which was called Pig of the Swedes, which Adils' forefathers had had. But the king denied them all these things, nor did he so much as pay their hire: the berserks went away ill-pleased with their share, and told the state of things to Hrólfr Kraki.

"Straightway he begin his journey to Uppsala; and when he had brought his ships into the river Fýri, he rode at once to Uppsala, and his twelve berserks with him, all without safe-conduct. Yrsa, his mother, welcomed him and led him to lodgings, but not to the king's hall: fires were made there before them, and ale was given them to drink. Then men of King Adils came in and heaped firewood onto the fire, and made it so great that the clothes were burnt off Hrólfr and his men. And the fellows spake: 'Is it true that Hrólfr Kraki and his berserks shun neither fire nor iron?' Then Hrólfr Kraki leapt up, and all they that were with him; and he said:

took his shield and cast it onto the fire, and leapt over the flames, while the shield burnt; and he spake again:

Even so did his men, one after another; and they laid hands on those fellows who had heaped up the fire, and cast them into the flames. Then Yrsa came and gave Hrólfr Kraki a deer's horn full of gold, the ring Pig of the Swedes being with the gold; and she bade them ride away to the host. They vaulted onto their horses and rode down into the Plain of the Fýri; and soon they saw King Adils riding after them with his host all in armor, hoping to slay them. Then Hrólfr Kraki plunged his right hand down into the horn, grasped the gold, and strewed it all about the road. When the Swedes saw that, they leapt down out of their saddles, and each took up as much as he could lay hold of; but King Adils bade them ride on, and himself rode furiously . His horse was called Slöngvir, swiftest of all horses. Then Hrólfr Kraki saw that King Adils was drawing close up to him, took the ring, Pig of the Swedes, and threw it toward him, and bade him receive it as a gift. King Adils rode at the ring and thrust at it with his spear-point, and let it slide down over the shaft-socket. Then Hrólfr Kraki turned back and saw how he bent down, and spake: 'Now I have made him who is mightiest of Swedes stoop as a swine stoops.' Thus they parted. For this cause gold is called Seed of Kraki or of Fýri's Plain. Thus sang Eyvindr Skald-Despoiler:

Even as Thjódólfr sang:

Svá er sagt, at konungr sá, er Hölgi er nefndr, er Hálogaland er við kennt, var faðir Þorgerðar Hölgabrúðar. Þau váru bæði blótuð, ok var haugr Hölga kastaðr, önnur fló af gulli eða silfri - þat var blótféit - en önnur fló af moldu ok grjóti. Svá kvað Skúli Þorsteinsson:

125. Þá er ræfrvita Reifnis
rauð ek fyr Svölð til auðar,
herfylgins bar ek Hölga
haugþök saman baugum.

XLIV. "It is said that the king called Hölgi, from whom Hálogaland is named, was the father of Thorgerdr Hölgabrúdr; sacrifice was made to both of them, and a cairn was raised over Hölgi: one layer of gold or silver (that was the sacrificial money), and another layer of mould and stones. Thus sang Skúli Thorsteinsson:

126. Gramr inn gjöflasti
gæddi hirð sína
Fenju forverki,
Fáfnis Miðgarði,
Glasis glóbarri,
Grana fagrbyrði,
Draupnis dýrsveita,
dúni Grafvitnis.

127. Ýtti örr hilmir,
aldir við tóku,
Sifjar svarðfestum,
svelli dalnauðar,
tregum otrsgjöldum,
tárum Mardallar,
eldi Órunar,
Iðja glysmálum.

128. Gladdi gunnveitir,
gengum fagrbúnir,
Þjaza þingskilum
þjóðir hermargar,
Rínar rauðmalmi,
rógi Niflunga,
vísi inn vígdjarfi.
Varði hann Baldr þeygi.

In the ancient  Bjarkamál many terms for gold are told: it says there:

Gull er kallat í kenningum eldr handar eða liðs eða leggjar, því at þat er rautt, en silfr snær eða svell eða héla, því at þat er hvítt. Með sama hætti skal ok kenna gull eða silfr til sjóðs eða diguls eða lauðar, en hvárttveggja silfr ok gull má vera grjót handar eða hálsgjörð nökkurs þess manns, er títt var at hafa men. Men ok hringar eru bæði silfr ok gull, ef eigi er annan veg greint. Sem kvað Þorleikr fagri:

129. Kastar gramr á glæstar
gegn valstöðvar þegnum,
ungr vísi gefr eisu
armleggs, digulfarmi.

Ok sem kvað Einarr skálaglamm:

130. Liðbröndum kná Lundar
landfrækn jöfurr granda.
Hykka ek ræsis rekka
Rínar grjót of þrjóta.

Svá kvað Einarr Skúlason:

131. Blóðeisu liggr bæði
bjargs tveim megin geima
sjóðs, á ek sökkva stríði,
snær ok eldr, at mæra.

Ok enn sem hann kvað:

132.
Dægr þrymr hvert, en hjarta
hlýrskildir ræðr mildu
Heita blakks, of hvítum
hafleygr digulskafli.
Aldri má fyr eldi
áls hrynbrautar skála,
öll viðr folka fellir
framræði snæ bræða.

Hér er gull kallat eldr áls hrynbrautar, en silfr snær skálanna. Svá kvað Þórðr Mæraskáld:

133.
Sér á seima rýri,
sigðis látrs at átti,
hrauns glaðsendir handa,
Hermóðr föður góðan.

XLV. Gold is metaphorically termed Fire of the Hand, or of the Limb, or of the Leg, because it is red; but silver is called Snow, or Ice, or Hoar-Frost, because it is white. In like manner, gold or silver may be periphrased in metaphors of purse, or crucible, or lather, and both silver and gold may be called Hand-Stone, or Necklace, of any man who was wont to have a necklace. Necklaces and rings are both silver and gold, if no other distinction is raised.

As Thorleikr the Fair sang:

And as Einarr Tinkling-Scale sang:

Thus sang Einarr Skúlason:

And as he sang further:

Here gold is called Fire of the Eel's Stream-Road; and silver, Snow of Flagons.

Thus sang Thórdr Mæri's Skald:

Maðr er kallaðr brjótr gullsins, svá sem kvað Óttarr svarti:

134. Góðmennis þarf ek gunnar
glóð-brjótanda at njóta.
Hér er alnennin inni
inndrótt með gram svinnum.

Eða gullsendir, sem kvað Einarr skálaglamm:

135. Gullsendir lætr grundar,
glaðar þengill her drengja,
hans mæti kná ek hljóta,
hljót Yggs mjaðar njóta.

Gullvörpuðr, sem kvað Þorleikr:

136. Hirð viðr grams með gerðum
gollvörpuðr sér holla.

Gullstríðir, sem kvað Þorvaldr blönduskáld:

137. Gullstríðir verpr glóðum,
gefr auð konungr rauðan,
óþjóðar bregðr eyðir,
armleggs, Grana farmi.

Gullskati, sem hér er:

138. Gat ek gullskata;
gör er leygs of bör
götu gunnvita
gráps tögdrápa.

XLVI. "Man is called Breaker of Gold, even as Óttarr the Swarthy sang:

Or Gold-Sender, as Einarr Tinkling-Scale sang:

Gold-Caster, as Thorleikr sang:

Gold's Adversary, as sang Thorvaldr Blending-Skald:

Gold-Towerer, as is written here:

Kona er kennd til gulls, kölluð selja gulls, sem kvað Hallar-Steinn:

139. Svalteigar mun selju
salts Viðblinda galtar
rafkastandi rastar
reyrþvengs muna lengi.

Hér er kallat hvalir Viðblinda geltir. Hann var jötunn ok dró hvali í hafi út sem fiska. Teigr hvala er sær, röf sævar er gull. Kona er selja gulls þess, er hon gefr, ok samheiti við selju er tré, sem fyrr er ritat, at kona er kennd við alls konar trjáheiti kvenkennd. Hon er ok lág kölluð þess, er hon gefr. Lág heitir ok tré þat, er fellr í skógi. Svá kvað Gunnlaugr ormstunga:

140. Alin var rýgr at rógi,
runnr olli því gunnar,
lág var ek auðs at eiga
óðgjarn, fira börnum.

Kona er kölluð mörk. Svá kvað Hallar-Steinn:

141. Ek hefi óðar lokri
ölstafna Bil skafna,
væn mörk skála, verki
vandr stef-knarrar branda.

Tróða, enn sem kvað Steinn:

142. Þú munt, fúrs, sem fleiri,
flóðs hirðisif, tróður,
grönn, við gæfu þinni
grjóts Hjaðninga brjótask.

Skorða, svá kvað Ormr Steinþórsson:

143. Skorða var í föt færð
fjarðbeins afar hrein.
Nýri slöng nadd-Freyr
nisting of mjaðar Hrist.

Stoð, sem Steinarr kvað:

144. Mens hafa mildrar Synjar
mjúkstalls logit allir,
sjá höfumk veltistoð stilltan
straumtungls, at mér draumar.

Björk, enn sem Ormr kvað:

145. Því at hols hrynbáls
hramma, þats ek berk fram,
Billings á burar full
bjarkar hefi ek lagit mark.

Eik, svá sem hér er:

146. Aura stendr fyr órum
eik fagrbúin leiki.

Lind, svá sem hér er:

147. Ógnrakkr, skalat okkur,
almr dynskúrar malma,
svá bauð lind í landi
líns, hugrekki dvína.

Woman is periphrased in metaphors of gold, being called Willow or Giver of Gold, as Hallarsteinn sang:

Here the whale is called Boar of Vidblindi; this Vidblindi was a giant who drew whales out of the sea like fishes. The Drink of Whales is the sea; Amber of the Sea is gold; woman is the Willow, or Dealer, of that gold which she gives; and the willow is a tree. Therefore, as is already shown, woman is periphrased with all manner of feminine tree-names: she is also called User of that which she gives; and the word for 'user' also signifies a log, the tree which falls in the forest.

Thus sang Gunnlaugr Serpent's-Tongue:

Woman is called Forest; so sang Hallarsteinn:

Fagot, as Steinn sang:

Prop, as Ormr Steinthórsson sang:

Post, as Steinarr sang:

Birch, as Ormr sang:

Oak, even as stands here:

Linden, even as is written here:

Maðr er kenndr til viða, sem fyrr er ritat, kallaðr reynir vápna eða víga, ferða ok athafnar, skipa ok alls þess, er hann ræðr ok reynir. Svá kvað Úlfr Uggason:

148. En stirðþinull starði
storðar leggs fyr borði
fróns á folka reyni
fránleitr ok blés eitri.

Viðr ok meiðr, sem kvað Kormákr:

149. Meiðr er mörgum æðri
morðteins í dyn fleina;
hjörr fær hildibörrum
hjarl Sigurði jarli.

Lundr, svá kvað Hallfreðr vandræðaskáld:

150. Askþollum stendr Ullar
austr at miklu trausti
rækilundr inn ríki
randfárs brumaðr hári.

Hér er ok þollr nefndr. Búss, svá kvað Arnórr:

151. Rökr öndurt bað randir
reggbúss saman leggja,
rógskýja helt, Rygja,
regni haustnótt gegnum.

Askr, sem Refr kvað:

152. Gekk í gulli stokkna
gjöfrífr, Háars drífu
askr viðr ærinn þroska,
as-Freyr sæing meyjar.

Hlynr, sem hér er:

153. Heill kom þú, handar svella
hlynr kvaddi svá brynju.

Börr, sem Refr kvað:

154. Alls böðgæðis bjóða,
börr ræðr til þess hjörva,
ógnstöðvar hefi ek ægi
einráðit Þórsteini.

Stafr, sem Óttarr kvað:

155. Heltu, þar er hrafn né svalta,
hvatráðr ertu, láði,
ógnarstafr, fyr jöfrum,
ýgr, tveimr, við kyn beima.

Þorn, sem Arnórr kvað:

156. Hlóð, en hála téðu
hirðmenn ara grenni,
auðar þorn fyr örnu
ungr valköstu þunga.

Man is periphrased in tree-metaphors, as we have written before; he is called Rowan, or Tester, of Weapons, or of Combats, of Expeditions and of Deeds, of Ships, and of all that which he wields and tests; thus sang Úlfr Uggason:

Tree and Beam, as Kormákr sang:

Grove, as sang Hallfredr Troublous-Skald:

Here he is also called Ash.

Box, as Arnórr sang:

Ash, as Refr sang:

Maple, as here:

Tree, as Refr sang:

Staff, as Óttarr sang:

Thorn, as Arnórr sang:

Hvernig skal kenna orrostu? Svá, at kalla veðr vápna eða hlífa eða Óðins eða valkyrju eða herkonunga eða gný eða glym. Svá kvað Hornklofi:

157. Háði gramr, þar er gnúðu,
geira hregg við seggi,
rauð fnýstu ben blóði,
bengögl at dyn Sköglar.

Svá kvað Eyvindr:

158.
Ok sá halr
at Háars veðri
hösvan serk
hrísgrímnis bar.

Svá kvað Bersi:

159. Þótta ek, þá er æri,
ár, sagt er þat, várum,
hæfr at Hlakkar drífu
hyrrunnum vel gunnar.

Svá kvað Einarr:

160. Glymvindi lætr Göndlar,
gnestr hörr, taka mestum
Hildar segl, Þar er hagli,
hraustr þengill, drífr strengjar.

Sem kvað Einarr skálaglamm:

161.  Né sigbjarka serkir
sómmiðjungum rómu
Hárs við Högna skúrir
hléðut fast of séðir.

Svá sem hér:

162.  Odda gnýs við æsi
oddnets þinul setja.

Ok enn þetta:

163. Hnigu fjandr at glym Göndlar
grams und arnar hramma.

XLVII. "How should battle be periphrased? By calling it Storm of Weapons or of Sheltering Shields, or of Odin or the Valkyrs, or of Host-Kings; and Din and Clashing.

Thus sang Hornklofi:

Thus sang Eyvindr:

Thus sang Bersi:

Thus sang Einarr:

As Einarr Tinkling-Scale sang:

Even as here:

And again:

Vápn ok herklæði skal kenna til orrostu ok til Óðins ok valmeyja ok herkonunga, kalla hjálm hött eða fald, en brynju serk eða skyrtu, en skjöld tjald, ok skjaldborgin er kölluð höll ok ræfr, veggr ok gólf. Skildir eru kallaðir ok kenndir við herskip, sól eða tungl eða lauf eða blik eða garðr skipsins. Skjöldr er ok kallaðr skip Ullar eða kennt til fóta Hrungnis, er hann stóð á skildi. Á fornum skjöldum var títt at skrifa rönd þá, er baugr var kallaðr, ok eru við þann baug skildir kenndir. Höggvápn, öxar eða sverð, er kallat eldar blóðs eða benja. Sverð heita Óðins eldar, en öxar kalla menn trollkvinna heitum ok kenna við blóð eða benjar eða skóg eða við. Lagvápn eru vel kennd til orma eða fiska. Skotvápn eru mjök kennd til hagls eða drífu eða rotu. Öllum þessum kenningum er marga lund breytt, því at þat er flest ort í lofkvæðum, er þessar kenningar þarf við. Svá kvað Víga-Glúmr:

164. Lattisk herr með höttu
Hangatýs at ganga,
þóttit þeim at hætta
þekkiligt, fyr brekku.

Svá kvað Einarr skálaglamm:

165. Hjalmfaldinn bauð hildi
hjaldrörr ok Sigvaldi,
hinn er fór í gný Gunnar,
gunndjarfr Búi, sunnan.

Róða serkr, sem Tindr kvað:

166. Þá er hringfáum Hanga
hrynserk, viðum brynju
hruðusk riðmarar Róða
rastar, varð at kasta.

Hamðis skyrta, sem Hallfreðr kvað:

167. Ólítinn brestr úti
unndýrs frömum runnum
hart á Hamðis skyrtum
hryngráp Egils vápna.

Sörla föt, enn sem hann kvað:

168. Þaðan verða föt fyrða,
fregn ek görla þat, Sörla
rjóðask björt í blóði
benfúr méil-skúrum.

[Hlakkar tjöld], sem Grettir kvað:

169. Heldu Hlakkar tjalda
hefjendr saman nefjum
Hildar veggs ok hjuggusk
hregg-Nirðir til skeggjum.

Róða ræfr, sem Einarr kvað:

170. Eigi þverr fyrir augna
Óðs beðvinu Róða
ræfrs, eignisk sá, regni
ramsvell, konungr elli.

Hildar veggr, sem kvað Grettir ok áðr er ritat. Skipsól, sem Einarr kvað:

171. Leyg rýðr ætt á ægi
Óláfs skipa sólar.

Hlýrtungl, sem Refr kvað:

172. Dagr var fríðr, sá er fögru
fleygjendr alinleygjar
í hangferil hringa
hlýrtungli mér þrungu.

Garðr skips, sem hér er:

173. Svá skaut gegn í gögnum
garð steinfarinn barða,
sá var, gnýstærir geira,
gunnar æfr, sem næfrar.

Askr Ullar, sem Þjóðólfr kvað:

174. Ganga él of yngva
Ullar skips með fullu,
þar er samnagla siglur
slíðrdúkaðar ríða.

Ilja blað Hrungnis, sem Bragi kvað:

175. Vilið, Hrafnketill, heyra,
hvé hreingróit steini
Þrúðar skal ek ok þengil
þjófs ilja blað leyfa?

Bragi skáld kvað þetta um bauginn á skildinum:

176. Nema svá at góð ins gjalla
gjöld baugnafaðs vildi
meyjar hjóls inn mæri
mögr Siguðar Högna.

Hann kallaði skjöldinn Hildar hjól, en bauginn nöf hjólsins. Baugjörð, sem Hallvarðr kvað:

177. Rauðljósa sér ræsir,
rít brestr sundr in hvíta,
baugjörð brodda ferðar,
bjúgrennd, í tvau fljúga.

Svá er enn kveðit:

178. Baugr er á beru sæmstr,
en á boga örvar.

Sverð er Óðins eldr, sem Kormákr kvað:

179. Svall, þá er gekk með gjallan
Gauts eld, hinn er styr belldi,
glaðfæðandi Gríðar,
gunnr. Komsk Urðr ór brunni

Hjálms eldr, sem kvað Úlfr Uggason:

180. Fullöflug lét fjalla
fram haf-Sleipni þramma
Hildr, en Hrofts of gildar
hjalmelda mar felldu.

Brynju eldr, sem kvað Glúmr Geirason:

181. Heinþynntan lét hvína
hryneld at þat brynju
foldar vörðr, sá er fyrðum
fjörn-harðan sik varði.

Randar íss ok grand hlífar, sem Einarr kvað:

182. Ráðvöndum þá ek rauðra
randa ís at vísa,
grand berum hjalms í hendi,
hvarmþey drifinn Freyju.

Öx heitir trollkona hlífa, sem Einarr kvað:

183. Sjá megu rétt, hvé, Ræfils
ríðendr, við brá Gríðar
fjörnis fagrt of skornir,
foldviggs, drekar liggja.

Spjót er ormr kallat, sem Refr kvað:

184. Kná myrkdreki marka
minn, þar er ýtar finnask,
æfr á aldar lófum
eikinn borðs at leika.

Örvar eru kallaðar hagl boga eða strengjar eða hlífa eða orrostu, sem Einarr kvað skálaglamm:

185. Brak-Rögnir skók bogna,
barg óþyrmir varga,
hagl ór Hlakkar seglum,
hjörs, rakkliga fjörvi.

Ok Hallfreðr:

186. Ok geir-Rótu götvar
gagls við strengjar hagli
hungreyðöndum hanga
hléðut járni séðar.

Ok Eyvindr skáldaspillir:

187. Lítt kváðu þik láta,
landvörðr, er brast, Hörða,
brynju hagl í benjum,
bugusk almar, geð falma.

XLVIII. "Weapons and armor should be periphrased in figures of battle, and with reference to Odin and the Valkyrs and host-kings: one should call a helmet Cowl, or Hood; a birnie, Sark, or Kirtle; a shield, Tent; and a shield-wall is termed Hall and Roof, Wall and Floor. Shields, periphrased in figures of warships, are called Sun, or Moon, or Leaf, or Sheen, or Garth, of the Ship; the shield is also called Ship of Ullr, or periphrased in terms of Hrungnir's feet, since he stood upon his shield. On ancient shields it was customary to paint a circle, which was called the 'ring,' and shields are called in metaphors of that ring. Hewing weapons, axes or swords, are called Fires of Blood, or of Wounds; swords are called Odin's Fires; but men call axes by the names of troll-women, and periphrase them in terms of blood or wounds or a forest or wood. Thrusting weapons are properly periphrased by calling them by names of serpents or fishes. Missile weapons are often metaphorically termed hail or sleet or storm. Variants of all these figures have been made in many ways, for they are used chiefly in poems of praise, where there is need of such metaphors.

So sang Víga-Glúmr:

Thus sang Einarr Tinkling-Scale:

Sark of Ródi, as Tindr sang:

Hamdir's Kirtle, as Hallfredr sang:

Sörli's Garments, as he sang further:

Shields are called Tents of Hlökk, as Grettír sang:

Ródi's Roof, as Einarr sang:

Wall of Hildr, as Grettír sang, and as we have written before.

Ship-Sun, as Einarr sang:

Moon of the Ship's Cheek, as Refr sang:

Ship's Garth, as here:

Ash of Ullr, as here:

Blade of Hrungnir's Foot-Soles, as Bragi sang:

Bragi the Skald sang this concerning the ring on the shield:

He called the shield Wheel of Hildr, and the ring the Nave of the Wheel.

Ring-Earth, as Hallvardr sang:

It is also sung:

A sword is Odin's Fire, as Kormákr sang:

Fire of the Helm, as Úlfr Uggason sang:

Fire of the Birnie, as Glúmr Geirason sang: