Þá mælti Gangleri: "Hvar bygði Ymir, eða við hvat lifði hann?"

<Hár svarar>: "Næst var þat þá er hrímit draup at þar varð af kýr sú er Auðhumla hét, en fjórar mjólkár runnu ór spenum hennar, ok fœddi hún Ymi."

Þá mælti Gangleri: "Við hvat fœddisk kýrin?"

Hár svarar: "Hon sleikti hrímsteinana er saltir váru. Ok hinn fyrsta <dag> er hon sleikti steina, kom ór steininum at kveldi manns hár, annan dag manns höfuð, þriðja dag var þar allr maðr. Sá er nefndr Búri. Hann var fagr álitum, mikill ok máttugr. Hann gat son þann er Borr hét. Hann fekk þeirar konu er Besla hét, dóttir Bölþorns jötuns, ok fengu þau þrjá sonu. Hét einn Óðinn, annarr Vili, þriði Vé. Ok þat er mín trúa at sá Óðinn ok hans brœðr munu vera stýrandi himins ok jarðar. Þat ætlum vér at hann muni svá heita, svá heitir sá maðr er vér vitum mestan ok ágæztan, ok vel megu þeir hann láta svá heita."

Þá mælir Gangleri: "Hvar bygði Ymir, eða hvat lifði hann?"

Hár svarar: "Næst var þat þá er hrímit draup at þar varð af kýr sú er Auðumbla hét, en fjórar mjólkrár runnu ór spenum hennar, ok fœddi hún Ymi."

Þá mælir Gangleri: "Við hvat fœddisk kýrin?"

<Hár svarar>: "Hon sleikti hrímsteina þá er saltir váru. Ok hinn fyrsta steinanna er hon sleikti, kom ór steininum at kveldi manns hár, annan dag manns höfuð, þriðja dag var þat allr maðr. Sá er nefndr Búri. Hann var fagr álitum, mikill ok máttigr. Hann gat son þann er Borr er nefndr. Hann fekk þeirar konu er Bettla hét, dóttir Bölþorns jötuns, ok fengu þau þrjá sonu. Hét einn Óðinn, annarr Vili, þriði Vé. Ok þat er mín trúa at sá Óðinn ok hans brœðr munu vera stýrandi himins ok jarðar. Þat ætlum vér at hann muni svá heita, svá heitir sá maðr er vér vitum mestan ok ágæztan, ok vel megu þér hann láta svá heita."

Þá mælti Gangleri: "Hvar bygði Ymir, eða við hvat lifði hann?"

<Hár svarar>: "Næst var þat þá er hrímit draup at þar varð af kýr sú er Auðumbla hét, en fjórar mjólkár runnu ór spenum hennar, ok fœddi hon Ymi."

Þá mælti Gangleri: "Við hvat fœddisk kýrin?"

Hár svarar: "Hon [slei]kti hrímsteina er saltir váru. Ok hinn fyrsta dag er hon sleikti steinana, kom ór steininum at kveldi manns hár, annan dag manns höfuð, þriðja dag var þat allr maðr. Sá er nefndr Búri. Hann var fagr álitum, mikill ok máttugr. Hann gat son þann er Borr er nefndr. Hann fekk þeirar konu er Bestla er nefnd, dóttir Bölþorns jötuns, ok gátu þau þrjá sonu. Hét einn Óðinn, annarr Vili, þriði Vé. Ok þat er mín trúa at sá Óðinn ok hans brœðr muni vera stýrandi himins ok jarðar. Þat ætlum vér at hann muni svá heita, svá heitir sá maðr er vér vitum mestan ok ágæztan, ok vel megu þér láta hann svá heita."

Frá því er sköpuð var kýrin Auðumla.

Þá mælti Gangleri: "Hvar bygði Ymir, eða við hvat lifði hann?"

Hár svarar: "Næst var þat er hrím draup at þar varð af kýrin Auðumla. Fjórar mjólkár runnu ór spenum hennar, ok fœddi hon Ymi. En kýrin fœddisk er hon sleikti hrímsteina er saltir váru. Ok hinn fyrsta dag er hon sleikti, kom ór manns hár, annan dag höfuð, hinn þriðja allr maðr, er Búri hét, föðr Bors, er átti Beyzlu, dóttur Bölþorns jötuns. Þau áttu þrjá sonu: Óðin, Vili, Vé. Ok þat ætlum vér", segir Hár, "at sá Óðinn ok hans brœðr munu vera stýrandi heims ok jarðar. Ok þar er sá eptir herann er vér vitum nú mestan vera."

Þá mælti Gangleri: "Hvat varð þá um þeira sætt, eða hvárir váru ríkari?"

Þá svarar Hár: "Synir Bors drápu Ymi jötun, en er hann fell, þá hljóp svá mikit blóð ór sárum hans at með því drekðu þeir allri ætt hrím[þu]rsa, nema einn komsk undan með sínu hýski. Þann kalla jötnar Bergelmi. Hann fór upp á lúðr sinn ok kona hans ok helzk þar, ok eru af þeim komnar hrímþursa ættir, svá sem hér segir:

Þá mælir Gangleri: "Hvat varð þá um þeira sætt, eða hvárir váru ríkari?"

Þá mælir Hár: "Synir Bors drápu Ymi jötun, en er hann fell, þá hljóp svá mikit blóð ór sárum hans at meðr því drekðu þeir allri ætt hrímþursa, nema einn komsk undan með sínu hýski. Þann kalla jötnar Bergelmi. Hann fór upp á lúðr sinn ok kona hans ok helzk þar, ok eru af þeim komnar hrímþursa ættir, svá sem hér segir:

Þá mælti Gangleri: "Hvat varð þá um þeira sætt, eða hvárir váru ríkari?"

Þá svarar Hár: "Synir Bors drápu Ymi jötun, en er hann fell, þá hljóp svá mikit blóð ór sárum hans at með því drektu þeir allri ætt hrímþussa, nema einn komsk undan með sínu hýski. Þann kalla jötnar Bergelmi. Hann fór upp á lúðr sinn ok kona hans ok helzk þar, ok eru af þeim komnar hrímþussa ættir, svá sem hér segir:

Frá því er synir Burs drápu Ymi.

"Synir Bors drápu Ymi, ok hljóp ór honum þat blóð at þeir drektu með því allri ætt hrímþussa, nema einn komsk undan með sínu hýski. Þann kalla jötnar Bergelmi. Hann fór á lúðr sinn ok helzk þar, ok þaðan eru komnar hrímþussa ættir:

Þá svarar Gangleri: "Hvat höfðusk þá at Bors synir, ef þú trúir at þeir sé guð?"

Hár segir: "Eigi er þar lítit af at segja. Þeir tóku Ymi ok fluttu í mitt Ginnungagap ok gerðu af honum jörðina, af blóði hans sæinn ok vötnin. Jörðin var gör af holdinu, en björgin af beinunum. Grjót ok urðir gerðu þeir af tönnum ok jöxlum ok af þeim beinum er brotin váru."

Þá mælti Jafnhár: "Af því blóði er ór sárum rann ok laust fór, þar af gerðu þeir sjá þann er þeir gerðu ok festu saman jörðina ok lögðu þann sjá í hring útan um hana, ok mun þat flestum manni ófœra þykkja at komask þar yfir."

Þá mælti Þriði: "Tóku þeir ok haus hans ok gerðu þar af himin ok settu hann upp yfir jörðina með fjórum skautum, ok undir hvert horn settu þeir dverg. Þeir heita svá: Austri, Vestri, Norð<r>i, Suðri. Þá tóku þeir síur ok gneista þá er lausir fóru ok kastat hafði ór Muspellsheimi, ok settu á miðjan Ginnungahimin, bæði ofan ok neðan til at lýsa himin ok jörð. Þeir gáfu staðar öllum eldin<g>um, sumum á himni, sumar fóru lausar undir himni, ok settu þó þeim stað ok sköpuð<u> göngu þeim. Svá er sagt í fornum vísindum at þaðan af váru dœgr greind ok áratal, svá sem segir í Völuspá:

Þá segir Gangleri: "Hvat höfðusk þá at Burs synir, ef þú trúir at þeir sé guð?"

Hár segir: "Eigi er þar lítit af at segja. Þeir tóku Ymi ok fluttu í mitt Ginnungagap ok görðu af honum jörðina, af blóði hans sæinn ok vötnin. Jörðin var gör af holdinu, en björgin af beinunum. Grjót ok urðir görðu þeir af tönnum ok jöxlum ok af þeim beinum er brotin váru."

Þá mælir Jafnhár: "Af því blóði er ór sárum rann ok laust fór, þar af görðu þeir sjá þann er þeir girðu ok festu saman jörðina ok lögðu þann sjá í hring útan um hana, ok mun þat flestum manni ófœra þykkja at komask þar yfir."

Þá mælir Þriði: "Tóku þeir ok haus ok görðu þeir haus [hans] himin ok settu hann upp yfir jörðina með fjórum skautum, ok undir hvert horn settu þeir dverg. Þeir heita svá: Austri, Vestri, Suðri, Norðri. Þá tóku þeir sér ok gneista þá er lausir váru ok kastat hafði ór Muspellsheimi, ok settu í mitt Ginnungagap á himin, bæði ofan ok neðan til at lýsa himin ok jörð. Þeir gáfu staðar öllum eldingum, sumum á himni, sumar fóru lausar undir himni, ok settu þó þeim stað ok sköpuðu göngu þeim. Sagt er í fornum vísindum at þaðan af váru dœgr greind í áratal. Svá segir í Völuspá:

Þá segir Gangleri: "Hvat höfðusk þá at Bors synir, ef þú trúir at þeir sé guð?"

Hár svarar: "Eigi er þar lítit af at segja. Þeir tóku Ymi ok fluttu í mitt Ginnungagap ok görðu af honum jörðina, af blóði hans sæinn ok vötnin. Jörðin var gör af holdinu, en björgin af beinunum. Grjót ok urðir görðu þeir af tönnum ok jöxlum ok beinum er brotin váru."

Þá mælti Jafnhár: "Af því blóði er ór sárum rann ok laust fór, þar af görðu þeir sjá þann er þeir gyrðu ok festu saman jörðina ok lögðu þann sjá í hring útan um hana, ok mun þat flestum mönnum ófœra þykkja at komask þar yfir."

Þá mælti Þriði: "Tóku þeir ok haus hans ok görðu af honum himin ok settu hann upp yfir jörðina með fjórum skautum, ok undir hvert horn settu þeir dverg. Þeir heita svá: Austri, Vestri, Suðri, Norðri. Þá tóku þeir síur ok gneista þá er lausir fóru ok kastat hafði ór Muspellsheimi, ok settu á himin, bæði ofan ok neðan til at lýsa himin ok jörð. Þeir gáfu stað öllum eldingunum, sumum á himni, sumar fóru lausar undir himni, ok settu þó þeim stað ok sköpuðu göngu þeim. Svá er sagt í fornum vísindum at þaðan af váru dœgr greind ok áratal. Svá segir í Völuspá:

Þá mælti Gangleri: "Hvat höfðusk þá Burs synir at, er þú trúir guð vera?"

Hár segir: "Eigi er þat lítit. Þeir fluttu Ymi í mitt Ginnungagap ok gerðu af honum jörð, af blóði hans sæ ok vötn, björg af beinum, grjót af tönnum ok af þeim beinum er borin váru. Ok af blóðinu er ór sárunum rann, þá gerðu þeir sjá þann er þeir festu jörðina í. Síðan tóku þeir hausinn ok gerðu ór himininn, ok settu yfir jörðina með fjórum skautum, ok undir hvert horn settu þeir dverg: Austr<a>, Vestra, Norðra, Suðra. Þá tóku þeir síur ór Muspellsheimi, ok settu í mitt Ginnungagap, ofan ok neðan á himininn at lýsa jörðina. Þeir gáfu staði öllum eldingum. Þaðan af váru dœgr greind ok áratal. Svá segir:

Svá var áðr en þetta væri of jörð."

Þá mælti Gangleri: "Þetta eru mikil tíðindi er nú heyri ek. Furðu mikil smíð er þat ok hagliga gert. Hvernig var jörðin háttuð?"

Þá svarar Hár: "Hon er kringlótt útan, ok þar útan um liggr hinn djúpi sjár, ok með þeiri sjávarströndu gáfu þeir lönd til bygðar jötna ættum. En fyrir innan á jörðunni gerðu þeir borg umhverfis heim fyrir ófriði jötna, en til þeirar borgar höfðu þeir brár Ymis jötuns ok kölluðu þá borg Miðgarð. Þeir tóku ok heila hans ok köstuðu í lopt ok gerðu af skýin, svá sem hér segir:

Svá var áðr en þetta væri."

Þá mælir Gangleri: "Þetta eru mikil tíðindi er nú heyri ek. Furðu mikil smíð er þat ok hagliga gör. Hvernig var jörðin háttuð?"

Þá segir Hár: "Hon er kringlótt útan, ok þar útan um liggr hinn djúpi sjár, ok með þeiri sjávarströndinni gáfu þeir lönd til bygðar jötna ættum. En fyrir innan á jörðunni görðu þeir borg umhverfis heim fyrir ófriði jötna, en til þeirar borgar höfðu þeir brár Ymis jötuns ok kölluðu þá borg Miðgarð. Þeir tóku ok heila hans ok köstuðu í lopt upp ok görðu af skýin, svá sem hér segir:

Svá var áðr en þetta væri."

<Þ>á mælti Gangleri: "Þ<e>tta eru mikil tíðindi er nú heyri ek. Furðu mikil smíð er þat ok hagliga gört. Hvernig var jörðin háttuð?"

Þá svarar Hár: "Hon er krin<g>lótt, ok þar útan um liggr hinn djúpi sjór, ok með þeiri sjávarströndu gáfu þeir lönd til bygðar jötna ættum. En fyrir innan á jörðunni görðu þeir borg umhverfis heim fyrir ófriði jötna, en til þeirar borgar höfðu þeir brár Ymis jötuns ok kölluðu þá borg Miðgarð. Þeir tóku ok heila hans ok köstuðu í lopt ok görðu af skýin, svá sem hér segir:

Þá mælti Gangleri: "Mikil merki eru þetta ok mikil smíð."

Hár svarar: "Kringlótt er jörð, ok liggr um hinn djúpi sær, ok með þeim ströndum gáfu þeir bygð jötnum. En fyrir innan á jörðina gerðu þeir borg fyrir ófriði jötna umhverfis jörðina, ok höfðu þar til brár Ymis ok kölluðu borgina Miðgarð. Þeir köstuðu heilanum í loptið ok gerðu af skýin, svá sem hér segir:

12. En ór hans brám
gerðu blíð regin
Miðgarð manna sonum,
en ór hans heila
váru þau hin harðmóðgu
ský öll of sköpuð."

12. En ór hans brám
görðu blíð regin
Miðgarð manna sonum,
en ór hans heila
váru þá harðmóðgu
ský öll of sköpuð."

12. En ór hans brám
görðu blíð regin
Miðgarð manna sonum,
en ór hans heila
váru þau hin harðmóðgu
ský öll of sköpuð."

11. En ór hans brám
gerðu blíð regin
Miðgarð manna sonum,
ok ór hans heila
váru þau hin harðmóðgu
ský öll um sköpuð.

Þá mælti Gangleri: "Mikit þótti mér þeir hafa þá snúit til leiðar er jörð ok himinn var gert ok sól ok himintungl váru sett ok skipt dœgrum. Ok hvaðan kómu menninir þeir er heim byggja?"

Þá svarar Hár: "Þá er þeir Bors synir gengu með sævarströndu, fundu þeir tré tvau, ok tóku upp tréin ok sköpuðu af menn. Gaf hinn fyrsti [ö]nd ok líf, annarr vit ok hrœring, þriði ásjónu, málit ok heyrn ok sjón; gáfu þeim klæði [ok] nöfn. Hét karlmaðrinn Askr en konan Embla, ok ólusk þaðan af mannkindin, þeim er bygðin var gefin undir Miðgarði. Þar næst gerðu þeir sér borg í miðjum heimi er kallaðr er Ásgarðr. Þat köllum vér Troja. Þar bygð<u> guðin ok ættir þeira ok gerðusk þaðan af mörg tíðindi ok greinir bæði á jörðu ok í lopti. Þar er einn staðr er Hliðskjálf heitir, ok þá er Óðinn settisk þar í hásæti, þá sá hann of alla heima ok hvers manns athœfi ok vissi alla hluti þá er hann sá. Kona hans hét Frigg Fjörgvinsdóttir, ok af þeira ætt er sú kynslóð komin er vér köllum Ása ættir, er bygt hafa Ásgarð hinn forna ok þau ríki er þar liggja til, ok er þat allt goðkunnig ætt. Ok fyrir því má hann heita Allföðr at hann er faðir allra goðanna ok manna ok alls þess er af honum ok hans krapti var fullt gert. Jörðin var dóttir hans ok kona hans. Af henni gerði hann hinn fyrsta soninn, en þat er Ásaþórr. Honum fylgði afl ok sterkleikr, þar af sigrar hann öll kvikvendi.

Þá mælir Gangleri: "Mikit þótti mér þeir þá hafa snúit til leiðar er jörð ok himinn var gört ok sól ok himintungl váru sett ok skipt dœgrum. En hvaðan kómu menninir þeir er heim kómu?"

Þá segir Hár: "Þá er þeir gengu með sævarströndu Bors synir, fundu <þeir> tré tvau, ok tóku upp tréin ok sköpuðu af menn. Gaf hinn fyrsti önd ok líf, annarr vit ok hrœring, þriði ásjónu, málit ok heyrn ok sjón; gáfu þeim klæði ok nöfn. Hét karlmaðrinn Askr en konan Embla, ok ólusk þaðan af mannkindin, þeim er bygðin var gefin undir Miðgarði. Þar næst görðu þeir sér borg í miðjum heimi er kallað er Ásgarðr. Þat kalla menn Troja. Þar bygðu goðin ok ættir þeira ok görðusk þaðan af mörg tíðindi ok greinir bæði á jörðu ok í lopti. Þar er einn staðr er Hliðskjálf heitir, ok þá er Allföðr þar settisk í hásæti, þá sá hann of alla heima ok hvers manns athœfi ok vissi alla hluti þá er hann sá. Kona hans hét Frigg Fjörgynsdóttir. Af þeira ætt er sú kynslóð komin er vér köllum Ása ættir, er bygt hafa Ásgarð hinn forna ok þau ríki er þar liggja til, ok er þat goðkunnig ætt. Ok fyrir því má hann heita Allföðr at hann er faðir allra guðanna ok mannanna ok alls þess er af honum ok hans krapti var fullgört. Jörðin var dóttir hans ok kona hans. Af henni görði hann hinn fyrsta soninn, en þat er Ásaþórr. Honum fylgði afl ok sterkleikr, þar af sigrar hann öll kykvendi.

Þá mælti Gangleri: "Mikit þótti mér þeir þá hafa snúit til leiðar er jörð ok himinn var görr ok sól ok himintungl váru sett ok skipt dœgrum. En hvaðan kómu mennirnir þeir er heim byggja?"

Þá svarar Hár: "Þá er þeir gengu með sjávarströndu Bors synir, fundu <þeir> tré tvau, ok tóku upp tréin ok sköpuðu af menn. Gaf hinn fyrst<i> önd ok líf, annarr vit ok hrœring, þriði ásjónu, mál ok heyrn ok sjón; gáfu þeim klæði ok nöfn. Hét karlmaðrinn Askr en konan Embla, ok ólsk þaðan af mannkindin, sú er bygðin var gefin undir Miðgarði. Þar næst görðu þeir sér borg í miðjum heimi er kölluð er Ásgarðr. Þat kallask Troja. Þar bygðu guðin ok ættir þeira ok görðusk þaðan af mörg tíðindi ok greinir bæði á jörðu ok í lopti. Þar er einn staðr er Hliðskjálf heitir, ok þá er Óðinn settisk þar í hásæti, þá sá hann of alla heima ok hvers manns athœfi ok vissi alla hluti þá er hann sá. Kona hans hét Frigg Fjörgvinsdóttir, ok af þeira ætt er sú kynslóð komin er vér köllum Ása ættir, er bygt hafa Ásgarð hinn forna ok þau ríki er þar til liggja, ok er þat allt goðkunnig ætt. Ok fyrir því má hann heita Allföðr at hann er faðir allra guðanna ok manna ok alls þess er af hans krapti var fullgört. Jörðin var dóttir hans ok kona hans. Af henni görði hann hinn fyrsta soninn, en þat er Ásaþórr. Honum fylgði afl ok sterkleikr, þar af sigrar hann öll kvikendi.

Burs synir sköpuðu Ask ok Emlu.

Þá er þeir gengu með sjóvarströndu Burs synir, fundu þeir tré tvau, ok sköpuðu af mann. Gaf hinn fyrsti önd, annarr líf, þriði heyrn ok sýn, ok hét maðr Askr en konan Emla. Óx þaðan af mannkindin er bygð var gefin undir Miðgarði. Síðan gerðu þeir í miðjum heimi Ásgarð. Þar bygði Óðinn ok ættir þeira er várar ættir eru frá komnir.

Enn segir Hár: "Þar er einn staðr er Hliðskjálf heitir, ok er Alföðr sezk þar í hásæti, sér hann um heim allan ok hvers manns athæfi. Kona hans er Frigg Fjörgunsdóttir, ok af þeiri ætt er Ása ætt, er bygði Ásgarð hinn forna, ok er þat goðkunnig ætt. Því heitir hann Alföðr at hann er faðir allra guðanna. Jörðin var dóttir hans, ok var þeira sonr Ásaþórr.

Nörfi eða Narfi hét jötunn er bygði í Jötunheimum. Hann átti dóttur er Nótt hét. Hon var svört ok døkk sem hon átti ætt til. Hon var gipt þeim manni er Naglfari hét. Þeira sonr hét Uðr. Því næst var hon gipt þeim er Annarr hét. Jörð hét þeira dóttir. Síðarst átti hana Dellingr, var hann Ása ættar. Var þeira sonr Dagr. Var hann ljóss ok fagr eptir faðerni sínu.

Þá tók Allföðr Nótt ok Dag, son hennar, ok gaf þeim tvá hesta ok tvær kerrur ok setti þau upp á himin, at þau skulu ríða á hverjum tveim dœgrum umhverfis jörðina. Ríðr Nótt fyrri þeim hesti er kallaðr er Hrímfaxi, ok at morni hverjum døggvir hann jörðina af méldropum sínum. Sá hestr er Dagr á heitir Skinfaxi, ok lýsir allt lopt ok jörðina af faxi hans."

Nörfi eða Narfi hét jötunn er bygði í Jötunheimum. <Hann átti dóttur er Nótt hét.> Hon var svört ok døkk sem hon átti ætt til. Hon var gipt Naglfara. Þeira sonr hét Auðr. Því næst var hon gipt þeim er Ánarr hét. Jörð <hét> þeira dóttir. Síðast átti hana Dellingr, ok var hann Ása ættar. Var þeira sonr Dagr. Var hann ljóss ok fagr álitum eptir faðerni sínu.

Þá tók Allföðr Nótt ok Dag, son hennar, ok gaf þeim tvá hesta ok tvær kerrur ok sendi þau upp á himin, at þau skulu ríða á hverjum tveim dœgrum umhverfis jörðina. Ríðr Nótt fyrri þeim hesti er kallaðr er Hrímfaxi, ok at morni hverjum døggvir hann jörðina af méldropum sínum. Sá hestr er Dagr á heitir Skinfaxi, ok lýsir allt lopt ok jörðina af faxi hans."

Nörvi eða Narvi hét jötunn er bygði í Jötunheimum. Hann átti dóttur er Nótt hét. Hon var svört ok døkk sem hon átti ætt til. Hon var gipt fyrst þeim manni er Naglfari hét. Þeira son hét Auðr. Því næst var hon gipt þeim er Ánarr hét. Jörð hét þeira dóttir. Síðarst átti hana Dellingr, ok var hann Ása ættar. Var þeira son Dagr. Var hann ljóss ok fagr eptir faðerni sínu.

Þá tók Allföðr Nótt ok Dag, son hennar, ok gaf þeim tvá hesta ok tvær kerrur ok sendi þa<u> upp á himin, at þau skulu ríða á hverjum tveim dœgrum umhverfis jörðina. Ríðr Nótt fyrri þeim hesti er kallaðr er Hrímfaxi, ok at morni hverjum døggvir hann jörðina af méldropum sínum. Sá hestr er Dagr á heitir Skinfaxi, ok lýsir allt lopt ok jörðina af faxi hans."

Frá Nóra jötni ok Nótt, dóttur hans.

Nóri jötunn bygði fyrst Jötunheima. Dóttir hans var Nótt. Hon var svört. Hon giptist Naglfara, sonr þeira hét Auðr. Síðan var hon gipt Ónar ok var Jörð þeira dóttir. Hana átti Döglingr, ok var Dagr sonr þeira. Hann var fagr sem faðir hans.

Þá tók Alföðr Nótt ok Dag, ok setti á himin ok gaf þeim tvá hesta ok kerrur, ok ríða þau umhverfis jörðina. Nótt ríðr Hrímfaxa, hann døggvir jörðina með méldropum sínum. Dagr á Skinfaxa, ok lýsir lopt ok jörð af faxi hans.

Þá mælti Gangleri: "Hversu stýrir hann gang sólar ok tungls?"

Hár segir: "Sá maðr er nefndr Mundilfœri er [át]ti tvau börn. Þau váru svá fögr ok fríð at hann kallaði annat Mána en dóttur sína Sól, ok gipti hana þeim manni er Glenr hét. En guðin reiddusk þessu ofdrambi ok tóku þau systkin ok settu upp á himin, létu Sól keyra þá hesta er drógu kerru sólarinnar, þeirar er guðin höfðu skapat til at lýsa heimana af þeiri síu er flaug ór Muspellsheimi. Þeir hestar heita svá: Árvakr ok Alsviðr. En undir bógum hestanna settu guðin tvá vin<d>belgi at kœla þá, en í sumum frœðum er þat kallat ísarnkol.

Máni stýrir göngu tungls ok ræðr nýjum ok niðum. Hann tók tvau börn af jörðunni er svá heita: Bil ok Hjúki, er þau gengu frá brunni þeim er Byrgir heitir ok báru á öxlum sér sá er heitir Sœgr, en stöngin Símul. Viðfinnr er nefndr faðir þeira. Þessi börn fylgja Mána, svá sem sjá má af jörðu."

Þá mælir Gangleri: "Hversu stýrir hann gang sólar eða tungls?"

Hár segir: "Sá maðr er nefndr Mundilfœri er átti tvau börn. Þau váru svá fögr ok fríð at hann kallaði annat Mána en dóttur sína Sól, ok gipti hana þeim manni er Glenr hét. En guðin reiddusk þessu ofdrembi ok tóku þau systkin ok settu upp á himin, létu Sól keyra þá hesta er drógu kerru sólarinnar, þeirar er guðin höfðu skapat til at lýsa heimana af þeiri síu er flaug ór Muspellsheimi. Þeir hestar heita svá: Árvakr ok Alsviðr. En undir bógum hestanna settu guðin tvá vindbelgi at kœla þá, en í sumum frœðum er þat kallat ísarnkol.

Máni stýrir göngu tungls ok ræðr nýjum ok niðum. Hann tók börn tvau af jörðunni er svá heita: [Bil] ok Hjúki, er þau gengu frá brunni þeim er Byrgir hét ok báru á öxlum sér sá er heitir Sœgr, en stöngin Símul. Viðfinnr er nefndr faðir þeira. Þessi börn fylgja Mána, sem sjá má af jörðu."

Þá mælti Gangleri: "Hversu stýrir hann gang sólar eða tungls?"

Hár svarar: "Sá maðr er nefndr Mundilfari er átti tvau börn. Þa<u> váru svá fögr ok fríð at hann kallaði son sinn Mána en dóttur sína Sól, ok gipti hana þeim manni er Glenr hét. En guðin reiddusk þessu ofdrambi ok tóku þau systkin ok settu upp á himin, létu Sól keyra þá hesta er drógu kerru sólarinnar, þeirar er guðin höfðu skapat til at lýsa heimana af þeiri síu er flaug ór Muspellsheimi. Þeir hestar heita svá: Alsviðr ok Árvakr. En undir bógum hestanna settu guðin tvá vindbelgi at kœla þá, en í sumum frœðum er þat kallat ísarnkol.

Máni stýrir göngu tungls ok ræðr nýjum ok niðum. Hann tók börn tvau af jörðunni er svá heita: Bil ok Hjúki, er þau gengu frá brunni þeim er Byrgir heitir ok báru á öxlum sér sá er heitir Sœgr, en stöngin Símul. Viðfinnr er nefndr faðir þeira. Þessi börn fylgja Mána, svá sem sjá má af jörðu."

Mundilferi átti tvau börn. Máni hét sonr hans, en Sól dóttir, ok átti hana Glornir. Goðin reiddusk því ofdrambi er þau hétu svá, ok settu þau upp á himin, ok draga þau kerru sólar þeirar er goðin höfðu skapat af þeiri síu er flaug ór Muspellsheimi.

Máni tók börn tvau af jörðu, Bil ok Hjúka, er þau fóru frá brunni þeim er Byggvir heitir. Sárinn hét Sœgr, en Símul stöngin. Viðfiðr hét faðir barnanna. Þau börn fylgja Mána, sem sjá má af jörðunni."

Þá mælti Gangleri: "Skjótt ferr sólin ok nær svá sem hon sé hrædd, ok eigi mundi hon þá meir hvata göngunni at hon hræddisk bana sinn."

Þá svarar Hár: "Eigi er þat undarligt at hon fari ákafliga. Nær gengr sá er hana sœkir, ok øngan útveg á hon nema renna undan."

Þá mælti Gangleri: "Hverr er sá er henni gerir þann ómaka?"

Hár segir: "Þat eru tveir úlfar, ok heitir sá er eptir henni ferr Sköll. Hann hræðisk hon, ok hann mun taka hana. En sá heitir Hati Hróðvitnisson er fyrir henni hleypr, ok vill hann taka tunglit, ok svá mun verða."

Þá mælti Gangleri: "Hver er ætt úlfanna?"

Hár segir: "Gýgr ein býr fyrir [au]stan Miðgarð í þeim skógi er [Já]rnviðr heitir. Í þeim skógi byggja þær tröllkonur er Jár[n]viðjur heita. In gamla gýgr fœðir at sonum marga jötna ok alla í vargs líkjum, ok þaðan af er[u] komnir þessir úlfar. Ok svá er sagt at af ættinni verðr sá einn mátkastr er kallaðr er Mánagarmr. Hann fyllisk með fjörvi allra þeira manna er deyja, ok hann gleypir tu<n>gl ok støkkvir blóði himin ok lopt öll. Þaðan týnir sól skini sínu, ok vindar eru þá ókyrrir ok gnýja heðan ok handan. Svá segir í Völuspá:

Þá mælir Gangleri: "Skjótt ferr sólin ok nær svá sem hon sé hrædd, ok eigi myndi hon þá meir hvata göngunni at hon hræddisk bana sinn."

Þá segir Hár: "Eigi er þat undarligt at hon fari ákafliga. Nær gengr sá er hana sœkir, ok øngvan útveg á hon nema renna undan."

Þá mælir Gangleri: "Hverr er sá er henni görir þann ómaga?"

Hár segir: "Þat eru tveir úlfar, ok heitir sá er eptir henni ferr Skoll. Hann hræðisk hon, ok hann mun taka hana. En sá heitir Hati [Hróðvitnisson er fyrir henni hleypr, ok vill hann taka tunglit], ok svá mun verða."

Þá mælir Gangleri: "Hver er ætt úlfanna?"

Hár segir: "Gýgr ein býr fyrir austan Miðgarð í þeim skógi er Jafnviðr heitir. Í þeim skógi byggja þær tröllkonur er Járnviðir heita. In gamla gýgr fœðir at sonum jötna marga ok alla í varglíkjum, ok þaðan af eru komnir þessir úlfar. Ok svá er sagt at af ættum verðr sá einn mátkastr er kallaðr er Mánagramr. Hann fyllisk með fjörvi allra þeira manna er deyja, ok hann gleypir tungl en støkkvir blóði himin ok lopt öll. Þaðan týnir sól skini sínu, ok vindar eru þá ókyrrir ok knýja heðan ok handan. Svá segir í Völuspá:

Þá mælti Gangleri: "Skjótt ferr sólin ok nær svá sem hon sé hrædd, ok eigi mundi hon þá meir hvata göngunni at hon hræddisk bana sinn."

Þá svarar Hár: "Eigi er þat undarligt þó at hon fari ákafliga. Nær er sá er hana sœkir, ok engan útveg á hon nema renna undan."

Þá mælti Gangleri: "Hverr er sá er henni görir þann ómaka?"

Hár svarar: "Þat eru tveir úlfar, ok heitir sá Skoll er eptir henni ferr. Hann hræðisk hon, ok hann mun taka hana. En sá heitir Hati Hróðvitnisson er fyrir henni hleypr, ok vill hann taka tunglit, ok svá mun verða."

Þá mælti Gangleri: "Hver er ætt úlfanna?"

Hár segir: "Gýgr ein býr fyrir austan Miðgarð í þeim skógi er Járnviðr heitir. Í þeim skógi byggja þær tröllkonur er Járnviðjur heita. In gamla gýgr fœðir at sonum marga jötna ok alla í vargs líkjum, ok þaðan eru komnir þessir úlfar. Ok svá er sagt at af ættinni verðr sá einn mátkastr er kallaðr er Mánagarmr. Hann fyllisk með fjörvi allra þeira manna er deyja, ok hann gleypir tungl en støkkvir blóði himin ok lopt öll. Þaðan af týnir sól skini sínu, ok vindar eru þá ókyrrir ok gnýja heðan ok handan. Svá segir í Völuspá:

Þá mælti Gangleri: "Skjótt ferr sólin sem hon sé hrædd."

Þá svarar Hár: "Nær gengr sá er hana leiðir. Úlfar tveir gera þat: Skoll ok Hatti Hróðrvitnisson."

Þá mælti Gangleri: "Hver er ætt úlfanna?"

Hár segir: "Gýgr ein býr fyrir austan Miðgarð í skógi þeim er Járnviðr heitir, ok svá heita þær tröllkonur er þar byggja. Gamla tröllkona er móðir margra jötna ok allir í vargs líkjum. Þaðan kom Mánagarmr. Hann fylltisk með fjörvi feigra manna ok gleypir tunglit, en støkkvir blóði himininn. Þá týnir sól skini sínu, svá sem hér segir:

13. Austr býr in aldna
í Járnviði
ok fœðir þar
Fenris kindir.
Verðr ór þeim öllum
einna nökkurr
tungls tjúgari
í trölls hami.

14. Fyllisk fjörvi
feigra manna,
rýðr ragna sjöt
rauðum dreyra.
Svört verða sólskin
of sumur eptir,
veðr öll válynd.
Vituð ér enn eða hvat?"

13. Austr býr in aldna
í Járnviðjum
ok fœðir þar
Fenris kindir.
Verðr ór þeim öllum
einna hverra
tungls tjúgari
í trölls hami.

14. Fyllisk fjörvi
feigra manna,
rýðr ragna sjöt
rauðum dreyra.
Svört verða sólskin
um sumur eptir,
veðr öll válynd.
Vituð ér enn eða hvat?"

13. Austr býr hin aldna
í Járnviðju
ok fœðir þar
Fenris kindir.
Verðr af þeim öllum
einna nökkurr
tungls tjúgari
í trölls hami.

14. Fyllisk fjörvi
feigra manna,
rýðr ragna sjöt
rauðum dreyra.
Svört verða sólskin
um sumur eptir,
veðr öll válynd.
Vitu þér enn eða hvat?"

12. Austr býr in arma
í Járnviði
ok fœðir þar
Fenris kindir.
Verðr af þeim öllum
íma nökkur
tungls tregari
í trolls hami.

13. Fyllisk fjörvi
feigra manna,
rýðr ragna sjöt
rauðum dreyra.
Svört verða sólskin
um sumur eptir,
verðr öll válynd.
Vituð ér enn eða hvat?"