GYLFAGINNING 49 [R] GYLFAGINNING 49 [T] GYLFAGINNING 49 [W] GYLFAGINNING 49 [U]

Þá mælti Gangleri: "Hafa nökkvor meiri tíðindi orðit með ásunum? Al<l>mikit þrekvirki vann Þórr í þessi ferð."

Hár svarar: "Vera mun at segja frá þeim tíðindum er meira þótti vert ásunum. En þat er upphaf þessar sögu at Baldr inn góða dreymði drauma stóra ok hættliga um líf sitt. En er hann sagði ásunum draumana, þá báru þeir saman ráð sín, ok var þat gert at beiða griða Baldri fyrir alls konar háska. Ok Frigg tók svardaga til þess at eira skyldu Baldri eldr ok vatn, járn ok alls konar málmr, steinar, jörðin, viðirnir, sóttirnar, dýrin, fuglarnir, eitr, ormar.

Gangleri mælti: "Hafa nökkut meiri tíðindi orðit með ásunum? Allmikil þrekvirki vann Þórr í þessi ferð."

Þá svarar Hár: "Vera mun at segja frá þeim tíðindum er meira þótti vert ásunum. En þat er upphaf þeirar sögu at Baldr inn góða dreymði drauma stóra ok hættliga um líf sitt. En er hann sagði ásunum draumana, þá báru þeir ráð sín, ok var þat gört at beiða griða Baldri fyrir alls konar háska. Ok Frigg tók svardaga til þess at eira skyldi Baldri eldr, vatn, járn ok alls konar málmr, steinar, jörðin, viðirnir, sóttirnar, dýrin, fuglarnir, eitrit, ormarnir.

Þá mælti Gangleri: "Hafa nökkur meiri tíðindi orðit með ásum? Allmikit þrekvirki vann Þórr í þessi ferð."

Þá sagði Hár: "Vera mun at segja frá þeim tíðindum er meira þótti vert ásunum. En þat er upphaf þeirar sögu at Baldr hinn góða dreymði drauma stóra ok hættliga um líf sitt. En er hann sagði ásunum draumana, þá báru þeir saman ráð sín, ok var þat gört at beiða griða Baldri fyrir alls konar háska. Ok Frigg tók svardaga til þess at eira skyldi Baldri eldr, vatn, járn ok alls konar málmr, steinar, jörðin, viðirnir, sóttirnar, dýrin, fuglarnir, eitrit, ormarnir.

Frá lífláti Baldrs ok för Hermóðs til Heljar. Þá mælti Gangleri: "Mikit afrek var þetta."

Hár svaraði: "Meira var hitt vert, er Baldr inn góða dreymði hættligt, ok sagði ásum. Frigg beiddi honum griða, at eigi grandaði honum eldr né járn né vötn, málmr né steinar né viðir, sóttir né dýr, fuglar né eitrormar.

En er þetta var gert ok vitat, þá var þat skemtun Baldrs ok ásanna at hann skyldi standa upp á þingum, en allir aðrir skyldu sumir skjóta á hann, sumir höggva til, sumir berja grjóti. En hvat sem at var gert, sakaði hann ekki, ok þótti þetta öllum mikill frami.

En er þetta sá Loki Laufeyjarson, þá líkaði honum illa er Baldr sakaði ekki. Hann gekk til Fensalar til Friggjar ok brá sér í konu líki. Þá spyrr Frigg ef sú kona vissi hvat æsir höfðusk at á þinginu. Hon sagði at allir skutu at Baldri, ok þat at hann sakaði ekki. Þá mælti Frigg: "Eigi munu vápn eða viðir granda Baldri. Eiða hefi ek þegit af öllum þeim."

En er þetta var gört ok vitat, þá var þat skemtun Baldrs ok ásanna at hann skyldi standa upp á þingum, en allir aðrir skyldu sumir skjóta at honum, sumir höggva, sumir berja grjóti. En hvat sem at var gört, sakaði hann ekki, ok þótti öllum mikill frami.

En er þetta sá Loki Laufeyjarson, þá líkaði honum illa er Baldr <sakaði ekki>, gekk til Fensalar ok fór til Friggjar ok brá sér í konu líki. Þá spyrr Frigg ef sú kona vissi hvat æsir höfðusk at á þinginu. Hon sagði at allir skutu at Baldri, ok þat at hann sakaði ekki. Þá mælti Frigg: "Eigi munu vápn eða viðir granda Baldri. Eiða hef ek fengit af öllum þeim."

En er þetta var gört ok vitat, þá var þat skemtan Baldrs ok ásanna at hann skyldi standa upp á þingum, en aðrir æsir skyldu sumir skjóta á hann, sumir höggva til, sumir berja grjótinu. En hvat sem at var gört, sakaði hann ekki, ok þótti þetta öllum mikill frami.

En er þetta sá Loki Laufeyjarson, þá líkaði honum illa. Hann gekk til Fensalar til Friggjar ok brá sér í konu líki. Þá spyrr Frigg ef sú kona vissi hvat æsir hefðisk at á þinginu. Hon sagði at allir skutu at Baldri, ok þat at hann sakaði ekki. Þá mælti Frigg: "Eigi munu vápn eða viðir granda Baldri. Eiða hefi ek fengit af öllum þeim."

Ok er þetta var gert, var þat skemtan Baldrs at hann stóð upp á þingum. Skyldu sumir skjóta at honum, en sumir höggva, sumir grýta. Hann sakaði ekki.

En er Loki sá þat, líkaði honum illa, gekk til Fensala til Friggjar ok brá sér í konu líki. Spyrr Frigg ef hann vissi hvat menn höfðusk at á þinginu. Hann sagði at allir skutu at Baldri, en hann sakar ekki. Þá mælti Frigg: "Eigi munu vápn né viðir bana Baldri. Eiða hefi ek af öllum tekit."

Þá spyrr konan: "Hafa allir hlutir eiða unnit at eira Baldri?"

Þá svarar Frigg: "Vex viðarteinungr einn fyrir vestan Valhöll, sá er mistilteinn kallaðr. Sá þótti mér ungr at krefja eiðsins." Því næst hvarf konan á brut.

En Loki tók mistiltein ok sleit upp ok gekk til þings. En Höðr stóð útarliga í mannhringinum, þvíat hann var blindr. Þá mælti Loki við hann: "Hví skýtr þú ekki at Baldri?" Hann svarar: "Þvíat ek sé eigi hvar Baldr er, ok þat annat at ek em vápnlauss." Þá mælti Loki: "Gerðu þó í líking annarra manna ok veit Baldri sœmð sem aðrir menn. Ek mun vísa þér til hvar hann stendr. Skjót at honum vendi þessum."

Þá spyrr konan: "Hafa allir hlutir þér eiða unnit at eira Baldri?"

Þá svarar Frigg: "Vex viðarteinungr einn fyrir vestan Valhöll, sá er kallaðr mistilteinn. Sá þótti mér ungr at krefja eiðsins." Því næst hvarf konan á braut.

En Loki tók mistiltein ok sleit upp ok gekk til þings. En Höðr stóð útarliga í mannhringinum, þvíat hann var blindr. Þá mælti Loki við hann: "Hví skýtr þú ekki at Baldri?" Hann svarar: "Þvíat ek sé eigi hvar Baldr er, ok þat annat at ek em vápnlauss." Þá mælti Loki: "Gørðu þó í líking annarra manna ok veit Baldri sœmð sem aðrir menn. Ek mun vísa þér til hvar hann stendr. Skjót at honum vendi þessum."

Þá spyrr konan: "Hafa allir hlutir þér eiða unnit at eira Baldri?"

Þá sagði Frigg: "Vex viðarteinungr einn fyrir vestan Valhöll, sá er kallaðr mistilteinn. Sá þótti mér ungr at krefja eiðsins." Því næst hvarf konan braut.

En Loki tók mistiltein ok sleit upp ok gekk til þings. En Höðr stóð útarliga í mannhringinum, þvíat hann var blindr. Þá mælti Loki við hann: "Hví skýtr þú ekki at Baldri?" Hann svaraði: "Þvíat ek sé eigi hvar Baldr er, ok þat annat at ek em vápnlauss." Þá mælti Loki: "Gør þú þó í líking annarra manna ok veit Baldri sœmð sem aðrir menn. Ek mun vísa þér til hvar hann stendr. Skjót at honum vendi þessum."

Þá mælti konan: "Hafa allir hlutir eiða unnit at eira Bal[dr]i?"

Frigg svaraði: "Viðarteinungr einn vex fyrir vestan Valhöll, er heitir mistilteinn. Sá þótti mér ungr at krefja eiðsins." Þá hverfr konan.

En Loki gengr til ok tekr mistiltei[ni]nn ok slítr upp með rótum, gengr til þingsins. En Höðr stóð útarliga í mannhringinum, er hann var blindr. Þá mælti Loki við hann: "Hví skýtr þú eigi at Baldri?" Hann svarar: "Þvíat ek sé ekki, ok þat annat at ek em vápnlauss." Loki mælti: "Gerðu í líking annarra manna ok veit honum atsókn. Ek mun vísa þér til hans. Skjót þú at honum vendi þessum."

Höðr tók mistiltein ok skaut at Baldri at tilvísun Loka. Flaug skotit í gögnum hann ok fell hann dauðr til jarðar. Ok hefir þat mest óhapp verit unnit með goðum ok mönnum.

Þá er Baldr var fallinn, þá fellusk öllum ásum orðtök ok svá hendr at taka til hans, ok sá hverr til annars ok váru allir með einum hug til þess er unnit hafði verkit. En engi mátti hefna, þar var svá mikill griðastaðr.

Höðr tók mistiltein ok skaut at Baldri at tilvísun Loka, ok flaug skotit í gegnum Baldr ok fell hann dauðr til jarðar. Ok hefir þat mest óhapp gört verit með goðum ok mönnum.

Þá er Baldr var fallinn, þá fellusk öllum ásunum orðtök ok svá hendr at taka til hans, ok sá hverr til annars ok váru allir með einum hug til þess er unnit hafði verkit. En eigi mátti hefna, þar var svá mikill griðastaðr.

Höðr tók mistiltein ok skaut at Baldri at tilvísan Loka. Flaug skotit í gegnum hann ok fell Baldr dauðr til jarðar. Ok hefir þat mest óhapp gört verit með guðum ok mönnum.

Þá er Baldr var fallinn, þá fellusk öllum ásum orðtök ok svá hendr at taka til hans, ok sá hverr til annars ok váru með einum hug allir til þess er unnit hafði verkit. En eigi mátti hefna, þar var svá mikill griðastaðr.

Höðr tók mistilteininn ok skaut í gegnum Baldr. Ok var þat mest óhappaskot með guðum ok mönnum.

Nú sá hverr til annars ok allir með grimmum hug til þess gert hafði. En engi mátti þar hefna í griðastaðnum.

En þá er æsirnir freistuðu at mæla, þá var hitt þó fyrr at grátrinn kom upp, svá at engi mátti öðrum segja með orðunum frá sínum harmi. En Óðinn bar þei<m> mun verst þenna skaða sem hann kunni mesta skyn hversu mikil aftaka ok missa ásunum var í fráfalli Baldrs.

En er goðin vitkuðusk, þá mælti Frigg ok spurði hverr sá væri með ásum er eignask vildi allar ástir hennar ok hylli, ok vili hann ríða á Helveg ok freista ef hann fái fundit Baldr ok bjóða Helju útlausn, ef hon vill láta fara Baldr heim í Ásgarð. En sá er nef<n>dr Hermóðr inn hvati, sveinn Óðins, er til þeirar farar varð. Þá var tekinn Sleipnir, hestr Óðins, ok leiddr fram, ok steig Hermóðr á þann hest ok hleypti braut.

En þá er æsirnir freistuðu at mæla, þá var hitt þó fyrr at grátrinn kom upp, svá at öðrum mátti eigi segja með orðunum frá sínum harmi. En Óðinn bar því verst þenna skaða sem hann kunni mesta skyn hversu mikil aftaka ok missa ásunum var í fráfalli Baldrs.

En er guðin vitkuðusk, þá mælti Frigg ok spurði hverr sá væri með ásum er eignask vildi allar ástir mínar ok hylli, ok vili hann ríða á Helveg ok freista ef hann fái fundit Baldr ok bjóða Helju útlausn, ef vill láta fara Baldr heim í Ásgarð. En sá er nefndr Hermóðr inn hvati, sonr Óðins, er til þeirar sendifarar varð. Þá varð tekinn Sleipnir, hestr Óðins, ok var leiddr fram, ok steig Hermóðr á þann hest ok hleypti braut.

En þá er æsirnir vitkuðusk, þá var þat fyrst at grátrinn kom upp, svá at engi mátti öðrum segja með orðunum frá sínum harmi. En Óðinn bar þeim mun verst þenna skaða sem hann kunni mesta skyn hversu mikil aftaka ok missa ásunum var í fráfalli Baldrs.

En er guðin vitkuðusk, þá mælti Frigg ok spurði hverr sá væri með ásum er eignask vildi allar ástir mínar ok hylli, ok vili hann ríða á Helveg ok freista ef hann fái fundit Baldr ok bjóða Helju útlausn, ef hon vill láta fara Baldr heim í Ásgarð. En sá er nefndr Hermóðr inn hvati, son Óðins, er til þeirar sendifarar varð. Þá var tekinn Sleipnir, hestr Óðins, ok leiddr fram, ok steig Hermóðr á þann hest ok hleypti brott.

Allir báru illa harminn, en Óðinn verst. Var þar grátr fyrir mál. Þá spurði Frigg hverr sá væri með ásum er eignask vildi ástir hennar ok ríða á Helvega at ná Baldri meðr útlausn. Hermóðr, son Óðins, fór ok reið Sleipni.

En æsirnir tóku lík Baldrs ok fluttu til sævar. Hringhorni hét skip Baldrs. Hann var allra skipa mestr, hann vildu goðin fram setja ok gera þar á bálför Baldrs. En skipit gekk hvergi fram. Þá var sent í Jötunheima eptir gýgi þeiri er Hyrrokkin hét, en er hon kom ok reið vargi ok hafði höggorm at taumum, þá hljóp hon af hestinum, en Óðinn kallaði til berserki fjóra at gæta hestsins, ok fengu þeir eigi haldit nema þeir feldi hann. Þá gekk Hyr<r>okkin á framstafn nökkvans ok hratt fram í fyrsta viðbragði, svá at eldr hraut ór hlunnunum ok lönd öll skulfu. Þá varð Þórr reiðr ok greip hamarinn ok myndi þá brjóta höfuð hennar, áðr en goðin öll báðu henni friðar.

En æsirnir tóku lík Baldrs ok fluttu til sævar. Hringhorni hét skip Baldrs. Hann var allra skipa mestr, hann vildu guðin fram setja ok gøra þar á bálför Baldrs. En skipit gekk hvergi fram. Þá var sent í Jötunheima eptir gýgi þeiri er Hyrrokin er nefnd, en er hon kom ok reið vargi ok hafði höggorm at taumum, þá hljóp hon af hestinum, en Óðinn kallaði til berserki fjóra at gæta hestsins, ok fengu þeir eigi haldit nema þeir feldi hann. Þá gekk Hyrrokin á fram<stafn> nökkvans ok hratt fram í fyrsta viðbragði, svá at eldr fauk ór hlunnunum en lönd öll skulfu. Þá varð Þórr reiðr ok greip hamarinn ok myndi þá brjóta höfuð hennar, áðr öll guðin báðu henni friðar.

En æsirnir tóku lík Baldrs ok fluttu til sjóvar. Hringhorni hét skip Baldrs. Hann var allra skipa mestr, hann vildu guðin fram setja ok gera þar á bálför Baldrs. En skipit gekk hvergi fram. Þá var sent í Jötunheima eptir gýgi þeiri er Hyrrokkin er nefnd, en er hon kom ok reið vargi ok hafði höggorm at taumum, þá hljóp hon af hestinum, en Óðinn kallaði til berserki fjóra at gæta hestsins, ok fengu þeir eigi haldit nema þeir feldi hann. Þá gekk Hyrrokin á framstafn nökkvans ok hratt fram í fyrsta viðbragði, svá at eldr hraut ór hlunnunum en lönd öll skulfu. Þá varð Þórr reiðr ok greip hamarinn ok mundi þá brjóta höfuð hennar, áðr öll guðin báðu henni friðar.

Baldr var lagðr í skipit Hringhorna ok ætluðu guðin fram at setja með bálgerð, ok tóksk þat eigi fyrri en Hyrrokin kom til. Hon reið vargi ok vargar váru at taumum. Ok nú fengu eigi berserkir haldit taumunum. Hon dró fram skipit, ok at fyrsta viðbragði hraut skipit ór hlunnunum. Þá vildi Þórr ljósta hana, en guðin banna þat.

Þá var borit út á skipit lík Baldrs, ok er þat sá kona hans, Nanna Nepsdóttir, þá sprakk hon a<f> harmi ok dó. Var hon borin á bálit ok slegit í eldi. Þá stóð Þórr at ok vígði bálit með Mjölni, en fyrir fótum hans rann dvergr nökkurr, sá er Litr nefndr, en Þórr spyrndi fœt<i sín>um á hann ok hratt honum í eldinn, ok brann hann.

Þá var borit út á skipit lík Baldrs, en er þat sá kona hans, Nanna Nepsdóttir, þá sprakk hon af harmi ok dó, ok var hon borin á bálit ok slegit í eldi. Þá stóð Þórr at ok vígði bálit með Mjölni, en fyrir fótum honum rann dvergr nökkurr, sá er Litr nefndr, en Þórr spyrndi fœti sínum á hann ok hratt honum í eldinn, ok brann hann þar.

Þá var borit út á skipit lík Baldrs, en er þat sá kona hans, Nanna Nepsdóttir, þá sprakk hon af harmi ok dó. Var hon borin á bálit ok slegi<t> í eldi. Þá stóð Þórr at ok vígði bálit með Mjölni, en fyrir fótum honum rann dvergr nökkurr, sá er Litr nefndr, en Þórr spyrndi fœti sínum á hann ok hratt honum í eldinn, ok brann hann.

Lík Baldrs var borit á bálit. Nanna Nefsdóttir [spr]akk er hon frá. Þórr vígði bálit með Mjölni, ok hann spyrndi dvergnum Lit á bálit.

At þessi brennu sótti margs konar þjóð: fyrst at segja frá Óðni, at með honum fór Frigg ok valkyrjur ok hrafnar hans. En Freyr ók í kerru með gelti þeim er Gullinbursti heitir eða Slíðrugtanni. En Heimdallr reið hesti þeim er Gulltoppr heitir, en Freyja köttum sínum. Þar kømr ok mikit fólk hrímþursa ok bergrisar. Óðinn lagði á bálit gullhring þann er Draupnir heitir. Honum f<y>lgði síðan sú náttúra at hina níundu hverja nótt drupu af honum átta gullhringar jafnhöfgir. Hestr Baldrs var leiddr á bálit með öllu reiði.

At þessari brennu sókti margs konar þjóð: fyrst at segja frá Óðni, at með honum fór Frigg ok valkyrjur ok hrafnar hans. En Freyr ók ok í kerru með gelti þeim er Gullinbursti heitir. En Heimdallr reið hesti þeim er Gulltoppr heitir, en Freyja ók köttum sínum. Þar kom ok mikit fólk, hrímþursar ok bergrisar. Óðinn lagði á bálit gullhring þann er Draufnir heitir. Honum fylgði sú náttúra at ina níundu hverja nótt drupu af honum átta gullhringar jafnhöfgir. Hestr Baldrs var leiddr á bálit með öllu reiði.

At þessi brennu sótti margs konar þjóð: fyrst at segja frá Óðni, at með honum fór Frigg ok valkyrjur ok hrafnar hans. En Freyr ók í kerru með gelti þeim er Gullinbursti heitir eða Slíðrugtanni. En Heimdallr reið hesti þeim er Gulltoppr hét, en Freyja köttum sínum. Þar kemr ok mikit fólk hrímþussa ok bergrisa. Óðinn lagði á bálit gullhring þann er Draupnir heitir. Honum fylgði síðan sú náttúra at hina níundu hverja nótt drupu af honum átta hringar jafnhöfgir. Hestr Baldrs var leiddr á bálit með öllu reiði.

Þar váru þá öll guðin. Freyr sat í kerru ok var þar beittr fyrir göltrinn Gullinbusti eða Sligrutanni. Heimdallr reið Gulltopp, en Freyja ók köttum sínum. Þar váru ok hrímþussar. Óðinn lagði á bálit Draupni ok hest Baldrs með öllum reiða.

En þat er at segja frá Hermóði at hann reið níu nætr døkkva dala ok djúpa svá at hann sá ekki fyrr en hann kom til árinnar Gjallar ok reið á Gjallarbrúna. Hon er þökt lýsigulli. Móðguðr er nefnd mær sú er gætir brúarinnar. Hon spurði hann at nafni eða ætt ok sagði at hinn fyrra dag riðu um brúna fimm fylki dauðra manna, "en eigi dynr brúin jafnmjök undir einum þér, ok eigi hefir þú lit dauðra manna. Hví ríðr þú hér á Helveg?" Hann svarar at "ek skal ríða til Heljar at leita Baldrs. Eða hvárt hefir þú nakkvat sét Baldr á Helvegi?" En hon sagði at Baldr hafði þar riðit um Gjallarbrú, "en niðr ok norðr liggr Helvegr."

En þat er at segja frá Hermóði at hann reið níu nætr djúpa dala svá at hann sá ekki fyrr en hann kom til árinnar Gjallarár ok reið á Gjallarbrúna. Hon er þökt lýsigulli. Móðguðr enn er nefnd mær sú er gætir brúarinnar. Hon spurði hann at nafni eða at ætt ok sagði at inn fyrsta dag ríða um brúna fimm fylki dauðra manna, "en eigi dynr brúin jafnmjök undir einum þér, ok eigi hefir þú lit dauðra manna. Hví ríðr þú hér á Helveg?" Hann svarar at "ek skal ríða til Heljar at leita Baldrs. Eða hvárt hefir þú nökkut sét Baldr á Helvegi?" En hon sagði at Baldr hefði þar riðit um Gjallarbrú, "en niðr ok norðr liggr Helvegr."

En þat er at segja frá Hermóði at hann reið níu nætr døkkva dala ok djúpa svá at hann sá ekki fyrr en hann kom til árinnar Gjallar ok reið á Gjallarbrúna. Hon er þökt lýsigulli. Móðguðr er nefnd mær sú er gætir brúarinnar. Hon spurði hann at nafni ok at ætt ok sagði at hinn fyrra dag riðu um brúna fimm fylki dauðra manna, "en eigi dynr brúin minnr undir einum þér, ok eigi hefir þú lit dauðra manna. Hví ríðr þú hér á Helveg?" Hann sagði: "Ek skal ríða til Heljar at leita Baldrs. Eða hvárt hefir þú nakkvat sét Baldr á Helvegi?" Hon sagði at Baldr hafi þar riðit um Gjallarbrú, "en niðr ok norðr liggr Helvegr."

Hermóðr reið níu nætr til Gjallarár ok á gulli hlaðna brú. Móðguðr gætti brúarinnar, ok hon mælti: "Fyrra dag reið Baldr hér með fimm hundruð manna, en eigi glymr miðr undir þér einum."

Þá reið Hermóðr þar til er hann kom at Helgrindum. Þá sté hann af hestinum ok gyrði hann fast, steig upp ok keyrði hann sporum, en hestrinn hljóp svá hart ok yfir grindina at hann kom hvergi nær. Þá reið Hermóðr heim til hallarinnar ok steig af hesti, gekk inn í höllina, sá þar sitja í öndugi Baldr bróður sinn, ok dvalðisk Hermóðr þar um nóttina. En at morni þá beiddisk Hermóðr af Helju at Baldr skyldi ríða heim með honum, ok sagði hversu mikill grátr var með ásum. En Hel sagði at þat skyldi svá reyna hvárt Baldr var svá ástsæll sem sagt er, ok ef allir hlutir í heiminum, kykvir ok dauðir, gráta hann þá skal hann fara til ása aptr, en haldask með Helju ef nakkvarr mælir við eða vill eigi gráta.

Þá reið Hermóðr þar til er hann kom at Helgrindum. Þá steig hann af hestinum ok gyrði hann fast, steig síðan upp ok keyrði hann sporum, en hestrinn hljóp svá hátt yfir grindina at hann kom hvergi nær. Þá reið hann heim til hallarinnar ok steig af, gekk inn í höllina, sá þar sitja í öndugi Baldr bróður sinn, ok dvalðisk Hermóðr þar of nóttina. En at morni beiddisk hann af Hel at Baldr skyldi ríða heim með honum, ok sagði hversu mikill grátr var með ásum. En Hel sagði at þat skyldi svá reyna hvárt Baldr var svá ástsæll sem sagt er, ok ef allir hlutir í heiminum, kvikir ok dauðir, gráta hann þá skal hann fara til ása aptr, en haldask með Hel ef nökkurr mælir við eða vill eigi gráta.

Þá reið Hermóðr þar til er hann kom at Helgrindum. Þá steig hann af hestinum ok gyrði hann fast, steig upp ok keyrði hann sporum, en hestrinn hljóp svá hart yfir grindina at hann kom hvergi nær. Þá reið hann heim til hallarinnar ok steig af baki, gekk inn í höllina, sá þar sitja í öndvegi Baldr bróður sinn, ok dvalðisk Hermóðr þar um nóttina. At morni beiddisk hann af Helju at Baldr skyldi ríða heim með honum, ok sagði hversu mikill grátr var með ásum. En Hel sagði at þat skyldi svá reyna hvárt Baldr var svá ástsæll sem sagt er, ok ef allir hlutir í heiminum, kvikir ok dauðir, gráta hann þá skal hann fara til ása aptr, en haldask með Helju ef nökkurr mælir við eða vill eigi gráta.

Þá reið hann at Helgrindum, ok sá þar bróður sinn. Hann bar fram boð sín, en sú ein var ván um brottkvámu hans ef allir hlutir gráta hann með ásum, kykvir ok dauðir, en ella haldisk með Helju.

Þá stóð Hermóðr upp, en Baldr leiðir hann út ór höllinni ok tók hringinn Draupni ok sendi Óðni til minja, en Nanna sendi Frigg ripti ok enn fleiri gjafar, Fullu fingrgull. Þá reið Hermóðr aptr leið sína ok kom í Ásgarð ok sagði öll tíðindi þau er hann hafð<i> sét ok heyrt.

Þá stóð Hermóðr upp, en Baldr leiddi hann út ór höllinni ok tók hringinn Draupni ok sendi Óðni til minnis, en Nanna sendi Frigg ripti ok enn fleiri gjafir, Fullu fingrgull. Þá reið Hermóðr aptr leið sína ok kom í Ásgarð ok sagði öll tíðindi er hann hafði sét eða heyrt.

Þá stóð Hermóðr upp, en Baldr leiddi hann út ór höllinni ok tók hringinn Draupni ok sendi Óðni til minja, en Nanna sendi Frigg ripti ok enn fleiri gjafir, Fullu fingrgull. Þá reið Hermóðr aptr leið sína ok kom í Ásgarð ok sagði öll tíðindi þau er hann hafði sét eða heyrt.

Baldr fekk honum hringinn Draupni, en Nanna sendi Frigg fald, en Fullu fingrgull. Þá fór Hermóðr aptr í Ásgarð ok segir tíðindi.

Því næst sendu æsir um allan heim ørindreka at biðja at Baldr væri grátinn ór Helju. En allir gerðu þat, menninir ok kykvendin ok jörðin ok steinarnir ok tré ok allr málmr, svá sem þú munt sét hafa at þessir hlutir gráta þá er þeir koma ór frosti ok í hita.

Þá er sendimenn fóru heim ok höfðu vel rekit sín eyrindi, finna þeir í helli nökkvorum hvar gýgr sat, hon nefndisk Þökk. Þeir biðja hana gráta Baldr ór Helju. Hon segir:

Sendu þá æsir ørindreka um allan heim at Baldr væri grátinn ór Helju. En allir gørðu þat, mennirnir ok kykvendin, jörðin ok steinarnir, tré ok allr málmr, svá sem þú munt sét hafa at þessir hlutir gráta er þeir koma ór frosti í hita.

Þá er sendimenn fóru heim ok höfðu vel rekit sín ørindi, finna þeir í nökkurum helli hvar gýgr sat, sú nefndisk Þökk. Þeir biðja hana gráta. Hon svarar:

Því næst sendu æsir um allan heim erindreka at biðja at Baldr væri grátinn ór Helju. En allir gørðu þat, mennirnir ok kvikindin ok jörðin ok steinarnir ok tré ok allr málmr, svá sem þú munt sét hafa at þessir hlutir gráta þá er þeir koma ór frosti í hita.

Þá er sendimenn fóru heim ok höfðu vel rekit erindi sín, finna þeir í helli nökkurum hvar gýgr sat, sú nefndisk Þökk. Þeir biðja hana gráta Baldr ór Helju. Hon sagði svá:

Þá báðu guðin alla hluti gráta Baldr ór Helju, menn ok kykvindi, jörð ok steina. Tré ok allr málmr grétu Baldr, sem þú munt sét hafa at þessir hlutir gráta allir í frosti ok hita.

Þat er sagt at guðin finna gýgi í helli nökkurum, er Þökt nefndisk, biðja hana gráta sem allt annat Baldr ór Helju. Hon svarar:

54. "Þökk mun gráta
þurrum tárum
Baldrs bálfarar.
Kyks né dauðs
nautka ek karls sonar:
haldi Hel því er hefir."

54. "Þökk mun gráta
þurrum tárum
Baldrs bálfarar.
Kyks né dauðs
nautka ek karlsonar:
haldi Hel því er hefir."

54. "Þökk mun gráta
þurrum tárum
Baldrs bálfarar.
Kviks né dauðs
nautka ek karls sonar:
haldi Hel því er hefir."

52. "Þökt mun gráta
þurrum tárum
Baldrs helfarar,
kyks eða dauðs.
Haldi Hel því er hefir."

En þess geta menn at þar hafi verit Loki Laufeyjarson, er flest hefir illt gert með ásum."

En þess geta menn at þar hafi verit Loki Laufeyjarson, er flest hefir illt gert með ásum."

En þess geta menn at þar hafi verit Loki Laufeyjarson, er flest hefir illt gört með ásum."

Þar var Loki raunar.

GYLFAGINNING 50 [R] GYLFAGINNING 50 [T] GYLFAGINNING 50 [W] GYLFAGINNING 50 [U]

Þá mælti Gangleri: "Allmiklu kom Loki á leið er hann olli fyrst því er Baldr var veginn, ok svá því er hann varð eigi leystr frá Helju. Eða hvárt varð honum þessa nakkvat hefnt?"

Þá mælti Gangleri: "Allmiklu kom Loki á leið er hann olli fyrst því er Baldr var veginn, ok svá því er hann varð eigi leystr frá Helju. Eða hvárt varð honum þessa hefnt?"

Þá mælti Gangleri: "Allmiklu kom Loki á leið er hann olli fyrst því er Baldr var veginn, ok svá því er hann varð eigi leystr frá Helju. Eða hvárt var honum nökkut þessa hefnt?"

 

Hár segir: "Goldit var honum þetta svá at hann mun lengi kennask. Þá er guðin váru orðin honum svá reið sem ván var, hljóp hann á braut ok fal sik í fjalli nökkvoru, gerði þar hús ok fjórar dyrr at hann mátti sjá ór húsinu í allar áttir. En opt um daga brá hann sér í lax líki, ok falsk þá þar sem heitir Fránangrsfors. Þá hugsaði hann fyrir sér hverja væl æsir mundu til finna at taka hann í forsinum. En er hann sat í húsinu, tók hann língarn ok reið á ræxna, svá sem net er síðan, en eldr brann fyrir honum. Þá sá hann at æsir áttu skamt til hans, ok hafði Óðinn sét ór Hliðskjálfinni hvar hann var. Hann hljóp þegar upp ok út í ána ok kastaði netinu fram á eldinn.

Hár segir: "Goldit var honum þetta svá at hann mun lengi kennask. Þá er guðin váru orðin honum svá reið sem ván var, hljóp hann braut ok fal sik á fjalli nökkuru, gerði þar hús ok fjórar dyrr at hann mátti sjá ór húsinu í allar áttir. En opt um daga brá hann sér í lax líki, ok fal sik þar sem heitir Farangrsfors. Þá hugsaði hann fyrir sér hverja vél at æsir myndu til finna at taka hann ór forsinum. En er hann sat í húsinu, tók hann lítit garn ok reið á ræxna, svá sem net er síðan gört, en eldr brann fyrir honum. Þá sá hann at æsir áttu skamt til hans, ok hafði Óðinn sét ór Hliðskjálfin<ni> hvar hann var. Hann hljóp þegar upp í ána en kastaði netinu fram á eldinn.

Hár sagði: "Goldit var honum þetta svá at hann mun lengi kennask. Þá er guðin váru orðin honum svá reið sem ván var, hljóp hann braut ok fal sik á fjalli nökkuru, gerði þar hús ok fjórar dyrr at hann mátti sjá ór húsinu í allar ættir. En opt um daga brá hann sér í lax líki, ok falsk þá þar sem heitir Fránangrsfors. Hann hugsaði fyrir sér hverja vél æsir mundu til finna at taka hann í forsinum. En er hann sat í húsinu, tók hann língarn ok reið á ræxna, svá sem net er síðan gört, en eldr brann fyrir honum. Þá sá hann at æsir áttu skamt til hans, ok hafði Óðinn sét ór Hliðskjálfinni hvar hann var. Hann hljóp þegar út í ána en kastaði netinu fram í eldinn.

Þá er guðin vissu þat, váru þau reið Loka, ok fal hann sik á fjalli nökkuru, ok váru fjórar dyrr á húsi hans at hann sæi í allar ættir. En um daga var hann í Fránangsforsi í lax líki. Honum kom í hug at æsirnir mundi setja vél fyrir hann, tók síðan língarnit ok reið möskva sem net er gert. Þá sá hann æsi þangat fara. Óðinn hafði sét hann ór Hliðskjálf. Loki hljóp í ána, en kastaði netinu á eldinn.

En er æsir koma til hússins þá gekk sá fyrst inn er allra var vitrastr, er Kvasir heitir, ok er hann sá á eldin<um> fölskann er netit hafði brunnit, þá skilði hann at þat mundi væl vera til at taka fiska, ok sagði ásunum. Því næst tóku þeir ok gerðu sér net eptir því sem þeir sá á fölska at Loki hafði gert. Ok er búit var netit, þá fara æsir til árinnar ok kasta neti í forsinn. Helt Þórr enda öðrum ok öðrum heldu allir æsir, ok drógu netit. En Loki fór fyrir ok legsk niðr í milli steina tveggja. Drógu þeir netit yfir hann ok kendu at kykt var fyrir, ok fara í annat sinn upp til forsins ok kasta út netinu ok binda við svá þungt at eigi skyli undir mega fara. Ferr þá Loki fyrir netinu, en er hann sér at skamt var til sævar, þá hleypr hann upp yfir þinulinn ok rennir upp í forsinn.

En er æsir koma til hússins þá gekk sá fyrstr inn er vitrastr var, er Kvasir er nefndr, ok er hann sá á eldinum fölskann er netit hafði brunnit, þá skilði hann at þat myndi vél vera at taka fiska, ok sagði ásum. Því næst tóku þeir ok gørðu sér net eptir því sem þeir sá á fölskanum at Loki hafði gert. Ok er búit var netit, þá fara æsir til árinnar ok kasta neti í forsinn. Helt Þórr öðrum netshálsi en öðrum allir æsir, ok drógu netit. En Loki fór fyrir ok legsk niðr milli steina tveggja. Drógu þeir netit yfir hann ok kendu at kykt var fyrir, ok fara í annat sinn til forsins ok kasta út netinu ok binda við svá þungt at eigi skyldi undir mega fara. Ferr þá Loki fyrir netinu, en er hann sér at skamt var til sævar, þá hleypr hann upp yfir þinulinn ok rennr upp í forsinn.

En er æsir koma til þá gekk sá fyrst inn er allra var vitrastr, er Kvasir er nefndr, ok er hann sá á eldinum fölskann er netit hafði brunnit, þá skilði hann at þat mundi vél vera til at taka fiskana, ok sagði ásunum. Því næst tóku þeir ok gørðu sér net eptir því sem þeir sá á fölskanum at Loki hafði gört. Ok er búit var netit, þá fara æsir til árinnar ok kasta neti í forsinn. Helt Þórr öðrum netshálsi en öðrum heldu allir æsir, ok drógu netit. En Loki fór fyrir ok legsk niðr millum steina tveggja. Drógu þeir netit yfir hann ok kendu at kvikt varð fyrir, ok fara í annat sinn upp til forsins ok kasta út netinu ok binda við svá þungt at eigi skyli undir mega fara. Ferr þá Loki fyrir netinu, en er hann sér at skamt var til sjóvar, þá hleypr hann upp yfir þinulinn ok rennir upp í fors.

Kvasir gekk inn fyrstr, er vitrastr var. Þá skilði hann at þetta mundi vél til fiska, ok gerðu eptir fölskanum er netit brann. Fara í forsinn ok helt Þórr öðrum netshálsi en allir æsir öðrum. En Loki lagðisk millum steina tveggja, ok drógu þeir netit yfir hann fram. Fara öðru sinni ok binda svá þungt við at eigi mátti undir fara. Þá fór Loki fyrir netinu, ok er s[kamt] var til sjóvar, hleypr hann yfir upp þinulinn ok rennir upp í forsinn.

Nú sá æsirnir hvar hann fór, fara enn upp til forsins ok skipta liðinu í tvá staði, en Þórr veðr þá eptir miðri ánni, ok fara svá til sævar. En er Loki sér tvá kosti, var þat lífsháski at hlaupa á sæinn, en hitt var annarr at hlaupa enn yfir netit, ok þat gerði hann, hljóp sem snarast yfir netþinulinn. Þórr greip eptir honum ok tók um hann, ok rendi hann í hendi honum svá at staðar nam höndin við sporðinn. Ok er fyrir þá sök laxinn aptrmjór.

Nú sá æsir hvar hann fór. Þá fara þeir enn upp til forsins ok skipta liðinu í tvá staði, en Þórr veðr eptir miðri ánni, ok fara svá út til sævar. En er Loki sér tvá kosti, var þat lífsháski at hlaupa á sæinn, en hinn var annarr at leita upp yfir netit, ok þat gørði hann. Hann hljóp yfir sem snarast yfir netþinulinn. Þá greip Þórr eptir honum ok tók um hann, ok rann hann í hendi honum svá at staðar nam höndin við sporðinn. Ok er fyrir þá sök síðan laxinn aptrmjór.

Nú sá æsirnir hvar hann fór, fara enn upp til forsins ok skipta liðinu í tvá staði, en Þórr veðr þá eptir miðri ánni, ok fara svá út til sjóvar. En er Loki sér tvá kosti, var þat lífsháski at hlaupa á sjóinn, en hinn var annarr at leita enn yfir netit, ok þat gørði hann, hljóp sem snarast yfir netþinulinn. Þórr greip eptir honum ok tók um hann, ok rendi hann í hendi honum svá at staðar nam höndin við sporðinn. Ok er fyrir þá sök síðan laxinn aptrmjór.

Nú sjá æsirnir hvar hann fór, skipta nú liðinu í tvá staði. Þórr veðr eptir miðri áinni, ok fara svá út til sjóvar. Ok er Loki sér lífsháska á sæinn at fara, þá hleypr hann yfir netit, en Þórr greip hann höndum. En hann rendi í höndum honum ok nam höndin staðar í sporðinn. Ok er fyrir þá sök laxinn aptrmjór.

Nú var Loki tekinn griðalauss ok farit með hann í helli nökkvorn. Þá tóku þeir þrjár hellur ok settu á egg ok lustu rauf á hellunni hverri. Þá váru teknir synir Loka, Váli ok Nari eða Narfi. Brugðu æsir Vála í vargslíki ok reif hann í [sundr] Narfa, bróður sinn. Þá tóku æsir þarma hans ok bundu Loka með yfir þá þrjá [egg]steina, einn undir herðum, annarr undir lendum, þriði undir knésfótum, ok urðu þau bönd at járni. Þá tók Skaði eitrorm ok festi upp yfir hann svá at eitrit skyldi drjúpa ór orminum í andlit honum. En Sigyn kona hans stendr hjá honum ok heldr mundlaugu undir eitrdropa, en þá er full er munnlaugin, þá gengr hon ok slær út eitrinu, en meðan drýpr eitrit í andlit honum. Þá kippisk hann svá hart við at jörð öll skelfr. Þat kallið þér landskjálpta. Þar liggr hann í böndum til ragnarøkrs."

Nú var Loki tekinn griðalauss ok farit með hann í helli nökkurn. Þá tóku þeir þrjár hellur ok settu á egg ok lustu á rauf á hellunni hverri. Þá váru teknir synir Loka, Váli ok Nari eða Narfi. Brugðu æsir Vála í vargslíki ok reif hann í sundr Narfa, bróður sinn. Þá tóku æsir þarma hans ok bundu Loka með yfir þá þrjá hellusteina. Egg stendr ein undir herðum, önnur undir lendum, þriðja undir knésbótum, ok urðu þau bönd at járni. Þá tók Skaði eitrorm ok festi upp yfir hann svá at eitrit skyldi drjúpa ór orminum í andlit honum. En Sigyn kona hans sitr þar hjá honum ok heldr munlaugu undir eitrdropa, en þá er full er munnlaugin, þá gengr hon ok slær út eitrinu, en á meðan drýpr eitrit í andlit honum. Þá kippisk hann svá hart við at jörð öll skelfr. Þat kalli þér landskjálpta. Þar liggr hann í böndum allt til ragnarøkkrs."

Nú var Loki tekinn griðalauss ok farit með hann í helli nökkurn. Þá tóku þeir þrjár hellur ok settu á egg ok lustu rauf á hellunni hverri. Þá váru teknir synir Loka, Váli ok Nari eða Narfi. Brugðu æsir Vála í vargslíki ok reif hann í sundr Narfa, bróður sinn. Þá tóku æsir þarma hans ok bundu Loka með yfir þá þrjá egg<steina>, stendr einn undir herðum, annarr undir lendum, þriði undir knésbótum, ok urðu þau bönd at járni. Þá tók Skaði eitrorm ok festi upp yfir hann svá at eitrit skyldi drjúpa ór orminum í andlit honum. En Sigyn kona hans sitr hjá honum ok heldr munnlaugu undir eitrdropa, en þá er full er munnlaugin, gengr hon ok slær út eitrinu, en meðan drýpr eitrit í andlit honum. Þá kippisk hann svá hart við at jörð öll skelfr. Þat kalli þér landskjá<l>pta. Þar liggr hann í böndum til ragnarøkkrs."

Loki var nú tekinn griðalauss ok fœrðr í helli nökkurn, ok tóku hellur þrjár ok settu á enda, lustu á rauf á hverri. Þá váru teknir synir Loka, Váli ok Nari, ok brugðu Vála í vargslíki ok reif hann í sundr Nara. Þá tóku æsir þarma hans ok bundu Loka með yfir þrjá eggsteina. Stóð einn undir herðum, annarr undir lendum, þriði undir knésbótum, ok urðu böndin at járni. Skaði festi eitrorm yfir andlit honum, en Sigyn helt munlaug undir eitrdropana, ok slær út eitrinu, ok þá drýpr í andlit honum er full er munlaugin, ok kippisk hann þá svá hart við at jörð skelfr. Þar liggr hann til ragnarøkkrs."

[HOME][GYLFAGINNING]