The Complete

Fornaldarsögur Norðurlanda

Legendary Sagas of the Northland

in English Translation

Þat er upphaf þessarar sögu, at Logi hefir konungr heitit. Hann réð fyrir því landi, er norðr er af Noregi. Logi var stærri ok sterkari en nokkurr annarr í því landi. Var lengt nafn hans, ok var kallaðr Hálogi. Af honum tók landit nafn ok var kallat Hálogaland. Logi var allra manna fríðastr. Brá honum um afl ok vöxt í ætt sína, því at hann var risakyns. Hann átti Glöð, dóttur Gríms ór Grímsgörðum norðan ór Jötunheimum, er þá váru kallaðir fyrir norðan í Elivágum. Grímr var inn mesti berserkr. Hann átti Alvöru, systur Álfs ins gamla. Hann réð fyrir því ríki, er liggr í milli á tveggja. Þær tóku nafn af honum, ok var kölluð elfr hvártveggi. Var sú kölluð Gautelfr, er fyrir sunnan var við land Gauta konungs ok skildi við Gautland. En sú var kölluð Raumelfr, er fyrir norðan var ok kennd var við Raum konung. Ríki þat var kallat Raumaríki. Þat váru kallaðir Álfheimar, er Álfr konungr réð fyrir, en þat fólk er allt álfakyns, er af honum er komit. Váru þat fríðari menn en aðrar þjóðir næst risafólki. Álfr konungr átti Bryngerði, dóttur Raums konungs af Raumaríki. Hún var stór kona, en ekki væn, því at Raumr konungr var ljótr. Er þat kallat, at þeir menn sé miklir raumar, sem ljótir eru ok stórir. Hálogi konungr átti tvætr við Glöð, drottningu sinni. Hét önnur Eisa, en önnur Eimyrja. Þær váru fríðari meyjar en nokkurar aðrar í því landi. Þær váru til þess kyn, svá var faðir þeira ok móðir, En sakir þess, at eldr ok ljós birtir þar, sem áðr er myrkt, tóku þessir hlutir nafn af fyrrgreindu fólki.

Jarlar tveir váru með Háloga. Hét annarr Vífill, en annarr Véseti. Þeir váru báðir miklir menn ok sterkir. Þeir vörðu land konungs. Þat var einn dag, at jarlarnir gengu fyrir konung, ok bað Vífill Eimyrju, en Véseti Eisu. Konungr synjaði þeim báðum. Þeir urðu við þat mjök reiðir, svá at litlu síðar tóku þeir þær í burt ok stukku ór landi ok firrðust fund hans, því at hann gerði þá útlæga af ríki sínu, ok lét hann gera til þess galdra, at þeir yrði þar aldri innlenzkir, ok lagði hann á, at þeira ættmenn yrði jafnan útlægir af sínum eignum. Véseti settist í ey þá eða hólm, er kallaðr er Borgundarhólmr. Hann var faðir Búa ok Sigurðar kápu. Vífill sigldi austr lengra ok settist í þá ey, er Vífilsey heitir. Hann átti son við Eimyrju, konu sinni, er Víkingr hét. Hann var snemma mikill vexti ok sterkari en aðrir menn.

Konungr spyrr, hvat þat væri eða hvat hann héti.

 Hann svarar: "Ek heiti Hárekr járnhauss. Er ek sonr Kols konungs kroppinbaks af Indíalandi, en erendi mitt er þat, at ek vil, at þér gefið í mitt vald dóttur yðra, land ok þegna. Munu þat ok flestir kalla, at betr sé standanda ríkit, at ek stýri en þú afgamall ok mannskaparlauss. En með því at þér þykkir nokkur mótgerð í því at láta ríkit, þá skal ek þat veita þér í móti at ganga at eiga dóttur þína, Húnvöru, en ef þér líkar þá eigi, þá mun ek drepa þik, en eiga ríkit ok hafa Húnvöru fyrir frillu."

Konungi þótti nú at höndum kominn vandi mikill, því at allt fólk varð hryggt við tal þeira. Konungr mælti þá: "Mér þykkir ráð, at vit vitum, hverju hún vill svara." Hárekr kvað sér þat vel líka.

Húsfreyja tók til orða: "Þat ætla ek, Vífill minn, at okkr dugi, at Víkingr, sonr okkar, komi fram, því at engir munu koma í móti, ok er skjótt komit at því, er hólmstefnan á at vera Háreks."

"Þat þykki mér eigi ráð, Eimyrja," segir hann, "því at sonr okkarr er ungr ok álitalítill, framgjarn ok óforsjáll. Er þat bráðr bani hans, ef hann lætr ginna sik til at berjast við Hárek, en þó muntu þessu ráða."

Litlu síðar spratt upp hurð at baki bónda, ok gekk þar fram maðr furðuliga mikill vexti ok settist niðr hjá móður sinni. Eymundr varpaði bréfinu í kné Víking ok hljóp út síðan ok til skips ok kom til Húnvarar ok segir sitt erendi. Hún segir, at auðna mundi ráða.

Víkingr tók bréfit, ok var þar á kveðja konungsdóttur ok þat með, at hann berðist við Hárek járnhaus ok hún mundi ganga með honum. Víkingr brá lit við, ok er Vífill sá þat, þá spurði hann, hvat þat væri. Víkingr sýndi honum bréfit.

"Þat vissa ek," segir Vífill, "ok hefði betra verit, at ek hefði ráðit áðan, Eimyrja, eða hvat ætlar þú til?"

Vífill mælti: "Þat er þinn bráðr bani, ef þú berst við Hárek."

"Ekki mun þá verða við gert," segir Vífill, "en segja má ek þér frá ætt hans ok honum sjálfum.

Tírus inn mikli var konungr yfir Indíalandi. Hann var ágætr höfðingi sakir allra hluta. Hann átti sér ágæta drottning ok eina dóttur barna, er Tróna hét. Hún var allra kvenna fríðust, ólík flestum konum fyrir sakir vizku; bar hún af öllum konungadætrum.

Þann mann er at nefna til sögunnar, er Kolr hét. Margt gott er af honum at segja, þat fyrst, at hann var stórr sem jötunn, ljótr sem fjándinn ok svá fjölkunnigr, at hann fór í jörðu ok á ok límdi saman stóð ok stjörnur. Hann var svá mikil hamhleypa, at hann brást í ýmissa kvikenda líki. Hann fór ýmist með vindum eða í sjó. Hann hafði svá mikinn hring á herðum, at ef hann stóð réttr, bar hæra kryppuna en höfuðit. Hann fór til Indíalands með mikinn her ok felldi Tírus frá landi, en gekk at eiga Trónam ok tók undir sik land ok þegna ok gerðist konungr yfir. Hann átti mörg börn við Trónu, ok brá þeim meir í föður ætt en móður.

Kolr var kallaðr kroppinbakr. Hann átti þrjá kostgripi: Þat var sverð, svá góðr gripr, at ekki var betra borit í þann tíma. Sverðit hét Angrvaðill. Annarr gripr var gullhringr, er Glæsir hét. Þriði var horn. Þat var náttúra drykkjar þess, er í var neðra gólfi, at hverr, sem af drakk, fekk vanheilsu þá, er lepra heitir, ok óminni svá mikit, at hann mundi engan þann hlut, sem áðr hafði verit, en ef drukkit var af efra hlut hornsins, þá bættist þegar.

Elzt barn þeira var Björn blátönn. Tönn hans var blá at lit ok stóð hálfrar annarrar alnar fram ór munni hans. Oft banaði hann þar með mönnum í bardögum eða þá hann var reiðr. Dís hét dóttir Kols. It þriðja barn þeira hét Hárekr. Þá hann var sjau vetra, var hann sköllóttr um allt höfuð. Hauss hans var svá harðr sem stál. Því var hann járnhauss kallaðr. It fjórða barn þeira hét Ingjaldr. Vörr hans in efri var alnar löng frá nefi. Því var hann kallaðr Ingjaldr trana. Þat var gaman þeira bræðra, þá þeir váru heima, at Björn blátönn hjó, sem hann gat, tönn sinni í haus Háreki, bróður sínum, ok skaðaði hann ekki. Ekki festi vápn á vörr Ingjalds trönu. Kolr kroppinbakr lét seiða til þess, at ekki vápn skyldi at bana verða öllu hans afsprengi utan sverðit Angrvaðill. Ekki járn bítr þau annat.

En þá Kolr var fullgamall, dó hann illum dauða. Þá var Tróna vanheil ok varð léttari ok átti son, er Kolr hét eftir föður sínum. Hann var svá líkr föður sínum sem hann var honum skyldr. Þegar Kolr var vetrgamall, var hann mjök illskiptinn við ungmenni. Var hann kallaðr Kolr inn krappi. Dís giftist Jökli járnhrygg. Hann var blár berserkr. Þau systkin skiptu arfi eftir föður sinn. Hlaut Dís hornit, en Björn blátönn sverðit, Hárekr hringinn, Ingjaldr konungdóm, en Kolr lausafé. Þrim vetrum eftir dauða Kols konungs giftist Tróna Herfinni jarli, syni Hróðmars konungs af Marseralandi, ok átti son við henni á fyrsta vetri, er Framarr hét. Hann var efniligr ok ólíkr bræðrum sínum. Nú þykki mér svá," segir Vífill, "at þú hættir eigi lífi þínu undir heljarmann þenna, sem engi bíta járn."

"Eigi skal þat," segir Víkingr, "til skal hætta, hversu er ferr."

Ok er Vífill sér, at honum er alvara í at berjast við Hárek, þá mælti hann: "Enn má ek segja fleira af Kolssonum: Vit Véseti höfðum landvörn með Háloga konungi. Heldum vit í hernað á sumrum. Þat var eitt sinn, at vit mættum Birni blátönn í Græningjasundi, ok börðumst vér með því móti, at Véseti sló með kylfu sinni á hönd Birni, svá at sverðit fellr ór hendi honum, ok náða ek þá sverðinu, ok keyrða ek hann í gegnum, ok lét hann svá líf sitt. Hefik borit síðan sverðit ok nú vil ek gefa þér þat, frændi."

Hann sótti þá sverðit ok fekk Víking. Honum leizt vel á sverðit.

Síðan bjóst Víkingr ok fór einn á báti. Þann sama dag kom hann til konungs hallar, er hólmstefnan átti at vera. Var þar allt tvist ok daprt. Gekk Víkingr fyrir konung ok kvaddi hann. Konungr spyrr hann at nafni. Víkingr segir til it sanna. Húnvör sat á aðra hönd konungi. Víkingr spyrr, hvárt hún beiddi hann at koma þar. Hún segir þat satt vera. Víkingr spyrr, með hverjum hætti hann skal á hólm ganga við Hárek.

Konungr mælti: "Þú skalt eiga dóttur mína með sæmiligum mundi."

Þessu játar víkingr. Fastnar hann ser þá Húnvöru. Þótti flestum sem feigð mundi kalla at Víking, ef hann berðist við Hárek.

Nú er at segja frá Hringi konungi, at hann sitr í sínu veldi ok Húnvör, dóttir hans, eftir fall Háreks járnhauss. Þótti öllum þat mikit þrekvirki verit hafa. Þessi tíðendi spurðust til Indíalands, ok þótti Ingjaldi trönu mikit fráfall hans. Tók hann at skera upp herör ok sendi um allt landit ok safnaði múg ok mmargmenni. Margar óþjóðir hafði hann í her sínum ok stefndi öllum þessum her til Svíþjóðar. Eigi kemr njósn fyrir honum. Hann býðr konungi til bardaga. Hann bregðr við skjótt ok hefir fátt manna, ferr þó til bardaga, ok verða þar skjót umskipti. Þar fell Hringr konungr ok öll hans hirð, en Ingjaldr tók burt Húnvöru ok hafði til lndíalands. Jökull járnhryggr leitar at þeim fóstbræðrum ok vill hefna Háreks, mágs síns.

Nú er þar til at taka, at þeir Víkingr ok Hálfdan eru í Svafa. Þá er liðnar váru sjau nætr, kemr Litr til móts við Hálfdan ok hefir hornit. Verðr Hálfdan nú glaðr ok ferr til Víkings, ok þótti flestum þá lítit at honum. Hálfdan dreypir þá á varrir honum af inum efra hlut hornsins. Raknar Víkingr þá við, ok er hann tók at magnast, var því líkt sem hann vaknaði af svefni. En svá fell óhreinendi burt af honum sem hreistr af fiski, þar til er honum batnar dag frá degi, til þess er hann var heill.

Þá bjuggust þeir í burt af Svafa ok heldu norðr fyrir Bálagarðssíðu. Sáu þeir þar átján skip ok öll stór, tjölduð svörtum tjöldum.

Hálfdan mælti: "Hér trúi ek fyrir liggja Jökull járnhryggr ok hamhleypan kona hans. Veit ek eigi, hversu þau Litr hafa skilit. Var hann mjök máttlauss. En nú mun ráð at halda til bardaga. Skal bera fjárhlut af skipum, en grjót í staðinn."

Var nú svá gert. Greiddu þeir síðan harðan atróðr ok fréttu hverir fyrir ætti at ráða. Jökull segir til sín ok spyrr, hverir þeir væri. Hálfdan ok Víkingr segja til sín. Þarf þá eigi at sökum at spyrja. Tóku nú til bardaga. Var orrosta in ákafasta. Sneri mannfallinu á þá fóstbræðr, því at Jökull var stórhöggr.

Þá réð Víkingr til uppgöngu á dreka Jökuls ok Hálfdan þar eftir honum. Var þá mikit mannfall á drekanum. Mættust þeir Jökull ok Hálfdan ok áttust við vápnaskipti, ok var Jökull sterkari, en þó kom Hálfdan sverðshöggi á Jökul um þvert bakit, ok beit ekki á. Var Jökull þó í engri brynju. Ok í því kom Víkingr at ok hjó til Jökuls. Þat högg kom á öxlina ok leysti frá síðuna ok höndina ok báða fætrna, en annan fyrir ofan kné.

Fell Jökull þá ok var eigi dauðr ok mælti: "Vissa ek þat, er Dís var horfin at heillum, at mikit illt mundi at baki vera. Var þat fyrst, at ófagnaðrinn Litr sveik hana ok kom þar við metum sínum at stela horninu frá henni, en meiddi hana, ok liggr hún nú í rekkju af viðreign þeira, enda þætti mér ván, at hann mundi ekki gott hafa af fengit. Mundi eigi svá farit hafa, ef hún hefði verit á fótum. En þat hlægir mik, at þit hafið eigi náð Húnvöru konungsdóttur af Ingjaldi trönu, mági mínum."

Litlu síðar deyr hann. Var þar þá æpt sigróp ok gefin grið þeim mönnum, er græðandi váru. Tóku þeir þar mikit herfang, en fundu á landi Dísi ódauða at eins af sameign þeira Lits. Þeir tóku hana ok drógu belg á höfuð henni ok grýttu hana til heljar. Síðan heldu þeir heim í Svafa ok létu græða menn sína. Ok þá er þeir váru búnir með fjögur ok tuttugu skip, öll vel búin at mönnum ok vápnum, lýstu þeir því, at þeir ætla at halda til Indíalands.

Now it must be told of king Ring that he and his daughter Hunvor dwelt in his kingdom after the slaying of Harek Ironhead, which seemed to all a deed of great daring. This event was heard of in India, and Ingjald Snout was startled by the tidings of Harek’s death. He began to cut the war-arrow, and dispatched it throughout the whole country, thus collecting an army containing a crowd of people, among whom there where many of the rabble, and with this army he marched toward Sweden. He came there unexpected, and offered the king battle. The challenge was accepted without delay, although the king had but a few men, and the result of his battle was soon decided. King Ring fell, together with all his courtiers; but Ingjald took Hunvor and Ingeborg and carried them away to India. Jokul Ironback went to seek after the foster-brothers, wishing to revenge the death of his brother-in-law, Harek.  

Now the story goes on to tell about Viking and Halfdan staying at Svafe. Seven nights had passed away when Lit met Halfdan and brought the horn to him. This made Halfdan very glad, and he went to Viking, whom almost everybody then thought to be not far from death. Halfdan put a drop of fluid from the upper part of the horn on Viking’s lips. This brought Viking to his senses; he began to grow stronger and was like unto a person awakening from a slumber; and the uncleanness fell from him as scales fall from a fish. Thus he, day by day, grew better and was restored. After this they got ready to depart from Svafe, and directed their course north of Balegard-side. There they saw eighteen ships, all of large size and covered with black tents. Said Halfdan: Here I think Jokul Ironback and his wife, the ham-leaper, are lying before us, and I do not know how Lit has parted with them, he being so exhausted that he could not speak. But now I think there is good reason for going to battle. Let everything of value be taken away from the ships, and let stones be put in instead. This was done. Then after a quick rowing to the strangers, they asked who the chieftains were. Jokul gave them his name and asked for their names in return. They said they hight Halfdan and Viking. Then we need not ask what came to pass. A very hot battle took place, and the foster-brothers lost more men than Jokul, for the latter dealt heavy blows. Then Viking, followed by Halfdan, made an attempt to board Jokul’s dragon, after which a great number of the crew exchanaged blows with each other; but although Jokul was the stronger, Halfdan succeeded in giving him a blow across the back with his sword; yet, in spite of his being without his coat-of-mail, the sword did not scathe him. Meanwhile Viking came to Halfdan’s assistance. He smote Jokul’s shoulder and split his side, thus separating one arm and both feet, the one above the knee, from the trunk. Then Jokul feel, but was not yet dead, and said: I knew that when Dis had been forsaken by luck, much of evil was in store; the first of all was that the villain Lit betrayed her, and thus succeeded by tricks in stealing the horn from her and at the same time hurt her, so that she is still confined to her bed from the encounter; but I should also be inclined to think that he was not escaped without some injury himself either. Had she been on foot, the matter would not have resulted thus. But I am glad you have not got the princess Hunvor from my brother-in-law, Ingjald Snout. After this he soon died, and then a cry of victory was shouted and quarter was given to the wounded who could be cured. They got much booty there, and on shore they found Dis almost lifeless from the encounter with Lit. Her they seized, put a belg (whole skin) over her head, and stoned her to death. Hereupon they went back to Svafe and cured the wounds of their men. And having equipped twenty-four ships, all well furnished with men and weapons, they announced that they were bound for India.

Ingjaldr trana hefir mikinn viðbúnað, lét styrkja borgarveggi ok safnar at sér múg ok margmenni ok illþýði. Þegar þeir fóstbræðr koma við land, brenna þeir ok herja. Var allt hrætt við þá. Gera þeir hervirki it mesta, áðr Ingjaldr fréttir. Ferr hann nú í móti þeim, ok er þeir fundust, tóku þeir til bardaga. Í enga þóttust þeir Hálfdan ok Víkingr komit hafa slíka mannraun. Þeir fóstbræðr dugðu mannliga, en er á leið bardagann, sneri mannfallinu á Ingjald. Stóð þessi orrosta fjóra daga. Þar kom um síðir, at Ingjaldr stóð einn upp. Kómu þeir engu sári á hann, ok náliga þótti þeim hann fara í lofti sem á jörðu. Þar kom um síðir, at þeir báru at honum skjöldu ok handtóku hann. Var hann þá settr í fjötur ok bogastrengr á hendr honum. Var þá svá myrkt af nótt, at þeim þótti eigi veganda at honum, en Víkingr vill eigi náttvíg vega. Þeir hlupu í borgina ok tóku Húnvöru ok Ingibjörgu ok fluttu til skipa ok lágu þar um nóttina, en um morguninn váru varðmenn dauðir, en Ingjaldr á burtu, en járnin lágu eftir óbrotin, en bönd óleyst. Ekki sást járnafar á varðmönnum. Þótti Ingjaldr hafa sýnt trölldóm sinn. Drógu nú upp segl ok sigldu í haf ok heim til Svíþjóðar.

Lét Víkingr þá búast við brullaupi ok gekk at eiga Húnvöru. Þá hafði Hálfdan uppi orð sín ok bað Ingibjargar jarlsdóttur. Var þá send orð Herfinni jarli á Ullarakr. En er jarl kom, tók hann þessu vel. Var þat at ráðum gert, at Hálfdan fekk Ingibjargar, ok var þegar við veizlu búizt ok gerr samgangr þeira. Sátu þeir þar um vetrinn. At sumri lögðu þeir í hernað ok höfðu tíu skip ok herjuðu um Austrveg ok varð gott til fjár ok heldu heim at hausti. Þrjú sumur váru þeir í hernaði ok heldu heim at vetrum. Váru engir menn frægri en þeir.

Þat var eitt sumar, at þeir heldu til Danmerkr. Herjuðu þeir þar ok lögðu inn á Limafjörð. Þar sáu þeir liggja níu skip, dreka it tíunda. Þeir lögðu þegar at skipunum ok spyrja, hverr fyrir réði. Hann nefndist Njörfi, -"ok á ek at ráða fyrir Upplöndum í Noregi. Hefik nú tekit við föðurleifð minni, en hvert er heiti þeira, er til eru komnir?"

Þeir segja til sín. Hálfdan segir: "Ek mun bjóða yðr kosti tvá sem öðrum víkingum, at þér leggið af fé yðvart, skip ok vápn, en gangið lausir á land."

Njörfi svarar: "Þat þykki mér harðr kostr. Mun ek heldr kjósa at verja fé mitt ok falla með drengskap, ef þess verðr auðit, heldr en flýja félausum með svívirðing, þótt þér hafið lið meira ok skip fleiri ok stærri."

Víkingr segir: "Ekki skal hafa ódrengskap við ok leggja at yðr fleirum skipum en þér hafið, ok skulu hjá liggja fimm vár skip."

Njörfi segir: "Þat er drengiliga mælt."

Bjuggust þeir þá til orrostu ok tóku til bardaga ok börðust um stafna á skipum sínum. Var þar in ákafasta sókn, því at Njörfi barðist alldjarfliga, en þeir fóstbræðr gengu hart fram.

Þrjá daga börðust þeir. Þóttust menn eigi vita, hvárir sigrast mundu.

Víkingr mælti: "Er mikit fé á skipum yðrum?"

Njörfi kvað þat eigi vera, -- "því at þar, sem vér höfum herjat í sumar, hafa bændr flúit undan með fé sitt. Hefir því orðit lítit til fjár."

"Óvitrligt þykki mér þat," segir Víkingr, "at berjast ekki nema fyrir kapp eitt ok spilla þar til margs manns blóði, eða viltu, at vit gerum félag með okkr?"

"Gott mun mér við þik félag at leggja," segir Njörfi, "þótt þú sért eigi konungborinn. Veit ek, at faðir þinn var jarl ok ágætr maðr. Vil ek með því fóstbræðralag binda, at þú heitir jarl, en ek konungr, sem vit erum til bornir, hvárt vit erum í mínu ríki eða öðrum."

Hálfdan þagði hjá, er þeir töluðust við. Víkingr spyrr, hví hann væri svá tillagafár.

Hálfdan mælti: "Mér þykkir sem vel sé, þótt þit játið slíku, en eigi kemr mér þat á óvart, þótt þú kennir nokkurn þunga af einhverjum þeim, er Njörfi er nástæðr. Vil ek hér engan hlut í eiga, hvárki letja né fýsa."

Var þetta gert, at Njörfi ok Víkingr sættust ok sórust í fóstbræðralag eftir þvílíkum skildaga sem áðr var sagt ok lögðu í hernað um sumarit ok öfluðu mikils fjár ok skildu at hausti. Helt Njörfi til Noregs en Víkingr til Svíþjóðar. Var Hálfdan í ferð með honum.

En er Víkingr hafði eigi lengi heima verit, tók Húnvör sótt ok andaðist. Þau áttu eftir einn son, er Hringr hét. Hann óx upp í Svíaveldi, þar til sem hann var fulltíða at aldri, ok varð þar konungr ok var skammlífr, ok er margt manna frá honum komit. En þeir lágu í hernaði hvert sumar fóstbræðr ok urðu frægir ok safna fjölda skipa, svá at þeir höfðu fjóra tigi skipa.

Þat er at segja frá Ingjaldi trönu, at hann safnar ógrynni hers ok leitar at þeim fóstbræðrum, Víkingi ok Hálfdani. Þat var eitt sumar, at þeir fundust í Austrvegi. Hafði Ingjaldr fjóra tigi skipa. Slær þar í bardaga. Berjast þeir svá, at ekki mátti í milli sjá, hvárir vinna mundu.

Um síðir réð Víkingr til uppgöngu á dreka Ingjalds ok Njörfi þegar eftir honum ok Hálfdan, ok ruddust um fast, svá at þeir drepa hvern mann eftir annan. Þá veðr Ingjaldr aftr eftir drekanum ok hafði atgeir stóran at vega með. Sóttu þeir fóstbræðr nú at Ingjaldi, ok var þat lengi dags, at þeir kómu engu sári á hann, ok þá er Ingjaldi þótti fast at herða, stökk hann fyrir borð ok Njörfi ok Hálfdan eftir honum, ok leggjast hvárir, er meira geta. Víkingr létti eigi fyrr en hann hafði drepit hvern mann á drekanum. Síðan hljóp hann í bát ok reri til lands. Ingjaldr lagðist þar til, er hann kemst at landi. Þá kómu þeir framan í lágarða Hálfdan ok Njörfi. Ingjaldr greip upp stein ok fleygði til Hálfdanar, en hann skýtr sér undan í kaf. Njörfi komst á land í því ok Hálfdan í öðrum stað. Sóttu þeir at Ingjaldi í ákafa, ok er þat hafði gengit lengi, þá heyrðu þeir gný mikinn. Litu þeir þangat, sem þeim heyrðist gnýrinn, en er þeir litu aftr, var Ingjaldr horfinn, en í staðinn kominn grimligr göltr ok lét ekki ógert. Sótti hann þá at þeim, svá at þeir máttu ekki annat gera en verja sik. Ok er þat hafði gengit nokkura stund, sneri göltrinn at Hálfdani ok greip allan kálfann af vinstra fæti honum. Í því kom Víkingr at ok höggr um þvera burstina á geltinum, svá at í sundr tók hrygginn. Sáu þeir, at Ingjaldr lá þar dauðr. Tóku þeir síðan eld ok brenndu hann upp at köldum kolum; fóru nú til skipa sinna ok binda sár Hálfdanar.

Eftir þat halda þeir í burt ok norðr til eyjar þeirar, er Þruma heitir. Þar réð fyrir sá maðr, er Refill hét, sonr Mæfils sækonungs. Hann átti þá dóttur, er Finna hét. Hún var kvenna fríðust ok bezt at sér ger um alla hluti. Hálfdan bað hennar, ok með atgangi Njörfa konungs, en vaskleika Víkings, fekk hann þetta ráð. Léttu þeir fóstbræðr þá hernaði sínum. Settist ok Njörfi konungr at ríki sínu. Staðfestist Víkingr þar ok varð jarls hans, en Hálfdan gerðist hersir ríkr ok bjó á þeim bæ, er í Vágum hét. Þar var stórr fjallvegr í millum, er Víkingr jarl átti fyrir at ráða. Heldu þeir sinni vináttu, meðan þeir lifðu, en færa var með þeim Hálfdani ok Njörfa.

Sá konungr réð fyrir Firðafylki, er Óláfr hét ok var Eysteinsson, bróðir Önundar, föður Ingjalds illráða. Allir váru þeir ótryggvir ok illir viðrskiptis. Hann átti sér dóttur þá, er Bryngerðr hét. Njörfi fekk hennar ok hafði hana með sér ok átti við henni níu sonu: Jökull var elztr þeira bræðra, Óláfr hét annarr, Grímr, Geitir, Teitr, Tyrfingr, Björn, Geirr, Grani ok Tóki. Þeir váru allir efniligir menn. Þó var Jökull fyrir þeim um alla atgervi. Metnaðarmaðr var hann svá mikill, at honum þótti ekki koma til jafns við sik. Óláfr gekk næst honum um allar íþróttir, en óeirinn ok ódæll um allt ok ójafnaðarfullr. Svá mátti kalla þá alla bræðr, ok váru miklir menn fyrir sér.

Víkingr átti ok níu sonu: Þorsteinn hét inn elzti sonr hans, annarr Þórir, Finnr, Úlfr, Steinn, Hrómundr, Finnbogi, Eysteinn ok Þorgeirr. Váru þeir efniligir menn ok íþróttamenn miklir. Þó var Þorsteinn fyrir þeim um alla hluti. Hann var manna mestr ok sterkastr, vingóðr ok vinfastr, tryggr ok trúr í öllum hlutum, seinþreyttr til allra vandræða, en galt grimmliga, ef hans var leitat. Varla þóttust menn vita hversdagliga, hvárt honum þótti vel eða illa, þótt mót honum væri gert, en löngu síðar lét hann sem nýgert væri. Þórir var skjótlyndr ok ákafamaðr inn mesti. Svall honum allt á æði, ef honum var mein gert eða í móti skapi. Sást hann ok ekki fyrir, við hverja sem um var at eiga eða hvat eftir kom, ok lét þat allt verða fram at ganga, er honum kom í hug at gera. Allra manna var hann fimastr á alla leika ok manna sterkastr. Hann gekk næst Þorsteini, bróður sínum.

Þessir ungu menn óxu upp allir senn í ríkinu.

Á fjallveg þeim, er millum var byggða Víkings ok Hálfdanar, var ein gjá furðu djúp. Þrjátigi alna var þar yfir gjána, er stytzt var. Kómust þar engir menn yfir, ok því váru engir vegir yfir þat fjall. Þat höfðu þeir Njörvi konungr ok Víkingr jarl ok Hálfdan prófat, hversu þeim gekk at hlaupa yfir gjána, ok gekk Víkingr í öllum herklæðum sínum, en Njörfi bjó sik sem léttligast til, en Hálfdan með því einu, at Víkingr tæki í móti honum.

Sátu þeir nú allir um kyrrt langan tíma. Rénaði aldri vinátta þeira Víkings jarls ok Njörfa konungs.

Þeir Njörfi ok Víkingr gerðust gamlir at aldri. Tóku synir þeira mjök at vaxa. Jökull gerðist ofstopamaðr mikill ok óeirinn um alla hluti. Nær var um aldr þeira Njörfasona ok Víkingssona. Váru þá, er þessi saga gerðist, inir yngstu tólf vetra, en þeir Þorsteinn ok Jökull á tvítugs aldri. Þeir lögðu leika með sér Njörfasynir ok Víkingssynir, ok gekk engu verr Víkingssonum. Á því lék konungssonum mikill metnaðr. Var Jökull í því sem öllu öðru inn kappsamasti. Var þat auðsét, at Þorsteinn eirði undan í öllum hlutum. Ekki varð Þorsteini þat til ámælis. Þorsteinn bar langt af bræðrum sínum ok öllum öðrum, þeim er menn til vissu. Hafði Víkingr jarl varat við sonu sína, at þeir skyldi eigi halda til kapps við konungssonu um neina leika, spara heldr afl sitt ok framgirni.

Þat var einn dag, at þeir höfðu knattleika konungssynir ok Víkingssynir. Gekk þá enn með miklu kappi fyrir þeim Njörfasonum. Hlífðist Þorsteinn þá enn við eftir vanda. Þeim Jökli var skipat saman, en þeim Óláfi ok Þóri ok svá, hverjum sem aldr hafði til. Gekk nú svá um daginn. Þat bar til, at Þórir setti niðr knöttin svá hart, at hann stökk yfir Óláf ok kom fjarri niðr. Óláfr reiddist þá ok þótti Þórir gera leik til sín. Sótti hann þá knöttinn. En er hann kom aftr, váru menn í leysingu ok ætluðu heim at fara. Óláfr sló þá með knatttrénu til Þóris, en er hann sá þat, hljóp hann undir höggit, ok kom tréit í höfuðit, ok sprakk fyrir. Þorsteinn hljóp þá í milli ok fleiri menn aðrir. Urðu þeir þá skildir.

Jökull mælti: "Eigi mun yðr þetta mikils þykkja vert, þótt Þórir fengi einn hnekkistikil í höfuðit."

Þórir roðnaði við orð Jökuls, ok skildu við svá búit. Þórir mælti þá: "Mér hafa legit eftir glófar mínir. Mun Jökull virða mér til hræðslu, ef ek þori ekki at sækja þá."

Þorsteinn mælti: "Eigi þykki mér þat ráð, at þit Óláfr finnizt."

"Fara mun ek sem áðr," segir Þórir, "því at þeir eru heim farnir."

Þórir gekk þá snúðigt aftr, ok er hann kom aftr á leikvöllinn, váru þeir allir á burt. Þórir gekk þá heim á veg til hallarinnar.

Þat var allt jafnsnemma, at konungssynir kómu heim til hallarinnar ok stóðu undir hallarveggnum. Þórir snaraðist þá at Ólafi ok lagði at honum miðjum með spjóti, svá at í gegnum stóð. Snerist hann þá á burt, ok festu þeir eigi fang á honum. Styrmdu þeir þá yfir Óláfi dauðum, en Þórir fór, til þess er hann fann bræðr sína.

Þorsteinn spyrr þá: "Hví er blóð á spjóti þínu, frændi?"

"Því," segir Þórir, "at ek veit eigi, nema hann Óláfr hafi skeinzt á oddinum."

"Þá muntu segja hann dauðan," segir Þorsteinn.

"Mér þykkir verða mega," segir Þórir, "þótt Jökull sé atgervismaðr um flest, at þó fái hann eigi grætt Óláf, bróður sinn."

"Illa er nú orðit," segir Þorsteinn, "því at ek veit, at föður mínum mislíkar."

En er þeir kómu heim, var Víkingr jarl úti ok var allfálátr. Hann mælti: "Svá fór sem mik varði um þik, Þórir, at þú mundir mestr ógæfumaðr af öllum mínum sonum. Þykkir mér þú nú þat hafa sýnt, er þú hefir orðit at bana sjálfum konungssyninum."

"Þat er nú ráð, faðir, at hjálpa syni þínum, þótt hann hafi hrapat í ógiftu. Hefir þú nóg brögð til þess. Þykki mér þú þat enn sýnt hafa, er þú vissir fyrir víg Óláfs ok sagði þér þat engi."

Víkingr sagði: "Eigi vinn ek þat til lífs Þóris at rjúfa eiða mína, því at vit Njörfi konungr höfum þat svarit báðir, at hvárr skyldi öðrum trúr ok hollr bæði leyniliga ok opinberliga. Þat hefir hann haldit í öllum greinum. Nú vil ek því eigi hafa verr en hann, at ek haldi stríði í móti honum, því at þat var eitt skeið, at mér var Njörfi konungr ekki óástfólgnari en synir mínir. Þarf ok ekki um þat at tala, at ek veiti Þóri enga hjálp. Skal hann ok burt verða ok koma aldri fyrir mín augu."

Þorsteinn mælti: "Hví munum vér þá ekki allir í burt fara bræðr, því at ekki munum vér við Þóri skilja? Skal ok eitt yfir okkr ganga."

"Því ræðr þú, frændi," segir jarl, "en mikil þykki mér ógifta Þóris, ef þat hlýzt af honum, at ek missi sonu mína alla ok þar með vináttu konungs, er bezt er at sér gerr um alla hluti, ok hér með þat lítils er vert, at ek missi lífit. En þat eina gleðr mik, at engum mun lagit verða at standa yfir þínum höfuðsvörðum, en þó mun þér nær ekit verða, ok muntu þat allt af Þóri hljóta, en þó er skaði at honum nokkurr fyrir karlmennsku sakir. Nú er hér sverð, Þorsteinn frændi, er ek vil gefa þér, er Angrvaðill heitir, ok hefir jafnan fylgt því sigr. Þat tók faðir minn af Birni blátönn dauðum. Ekki hefik fleira vápna, svá at afbragð sé á, utan kesju forna, er ek tók af Háreki járnhaus, ok veit ek, at hún er engum manni vápnfær. Nú ef þú vilt burt fara, Þorsteinn frændi, þá legg ek þat til með þér, at þú farir upp til vatns þess, er heitir Vænir. Þar mun standa bátr einn í hrófi, er ek á. Far á honum í hólm þann, er liggr í vatninu. Þar mun vera í skáli ok svá mikill kostr ok klæði, at yðr megi nægja um tólf mánuði. Geymið vel bátinn, því at ekki eru fleiri skip í nánd."

Síðan skildu þeir feðgar. Allir höfðu þeir góð klæði ok herklæði, er faðir þeira hafði fengit þeim áðr þetta varð. Þorsteinn fór ok bræðr hans, þar til er þeir fundu bátinn, reru í hólminn ok fundu skálann. Var þar allnóg þat, er hafa þurfti, ok settust þar um kyrrt.

Nú er þar til at taka, at Jökull ok þeir bræðr sögðu víg Óláfs föður sínum, -- "ok er eigi til annat," segir Jökull, "en safna liði, fara heim at Víking ok brenna hann inni ok sonu hans alla, ok vær þó varla fullhefnt Óláfs."

Njörfi segir: "Þat banna ek með öllu, at nokkurt mein sé Víking gert. Veit ek, at þetta eru ekki hans ráð um líf sonar míns. Eru hér allir saklausir af nema Þórir. En vit Víkingr höfum svarizt í fóstbræðralag. Hefir hann þat allt bezt haldit. Skal ek ok engan ófrið efla honum á hendr. Þykki mér Óláfr ekki at bættari, þótt Þórir sé drepinn ok aukinn svá harmr Víkingi."

Fekk Jökull nú engan styrk af föður sínum til þessa. Var Óláfr heygðr eftir vanda fornum. Tók Jökull þá at halda sveit manna. Njörfi konungr tók fast at eldast, svá at Jökull hafði landvörn at mestu.

Þat var einn dag, at tveir menn gengu fyrir Njörfa, ok váru báðir í bláum heklum. Þeir kvöddu konung. Konungr spurði þá af heiti. Annarr nefndist Gautan, en annarr Ógautan. Þeir beiddu konung vetrvistar.

Konungr sagði: "Illa lízt mér á ykkr. Mun ek ekki við ykkr taka."

Jökull mælti: "Eruð þit íþróttamenn nokkurir?"

Ógautan mælti: "Lítit er allt um þat, en þó vitum vit fleira en okkr er sagt."

"Þá þykki mér ráð," segir Jökull, "at þit farið í flokk minn ok verið með mér. Svá gerðu þeir. Jökull gerði við þá vel.

Þat hafði frétzt til konungs hallar, at Víkingr hafði rekit burtu sonu sína. Jökull vildi því ekki trúa ok fór til Víkings með mikit fjölmenni. Víkingr frétti, hvat hann vildi. Jökull spyrr, hvat hann vissi til óhappamannsins Þóris. Víkingr kvaðst hafa rekit þá burt ok þeir væri ekki þar. Jökull beiddist at rannsaka herbergi. Víkingr lét þat til reiðu, en segir konung þat eigi ætlat hafa, at hann mundi bregðast sér. Rannsökuðu þeir húsin ok fundu eigi, sem ván var, ok fóru heim við svá búit. Þótti Jökli illa, er hann spyrr ekki til þeira bræðra.

Jökull mælti þá til þeira Ógautans: "Muntu ekki víss verða með listum þínum, hvar þeir bræðr eru niðr komnir?"

"Eigi mun þat," segir Ógautan. "Þú skalt fá okkr bræðrum eitt hús at sofa í, ok þar skal engi koma fyrr en þú ok þó eigi fyrr en á þriggja daga fresti."

Lét Jökull svá gera. Var þeim fengin ein skemma at sofa í. Jökull lagði ríkt við, ef nokkurr nefndi þá, ok skyldi engu fyrir týna nema lífinu. Snemma þenna dag kom Jökull í skemmuna til þeira bræðra.

Ógautan mælti þá: "Þú ert bráðlátr, Jökull, því at ek er nývaknaðr, en þó má ek segja þér til Víkingssona. Þú munt vita, hvar vatn þat er, sem Vænir heitir. Þar stendr í hólmr ok skáli. Þar eru þeir Víkingssynir."

Jökull mælti: "Ef þetta er sem þú segir, þá sé ek enga ván til, at þeim verði nát."

Ógautan mælti: "Allt þykki mér þér verða sem móðurlausu barni, ok litlu ætla ek þú orkir, ef þú ert einn at. Nú vil ek," segir Ógautan, "segja þér, at ek á einn belg, þann er veðrbelgr heitir, en ef ek hristi hann, þá stendr ór honum stormr ok vindr með svá stórri grimm ok kulda, at innan þriggja nátta skal lagðr svá sterkr íss á vatnit, at ríða skal mega hestum, þótt vili."

"Þat er þó satt at segja," sagði Jökull, "at þú er mikill listarmaðr, ok má með þessu einu komast í hólmann, því at skip eru ekki nema við sjó, ok færir þau engi svá langan veg."

Eftir þat tók Ógautan belg sinn ok hristi. Kom þar ór mikil óveðran sakir fjúks grimmdar, at engi maðr mátti úti vera. Þótti mönnum þetta undrum gegna. En at liðnum þremr nóttum var hvert vatn ok fjörðr lagðr. Jökull safnar mönnum saman, ok verða þrír tigir manna.

Ekki var Njörfa konungi um þessa ferð, sagði sér svá hugr um segja, at honum mundi aukast harmr, en minnka eigi, - "mun ek missa í þessari ferð flesta alla sonu mína ok marga menn aðra. Mundi svá betr hafa verit, er ek vildi í fyrstu, at vér hefðim sætzt við Þóri ok haft vináttu Víkings jarls ok sona hans."  

Nú býst Jökull við þrjá tigi manna ok at auk Gautan ok Ógautan. Þenna morgun vaknar Þorsteinn í skála sínum ok mælti: "Vakir þú, Þórir?"

"Vaki ek," segir hann, "en sofit hefi ek hér til."

"Þat vil ek," segir Þorsteinn, "at vér búumst burt ór skálanum, því at ek veit, at Jökull kemr hér í dag við marga menn."

"Ekki hygg ek þat," segir Þórir, "ok vil hvergi fara, eða hvat hefir þú at marki?"

"Mik dreymdi," segir Þorsteinn, "at hingat runnu þrjátigi vargar, ok váru sjau bjarndýr ok inn áttundi rauðkinni, hann var mikill ok grimmligr, ok at auk tvær refkeilur. Þær fóru fyrir flokkinum ok váru heldr illiligar, ok á þeim var mér mestr óþokki. Vargarnir sóttu at oss allir, ok þótti mér þar koma um síðir, at þeir rifu í sundr alla bræðr mína nema þik einn, ok þó felltu. Marga þótti mér vér drepa björnuna, en alla drap ek vargana ok ina minni refkeiluna, enda fell ek þá."

"Hvat ætlar þú merkja draum þenna?" segir Þórir.

"Þat ætla ek," segir Þorsteinn, "at rauðkinni sá inn stóri sé fylgja Jökuls, en birnirnir sé fylgjur bræðra hans, en vargarnir munu mér sýnzt hafa svá margir sem menn munu vera með þeim, því at þeir munu hafa varga hug á oss, en þar at auk váru refkeilur tvær. Þekki ek ekki þá menn, er þær fylgjur munu eiga. Þat ætlak, at þeir sé nýkomnir til Jökuls ok munu vera óþokkasælir af flestum mönnum. Nú hefik sagt þér þessa ætlan, ok munu vár skipti svá fara sem mér hefir þótt í svefninum. Vilda ek, at vér forðuðumst vandræði."

"Ekki ætla ek þetta nema draumaskrímsl," segir Þórir, "ok hugarboð þitt, enda væri eigi ógaman, þótt vér reyndum með oss."

"Ekki þykki mér svá," kvað Þorsteinn, "ok hygg ek, at ójafnliga sé til ætlat. Vilda ek, at vér bjuggumst í burt."

Þórir kveðst þat eigi vilja, ok varð svá at vera. Þorsteinn stóð upp ok tók vápn sín ok svá bræðr hans allir. Þórir var inn tómlátasti.

Var þat allt jafnsnemma, er þeir váru búnir, at Jökull kom at með menn sína. Tvær dyrr váru á skálanum. Varði Þorsteinn dyrr aðrar ok þrír bræðr hans, en Þórir aðrar við fimmta mann. Tókst þá sókn in harðasta. Vörðust þeir bræðr harðla vel, en Jökull sótti svá fast at þeim dyrum, sem Þórir var við, at þá fellu þrír bræðr hans, en einn hrökk ór dyrunum ok þangat, sem Þorsteinn var. Varði Þórir þá enn nokkura stund dyrrnar, en vildi með engu móti hopa. Snarast hann þá út ór dyrunum ok komst fram á ísinn hjá þeim. Slá þeir þá hring í kringum hann, en hann verst ágæta vel En er Þorsteinn sá þat, hleypr hann út ór skálanum ok bræðr hans, þeir er eftir lifðu, ofan á ísinn, þar sem Þórir var. Varð þa enn hörð hríð. Þorsteinn ok Þórir váru mjök stórhöggvir. Þar kom um síðir at, at allir bræðr Þorsteins váru fallnir nema Þorsteinn ok Þórir. Fallnir váru ok Njörfa synir allir nema Jökull ok Grímr.

Þorsteinn gerðist þá furðu móðr, svá at hann gat varla staðit. Sér hann þá, at hann mun falla. Váru ok allir fallnir nema Gautan ok Ógautan af hinum. Þórir var þá bæði móðr ok sárr. Þá tók at dimma fast af nótt. Þorsteinn snarast þá at Gautan ok leggr Angrvaðli í gegnum hann, enda fell hann þá í valnum. Stóðu þeir þá þrír upp Jökull, Grímr ok Ógautan. Leituðu þeir þá Þorsteins í valnum. Þóttust þeir þá finna hann, en þat var Finnr, bróðir Þorsteins, því at þeir váru svá líkir, at hvárugan mátti frá öðrum kenna. Grímr segir Þorstein dauðan. Ógautan segir, at þat skyldi ekki um grun gera, ok hjó af honum höfuðit, ok blæddi eigi, því at Finnr var dauðr.

Síðan fóru þeir burt ok heim. Spyrr Njörfi konungr, hversu farit hefði með þeim. Lét konungr lítt yfir ferð þeira ok kveðst nú hafa fengit meiri skaða en þótt hann missti Óláfs, sonar síns, látit nú sjau sonu sína ok fjölda annarra manna. Settist Jökull nú um kyrrt.

Þat er nú þessu næst, at Þorsteinn liggr í valnum ok má sér ekki fyrir mæði, en lítt var hann sárr. En er á leið nóttina, heyrði hann, at vagn gekk eftir ísnum. Þar næst sá hann, at maðr fylgdi vagninum. Hann kenndi þar föður sinn. Ok er hann kom at valnum, ruddist hann um fast ok kastaði þeim dauðu frá sér ok öllum harðara konungs sonum. Sá hann, at allir váru dauðir nema Þorsteinn ok Þórir. Spurði hann þá, hvárt þeir mætti nokkut mæla. Þórir kvað þat satt vera. Þó sá Víkingr, at hann flakti sundr af sárum. Þorsteinn kvaðst ekki sárr vera, en móðr mjök. Víkingr tók Þóri í fang sér. Þótti Þorsteini hann þá enn sterkliga til taka, þótt hann væri gamall. Þorsteinn gekk sjálfr at vagninum ok lagði sik upp í með vápnum sínum. Síðan leiddi Víkingr vagninn. Veðrit tók at þykkna ok blána, ok svá skjótt skipaðist um, at í senn á lítilli stundu þótti Víking sem allr íssinn færi í burt. Var þat mjök jafnsnemma, at þeir kómu at landi ok ísinn var allr af vatninu.

Síðan fór Víkingr heim í svefnskála sinn. Þar var jarðhúss munni hjá rekkju hans, ok lét hann þá þar í niðr. Var þar nóg drykkr ok vist ok klæðnaðr ok allt þat hafa þurfti. Græddi Víkingr Þóri, son sinn, því at hann var góðr læknir. Annarr endir á húsinu var í skógi. Þar varaði Víkingr syni sína við sem mest, at þeir skyldi aldri ór jarðhúsinu koma, því at hann kvað Ógautan þegar vísan verða, at þeir væri á lífi, -- "eigum vér þá skótt ván ófriðar." Þeir hétu góðu um þat. Leið nú þar til, at Þórir var alheill.

Gekk þat nú um öll heruð, at þeir væri nú allir dauðir Víkingssynir. Þó kom á nokkurr pati af Ógautan, at eigi væri víst, hvárt Þórir væri dauðr. Bað Jökull hann þá eftir leita, ef hann mætti víss verða, hvar Þórir væri niðr kominn. Lagðist Ógautan þá djúpt ok var þó aldri vísari heldr um Þóri.

Þat var einn dag, at Þórir mælti við Þorstein: "Daufligt þykki mér hér í jarðhúsinu. Nú er veðr gott, ok vil ek, at vit förum á skóg at skemmta okkr."

"Eigi vil ek þat," segir Þorsteinn, "því at vit brjótum þá boðorð föður okkars."

"Fara skal ek sem áðr," segir Þórir.

Þorsteinn nennti eigi eftir at vera. Fóru þeir þá á skóginn um daginn ok skemmtu sér. En um kveldit, er þeir ætluðu heim at ganga, sáu þeir, hvar ein refkeila lítil fór. Hún viðraði í allar ættir ok snuðraði undir hverja eik.

Þórir mælti: "Hverr ófagnaðr er þetta, frændi, er hér ferr?"

"Eigi veit ek þat gerla," segir Þorsteinn. "Ek þykkist einn tíma hafa sét þat kvikendi, er þessu er líkt, en þat var um nóttina í skálanum, áðr Jökull kom þar ok er þat ætlan mín, at þetta sé bikkjustakkrinn Ógautan."

Tók hann þá spjót ok skaut at refkeilunni, en hún smó niðr í jörðina. Ganga þeir nú heim í jarðhúsit ok létu sem ekki sé í orðit.

Litlu síðar kom Víkingr jarl þar ok mælti: "Nú hafið þit illa gert, er þit hafið brotit boð mitt ok verit úti af jarðhúsinu, ok er Ógautan víss orðinn, at þit eruð hér. Þykki mér ván, at þeir bræðr komi hér skjótt með ófriði."

Litlu síðar kom Ógautan at máli við Jökul ok mælti: "Þat er þó sannast, at ek er þér önnur höndin ok eigi in vinstri."

"Hvat er nú um þat?" segir Jökull.

"Þat," segir Ógautan, "at ek er nú víss orðinn, at þeir bræðr Þórir ok Þorsteinn eru á lífi ok eru hjá Víkingi á laun."

"Þá skal ek," segir Jökull, "safna mönnum ok létta eigi fyrr en vér höfum þeira líf."

Fekk Jökull átta tigi manna. Váru þar í þrír tigir hirðmanna konungs. Váru þessir allvel búnir at klæðum. Váru þeir búnir um kveldit ok ætluðu at fara um morguninn.

Þar váru komnir tveir umferðapiltar. Hét annarr Vöttr, en annarr Þumall. En er þeir váru komnir í sæng um kveldit, mælti Vöttr til Þumals: "Þykki þér ekki ráð, bróðir, at vit stöndum upp ok förum til Víkings ok segjum honum fyrirætlan Jökuls, því at ek veit, at þat er bani Víkings, ef þeir koma honum á óvart, en vit erum skyldir at koma honum at liði."

Þumall segir: "Allheimskr ertu, þykki þér eigi sem varðmenn munu verða varir við okkr, ef vit förum um nætr, ok erum vit þá drepnir ok komum vit þá Víking at engu liði?"

"Jafnan sýnir þú þat," segir Vöttr, "at þú ert dáðlauss, ok þótt þú þorir hvergi at hræra þik, þá skal ek þó fara ok gera Víking varan við, því at mér þætti þá vel keypt, þótt ek fengi bana, ef Víkingr heldi lífi sínu ok synir hans, því at hann hefir mér oft gott gert."

Stóð Vöttr þá upp ok klæddist, ok svá gerði Þumall, því at hann nennti þá eigi eftir at liggja. Fóru þeir síðan leið sína, ok kómu þeir til Víkings um miðnætti ok vöktu hann af svefni. Sagði Vöttr honum, at Jökuls var þangat ván með mikit fjölmenni.

Víkingr mælti: "Vel hefir þú gert, Vöttr minn, svá at launa væri vert."

Kallar Víkingr saman menn af næstum byggðum. Fekk hann þrjá tigi manna. Hann gekk þá ofan í jarðhúsit til sona sinna ok sagði þeim, hvat þá var um at vera.

Þórir mælti: "Þeir skulu fá viðnám, ef þeir koma. Munum vér ganga upp ór jarðhúsinu ok berjast með þér."

"Eigi skal þat," segir Víkingr, "vér skulum sjá fyrst, hversu gengr með oss, ok ef mér þykkir óvænliga horfa, þá mun ek fara upp á, þar er jarðhús ykkart er undir, ok gera mikit um mik. Skuluð þit þá veita mér lið."

Þorsteinn segist svá gera skyldu. Síðan gekk Víkingr á burt. Var þá dagr. Vápnaðist hann þá ok allir hans menn. Hann tók þá kesjufleininn Háreksnaut í hönd sér. Ætluðu allir, at hann mundi ekki vápnhæfr sakir þunga, svá gamall sem hann var. Þótti þá undarliga við bregða, af því at þá er Víkingr var kominn í herklæði sín, þótti hann vera ungr í annat sinn. Hlaðgarðr hár ok víðr var fyrir bæ Víkings, ok var þat it bezta vígi. Þar bjóst hann fyrir ok menn hans. Vápn váru fengin Vetti ok Þumli.

Nú er þar til at taka, at Jökull bjóst snemma um morguninn með allt sitt lið ok léttir eigi fyrr en hann kom til byggða Víkings. Stóð Víkingr úti fram á hlaðgarðinum ok bauð Jökli ok öllum hans mönnum.

Jökull segir: "Annars ertu makligr frá oss en vér þiggjum boð þitt. Er þat erindi várt hingat, at þú selir fram óhappamennina Þorstein ok Þóri.

"Eigi mun ek þat gera," segir Víkingr, "en þó mun ek eigi þræta at hér váru synir mínir báðir, en þó mun ek þá eigi yfirgefa heldr en sjálfan mik. Megið þér nú at sækja, ef þér vilið, en ek mun verja ok mínir menn."

Þeir gerðu þá harða atsókn, en Víkingr varði röskliga ok hans menn. Gekk svá nokkura hríð. Þá réð Jökull til uppgöngu á garðinn. Þeir Víkingr drápu marga menn. Tóku þá at falla allir menn hans. Fór Víkingr þá upp á jarðhúsit ok berr hart á skjöldinn ok gerði mikit hark af sér.

Þórir heyrir þat ok mælti við Þorstein, at þeir skyldi flýta sér -- "ok munum vit þó vera seinir, því at ek hygg, at faðir okkarr sé fallinn."

Þorsteinn kvaðst albúinn, ok er þeir kómu út, stóðu eigi fleiri menn með Víkingi en Vöttr ok Þumall ok þrír menn aðrir. Ekki var Víkingr þó enn sárr, en mjök var hann móðr. Þegar þeir bræðr kómu út, snaraðist Þorsteinn þar at, sem Jökull var fyrir, en Þórir þar at, sem Ógautan var fyrir ok hans menn. Tólf menn Njörfa konungs þeir sóttu at Víkingi ok hans mönnum. Víkingr varði sik, en sætti ekki áverkum við þá. Björn hét sá, er fyrir þeim var. Á lítilli stundu drap Þórir alla fylgdarmenn Ógautans ok hjó til hans, en Ógautan steyptist niðr í jörðina, svá at í iljar hans var at sjá. Þorsteinn sótti at Jökli.

Vöttr mælti: "Þat er vel, at þit reynið með ykkr, hvárr fræknari er, því at Jökull hefir þat aldri mátt heyra, at Þorsteinn hafi verit um nokkura hluti til líka við Jökul."

Var nú orrosta in harðasta með þeim Þorsteini ok Jökli. Svá lauk, at Jökull hrökk út af hlaðgarðinum með mörgum stórum sárum. En er Jökull var burt farinn, gaf Víkingr líf hirðmönnum konungs, þeim er eftir lifðu, ok sendi þá burt með sæmiligum gjöfum ok bað þá bera Njörfa konungi vinsamliga kveðju sína.

Ok er Jökull kom heim, var Ógautan heim kominn. Jökull taldi fast á hann, því hann hefði fyrr flúit en aðrir, en Ógautan segir, at eigi hefði lengr verit vært, -- "má þat ok kalla, at heldr væri þar at eiga við tröll en menn," en Jökull kvað mikit mælt í því.

Nokkuru síðar kómu heim menn Njörfa konungs, er þeir Víkingr höfðu grið gefit, ok sögðu Njörfa konungi kveðju Víkings ok allan hans velgerning, er hann hafði þeim gert.

Konungr svarar: "Ólíkr er Víkingr flestum mönnum sakir síns drengskapar ok alls vaskleika. Er þat ok satt at segja, Jökull frændi, at ek set þvert bann fyrir, at nokkurr ófriðr sé gerr Víkingi heðan af."

Jökull svarar: "Eigi nenni ek því, at bræðrabanar mínir sé í næsta garði mér. Er þat ok skjótt at segja, at Víkingr skal aldri í friði fyrir mér né synir hans. Skal ek aldri gefa upp, fyrr en þeir eru í helju."

"Þá mun ek prófa," segir konungr, "hvárr okkar vinsælli er, því at ek skal fara með alla þá, er mér vilja fylgja, ok veita Víkingi lið. Þykki mér miklu varða um, at þú verðir eigi banamaðr Víkings, því at þá verð ek annathvárt at gera, láta drepa þik, ok mun þat illa fyrir mælast, eða rjúfa eiða mína, er ek hefi svarit, at hefna Víkings, ef ek lifða honum lengr." Lauk hann svá sínu tali.

Víkingr kom at máli við sonu sína ok mælti: "Ekki hefi ek traust til at halda ykkr hér fyrir ríki Jökuls, en hitt er þó meira, at ek vil ekki, at nokkurt misþykki komi millum okkar Njörfa konungs."

Þorsteinn mælti: "Hvert ráð viltu þá sjá fyrir okkr?"

Víkingr mælti: "Hálfdan heitir maðr ok ræðr fyrir Vágum. Þat er öðrum megin fjalls þess, er hér stendr. Hann er fornvinr minn ok fóstbróðir. Þangat sendi ek ykkr til trausts. Þó eru margar torfærur á veginum, skálabúar tveir, hvárr öðrum verri viðreignar. Heitir annarr Sámr, en annarr Fullafli. Gramr heitir hundr Fullafla ok er litlu betri viðreignar en skálabúi. Nú þótt þit komizt undan þeim báðum, þykki mér eigi víst, hvárt þit komizt til Vága, því at gjá ein gengr eftir fjallinu djúp ok breið, at ek veit enga menn hafa yfir komizt nema oss fóstbræðr. Þó þykki mér líkara, at Þorsteinn mundi yfir komast, en eigi treysti ek Þóri."

Litlu síðar bjuggust þeir bræðr til ferðar ok höfðu vápn sín öll. Þá gaf Víkingr Þóri kesjuna. Gull eitt fekk hann Þorsteini syni sínum ok bað hann fá Hálfdani til jarteikna.

"Vertu, Þórir frændi, þolinmóðr," segir Víkingr, "þótt Hálfdan sé styggr við þik eða taki lítt á þér ok þínum erendum."

Skildu þeir feðgar þá. Þótti Víkingi svá mikit, at vatnit fór niðr eftir kjálkunum á honum. Víkingr leit eftir þeim ok mælti: "Ekki mun ek sjá ykkr á ævi minni. Þó muntu verða gamall maðr, Þorsteinn frændi, ok inn mesti frægðarmaðr. Farið nú heilir ok vel."

Sneri karl þá heim, en þeir gengu upp á fjallit ok kómu at einum skála um kveldit. Þar var hnigin hurð á miðjan klofa. Þórir gekk at hurðinni ok hratt upp ok varð þó öllu afli at kosta. Ok er þeir kómu í skálann, sáu þeir, at mikill varningr var þar ok alls konar birgðir. Sæng stór var þar.

Ok er kom at dagsetri, kom skálabúi heim ok heldr ófrýnligr. Hann mælti: "Ok eru hér komnir óhappamennirnir Víkingssynir, Þorsteinn ok Þórir, er drepit hafa sjau sonu Njörfa. Skal hér ok endir verða á þeira óhöppum, því at mér mun lítit fyrir verða at leggja ykkr at velli."

"Hverr er sá," segir Þórir, "at svá lætr gífrliga upp á okkr?"

Skálabúinn sagði: "Ek heiti Sámr, sonr Svarts. Fullafli heitir bróðir minn, er hér ræðr öðrum skálanum."

Þorsteinn mælti: "Þat sé ek, at feigð kallar at okkr bræðrum, ef þú einn drepr okkr báða, því at ek hirði eigi, þó at vit reynum okkr, en Þórir sé hjá."

Í því rennr Sámr undir Þorstein svá snart, at Þorsteinn varð örtaka fyrir, en fell þó eigi. Þórir hleypr þá at ok leggr kesjunni á síðuna ok út um aðra. Datt Sámr þá dauðr niðr. Þar váru þeir um nóttina ok höfðu góðar náðir, því at matr var nógr. Gerðu þeir heitt í skálanum ok höfðu ekki fjár þaðan.

Fóru þeir um morguninn, en at kveldi þess dags fundu þeir annan skála. Var sá sýnu stærri. Hurð var hnigin á klofa. Þórir gekk at hurðinni ok ætlaði upp at hrinda, ok gekk eigi. Hann gekk at með öllu afli, ok gekk eigi at heldr. Þorsteinn fór at hurðinni ok hratt upp, ok gengu inn. Hlaði með vöru var þar á aðra hönd, en skíðahlaði á aðra. Sæng stór stóð innar um þvert, svá at þeim þótti ór hófi ganga vöxtr hennar. Öðrum megin var flet mikit, sem rúm væri, kringlótt at vexti. Þat þóttust þeir skilja, at hundrinn Gramr mundi þar í liggja. Þeir settust þá niðr ok kveyktu eld upp fyrir sér. En er langt var af dagsetri, heyrðu þeir, at fast var niðr stigit. Því næst var hurðinni upp lokit. Þar gekk inn risi furðuliga mikill. Hann hafði bjarndýr mikit bundit á bak sér, en fuglakippu fyrir.

Hann lagði niðr byrðina á gólfit ok mælti: "Fussum! Ok eru hér komnir vandræðamenninir Víkingssynir, er nú hafa verst orð um landit sakir óhappa sinna. Hversu kómuzt þit ór höndum Sáms, bróður míns?"

"Svá kómumst vit," sagði Þorsteinn, "at Sámr lá eftir dauðr."

"Í svefni hafið þit svikit hann," segir Fullafli.

"Eigi var þat," segir Þorsteinn, "því at vit börðumst, ok felldi Þórir, bróðir minn, hann."

"Ekki skal níðast á ykkr í nótt," segir Fullafli. "Skuluð þit bíða morguns ok hafa mat sem ykkr líkar."

Síðan sundraði skálabúi veiði sína ok tók borð ok bar á mat. Tóku þeir þá allir til matar. Eftir þat fóru þeir allir til svefns. Lágu þeir bræðr tveir saman í vararfeldum. Illa lét hundrinn, þá þeir fóru hjá honum. Hvárigir leituðu þar til svika við aðra.

Um morguninn stóðu þeir snemma upp hvárirtveggju. Þá mælti Fullafli: "Nú skulum vit Þorsteinn reyna með okkr, en Þórir við hund minn í öðrum stað."

"Þessu muntu ráða," segir Þorsteinn.

Gengu þeir þá út ok fram á völlinn. Hundrinn hleypr þegar móti Þóri með gapanda gini, ok áttu ina hörðustu sókn, því at rakkinn sló af sér hvert högg með halanum, en ef hann stakk með kesjunni, beit hann af sér hvert lag. Sóttust þeir svá eykt dags, at Þórir kom engu sári á hann. Þat var einn tíma, at Gramr skauzt at Þóri ok greip í kálfann ok þar ór siga. Í því lagði Þórir kesjunni á hundinn ok nísti niðr við vellinum, ok dó Gramr litlu síðar.

Þat er frá Fullafla at segja, at hann hefir mæki stóran í hendi, en Þorsteinn sverð sitt. Þeir áttu bæði harða sókn ok langa, því at Fullafli var stórhöggr, en sakir þess at Angrvaðill beit svá hlífar sem hold, þá fell Fullafli dauðr, en Þorsteinn var ekki sárr.

Nú búast þeir bræðr í burt ok fóru veg sinn, allt þar til þeir kómu at gjá mikilli. Sýndist Þorsteini hún vera ill yfirferðar. Þó réð hann til hlaups ok hljóp yfir gjána, Þórir þegar eftir. Var þat allt jafnsnemma, at Þorsteinn snerist á gjábakkanum ok Þórir var kominn framan í gjábakkann ok var búinn at falla bak aftr. Í því gat Þorsteinn gripit til hans ok kippti honum upp á gjábakkann.

Þorsteinn mælti: "Jafnan sýnir þú þat, frændi, at þú ert óbilgjarn. Var enn svá því at þat máttir þú vita, at þat var bráðr bani, ef þú fellt ofan í gjána."

"Nú var eigi þat," segir Þórir, "ok naut ek enn þín sem oftar."

Gengu þeir nú veg sinn, allt þar til er þeir kómu at móðu einni. Hún var bæði djúp ok ströng. Þorsteinn bað þá fyrir leitast, hvar vaðit mundi vera. Þórir ferr þegar út á ána, ok er hann kom skammt frá landi, kenndi hann ekki niðr. Varð hann þá at kosta sunds. Þorsteinn nennti eigi á landi at standa, lagðist út á ána eftir honum. Lögðust þeir þá at landi ok undu klæði sín. En meðan þeir váru at því, varð grimmd svá mikil, at klæði þeira freri ok urðu sem steinn. Máttu þeir ekki í þau komast. Gerði þá hríð mikla. Ætla menn, at því veðri muni Ógautan ollat hafa.

Þorsteinn spyrr Þóri, hvat til ráða væri. "Þykki mér ráð," segir Þórir, "at vit stingum klæðum okkrum niðr í móðuna því at í kuldavatni raknar skjótt."

Svá gerðu þeir, ok með þessu bragði kómust þeir í klæðin, gengu síðan, þar til þeir komu heim á bæinn í Vágum. Læst var hurð. Kómust þeir ekki inn. Þá var kveldtími. Þeir börðu lengi á dyrum, ok var ekki til gengit. Áss lá í túninu tvítugr. Hann tóku þeir ok báru upp á húsin ok riðu honum, svá at braka tók í hverju tré. Allt fólk var hrætt, er í bænum var, svá at í sína hyrning hljóp hverr. Hálfdan gekk þá til dyra ok gekk fram á hlaðit. Þeir bræðr gengu þá at honum ok heilsuðu upp á hann. Hálfdan svaraði þeim fáliga, en þó spyrr hann þá at nafni. Þeir nefndu sik ok sögðust vera synir Víkings jarls, segja hann hafi heilsat honum.

Hálfdan segir: "Ekki kann ek at kalla fóstbræðralagit með okkr. Þykki mér sem margr haldi þat til meðallags, en ekki betr. Þykki mér sem þit látið þat ekki langt í ættir ganga, er þit hafið drepit flestalla sonu Njörfa konungs. Þó megið þit inn ganga ok vera hér í nótt, ef þit vilið."

Gekk hann þá inn undan snúðugt, en þeir eftir. Þeir kómu í stofuna. Var þar fátt manna. Ekki váru klæði af þeim dregin. Sátu þeir svá um kveldit, þar til farit var at hátta. Þá var settr trygill fyrir þá á borðit ok grautr í ok sinn spánn í hvárn enda. Þórir tók til ok hóf.

Þorsteinn mælti: "Misjafnt er þér varit um stórlæti þitt."

Hann tók upp trygilinn ok kastar utar á gólfit, svá at hann brotnaði í sundr. Síðan fóru menn til hátta. Höfðu þeir bræðr enga sæng. Var þeim ekki svefnsamt um nóttina.

Þeir stóðu upp snemma um morgin ok bjuggust til ferðar.

Ok er þeir kómu út fyrir dyrr, kom karl þar ok mælti: "Hvat sögðu þit í gær, eða hvers synir sögðust þit vera?"

Þórir segir: "Hvat muntu nú gerr vita en þá vit sögðum þér, at vit várum synir Víkings jarls?"

Þorsteinn mælti: "Hér er fingrgull, er hann bað mik fá þér."

Þórir mælti: "Ek ætla, at sá hafi verr, at honum sýnir þar af."

Þorsteinn mælti: "Vertu eigi svá styggr, bróðir. Hér er gullit til jarteikna, at þú mundir taka við okkr, svá at vit hefðim hér traust hjá þér."

Hálfdan tók við gullinu ok varð glaðr við ok mælti: "Hví munda ek eigi taka við ykkr ok allt gott gera, þat er ek má? Er þat skylt sakir Víkings, vinar míns. Lízt mér giftuliga á ykkr."

Þórir mælti: "Satt er þat, sem mælt er, at gott er at hafa tvá hváftana ok sitt með hvárum mæla. Léztu öðruvís við okkr í gærkveld, er vit kómum her. Muntu vera in mesta skræfa, ok hvervetna ertu slægr."

Þorsteinn mælti: "Höfum við þol, Hálfdan, við bróður minn, þó at hann illyrði þik, því at hann er ófyrirleitinn í orðum ok gerðum."

"Frétt hefi ek þat," segir Hálfdan, "at þú ert manna gerviligastr, en Þórir bráðr ok ófyrirleitinn, en þó virðist mér sem þú munir vera í öllu stórlyndari."

Fóru þeir inn, ok váru dregin af þeim klæði ok veittr inn bezti beini. Sátu þeir þar um vetrinn í góðu yfirlæti.

En er várdagar kómu, þá mælti Þorsteinn við Hálfdan: "Nú munu vit burtu leita heðan af."

"Hvat viltu helzt ráða?" segir Hálfdan.

"Ek vilda, at þú fengir mér skip," segir Þorsteinn, "ok menn á. Mun ek halda í hernað ok afla mér fjárhlutar."

Hálfdan sagði svá skyldu vera. Bjuggust þeir síðan suðr með landi. Þar kómu í móti honum tvau skip, er faðir hans hafði sent honum, hlaðin af mönnum ok góðum vápnum. Þorsteinn sendi aftr þat skip, er Hálfdan hafði fengit honum, ok mennina með, en sínu skipi stýrði hvárr þeira bræðra. Þeir herjuðu víða um sumarit, ok varð þeim gott til fjár ok metnaðar.

Um haustit kómu þeir at einni ey. Þar réð fyrir sá bóndi, er Grímr hét. Hann bauð þeim at sitja þar um vetrinn, ok þat þágu þeir. Grímr var kvángaðr ok átti sér eina dóttur, er Þóra hét. Hún var mikil vexti ok væn at yfirliti. Þórir lagði hug á hana ok sagði Þorsteini, bróður sínum, at hann vildi fá hana sér til eiginkonu. Þorsteinn ræddi þetta mál við Grím bónda. Grímr tók því fjarri.

Þorsteinn mælti: "Þá býð ek þér á hólm, ok ráði sá okkar dóttur þinni, sem annan vinnr á hólmi."

Grímr kvaðst þess albúinn. Annan dag eftir tóku þeir feld ok köstuðu undir fætr sér ok börðust alldrengiliga ok skildu at kveldi, svá at hvárrgi var sárr. Börðust þeir dag annan ok þriðja, ok fór á sama veg.

Þat var einn dag, at Þórir spyrr bóndadóttur, hvat valda mundi, at Grímr yrði ekki sigraðr. Hún segir, at steinn sá stæði framan í hjálminum, at því ylli, at hann má eigi sigrast, á meðan steininum verðr eigi af honum nát. Þetta segir Þórir Þorsteini. Ok inn fjórða dag, er þeir börðust, kastar Þorsteinn sverðinu, en greip hjálminn tveim höndum svá fast, at slitnuðu hjálmböndin. Litlu síðar réð hann á Grím, ok kenndi þá aflsmunar. Hafði Þorsteinn hann þá undir ok gaf honum líf.

Þá spyrr Grímr, hverr hefði sett ráð til at taka hjálminn. Þorsteinn segir, at Þóra hefði sagt Þóri. "Giftast vill hún þá," segir Grímr. "Skal ok svá."

Var þat þá ráðit, at Þórir fekk Þóru. Ok at várdögum lagðist Þorsteinn í hernað, en Þórir sat eftir. Tókust þar upp ástir góðar með þeim Þóru. Þau áttu einn son barna, er Haraldr hét. Hann tók kesjufleininn síðan eftir föður sinn, ok af honum tók hann nafn ok var kallaðr Haraldr kesja.

Skati hefir konungr heitit. Hann var Eiríksson, Myndilssonar, Meitálfssonar. Skati konungr réð fyrir í Sogni. Hann átti sér drottningu ok tvau börn. Beli hét sonr hans, inn mesti ágætismaðr. Ingibjörg hét dóttur hans. Hún var þá eigi í ríkinu, því at hún hafði fyrir álögum orðit. Skati hafði verit berserkr ok inn mesti víkingr ok ruddi sér til ríkis í Sogni. Þorgrímr hét landvarnarmaðr hans. Hann var inn mesti kappi ok mikill garpr, en í meðallagi trúr. Mikil vinátta var með þeim Þorgrími ok Bela konungssyni. Beli var inn frægasti maðr um öll lönd.

Þat hafði borit til tíðenda, at þá Skati konungr var aldraðr mjök ok börn hans bæði ung, kómu víkingar tveir við land. Hét annarr Gautan, en annarr Ógautan. Þeir kómu mjök á óvart ok buðu konungi til bardaga, eða skyldi hann gerast jarl þeira ok gefa upp land sitt. Skati konungr hafði ekki liðsafla við þeim en þó vildi hann heldr deyja með sæmd en lifa með skömm ok falla í konungdómi sínum heldr en þjóna fjandmönnum sínum. Fór hann til bardaga ok hafði ekki fleira lið en hirð sína. Þorgrímr komst í burt með Bela konungsson, en Ingibjörg sat eftir í skemmu sinni. Skati konungr fell fyrir Ógautan með góðan orðstír, en menn hans, þeir sem eftir lifðu flýðu á skóga.

Settist Ógautan nú at ríki ok lét gefa sér konungs nafn. Hann bað lngibjörgu at ganga með sér, en hún neitaði þverliga ok sagðist fyrr skyldu drepa sik sjálf en eiga föðurbana sinn ok slíkt illmenni sem Ógautan er, -- "þar sem þú ert líkari fjánda en manni."

Ógautan varð reiðr við ok mælti: "Ek skal launa þér illyrði þín, ok legg ek þat á þik, at þú sért þvílík at vexti ok yfirlitum sem Skellinefja, systir mín, ok allri náttúru þeiri, sem þú mátt bera, byggir helli þann, sem við Djúpamóðu er, ok komist aldri ór þessum álögum, fyrr en nokkurr velborinn maðr verðr til þess at eiga þik ok játi því ok þó aldri fyrr en ek er dauðr, en systir mín taki við yfirlitum þínum."

"Þat læt ek um mælt," segir Ingibjörg, "at þú njótir þessa ríkis bæði illa ok skamma stund."

Varð þetta at áhrínsorðum, er Ógautan mælti, at Ingibjörg hvarf í burt. Litlu síðar kom þar aftr Beli konungsson ok Þorgrímr með marga menn um náttartíma, ok báru eld at lofti því, er þeir bræðr sváfu í, ok brenndu inni alla þá menn, utan þeir bræðr fóru ina neðri leið ok kómust svá í burt, léttu eigi fyrr en þeir kómu fram í hirð Njörfa konungs, en Beli tók aftr við ríki sínu ok gerðist þar konungr yfir. Þorgrímr var enn landvarnarmaðr hans.

Vilhjálmr hefir konungr heitit, er réð fyrir Vallandi, vitr konungr ok vinsæll. Hann átti dóttur þá, er Ólöf hét, kvenna kurteisust.

Nú er þar til at taka, sem Jökull Njörfason er, at eftir þat er þeir Víkingssynir váru burt farnir, gerði hann Þorstein ok Þóri útlæga fyrir endilangan konungdóm sinn. Ekki samþykkti Njörfi konungr þat, því at þeir Víkingr heldu vináttu sinni, meðan þeir lifðu.

Eitt sinn kom Ógautan at máli við Jökul ok spyrr, hvárt hann vill ekki kvángast. Jökull frétti eftir, hvar hann sæi þar jafnaðarkvánfang.

Ógautan mælti: "Vilhjálmr í Vallandi á dóttur, er Ólöf heitir. Þar þætti mér vaxa þinn heiðr, ef þú fengir þat ráð."

"Hví skulum vit eigi þar til ráða?" segir Jökull.

Bjuggust þeir þá til ferðar með sex tigi manna ok fóru síðan til Vallands ok fundu Vilhjálm konung. Tók hann vel við Jökli, því at Njörfi, faðir hans, var nafnkunnigr um öll lönd. Jökull hefr upp bónorð sitt til Ólafar sér til handa. Ógautan fylgdi fast bónorðinu, en konungr skaut til dóttur sinnar. Ok er þeir höfðu þetta talat, gengu inn í höllina þrír tigir manna heldr röskligir. Sá var mestr ok fríðastr, er fyrir þeim var. Hann gekk fyrir konung ok kvaddi hann.

En þegar Ógautan sér þessa menn, þá hljóðnar um hann ok drap niðr hökuskegginu ok mælti við Jökul ok aðra menn sína, at þeir skyldu ekki nefna sik, meðan þeir væri þar í landi.

Konungr spyrr ina miklu menn at heiti, en formaðr þeira kvaðst Beli heita ok vera sonr Skata konungs, er réð fyrir í Sogni, --"er þat erendi mitt hingat, at ek vil biðja dóttur þinnar."

Konungr segir: "Hér er kominn áðr Jökull Njörfason ok biðr hennar. Mun ek nú þann veg á gera, at hún kjósi, hvárn hún vill eiga."

Skipaði konungr Bela á aðra hönd sér. Var þar veizla in bezta. At þrem nóttum liðnum gengu þeir út til skemmu ok fréttu konungsdóttur eftir með hvárum hún vildi ganga, Jökli eða Bela. Skjótt var þat auðfundit á henni, at hún vildi heldr eiga Bela, en í því varpaði Ógautan kefli í kné henni, en svá brá henni við þat, at hún neitaði Bela, en gekk at eiga Jökul. Sneri Beli þá til skipa. Vináttumál hafði farit áðr milli þeira Jökuls ok Bela, svá at þat segja sumir, at Beli mun hafa tekit fé til höfuðs þeim bræðrum, Þorsteini ok Þóri. Gaf Beli Jökli enga skuld á, þótt konungsdóttir vildi hann ekki eiga, með því at undir hennar órskurð kom. Síðan fór Beli heim til ríkis síns. Jökull bjóst heim, þegar úti var brullaup hans, ok Ógautan með honum.

Nú er þar til at taka, er Þorsteinn heldr heim ór hernaði ok ætlar til Gríms bónda, því at Þórir, bróðir hans, sat þar í eynni. Jökull hafði nú fregn af ferðum hans. Hann mælti þá til Ógautans ok bað hann reyna listir sínar ok gera veðr at Þorsteini, svá at hann drukknaði ok allir hans menn. Ógautan kveðst til þess hætta, hversu sem tækist. Gerði hann þá svá mikit kyngiveðr at Þorsteini, at skip hans týndust í sjávargangi ok hverr maðr, er á var. Þorsteinn dugði lengi vel, ok kom þar um síðir, at hann þreyttist á sundi. Var hann þá kominn í lágarða. Dró hann þá niðr.

Í því sá hann, hvar kerling ein stór óð út at honum ok var í skorpnum skinnstakki. Hann var síðr í fyrir en stuttr á bak Hún var stórskorin mjök ok heldr grepplig í ásjónu ok gekk at honum ok greip hann ór sjónum ok mælti: "Viltu þiggja líf af mér, Þorsteinn?"

Hann segir: "Hví munda ek eigi vilja, eða hvat heitir þú?"

Hún segir: "Óvant er nafn mitt, ek heiti Skellinefja, en muntu nokkut verða til at vinna lífgjafarinnar."

"Hvat er þat?" segir hann.

"At veita mér bæn þá, er ek vil biðja þik," segir hún.

"Þú munt þeirar einnar biðja," segir Þorsteinn, "at mér mun þat vel vegna, eða nær skal hún til koma?"

"Ekki at sinni," segir hún.

Síðan bar hún hann til lands, ok var hann þá kominn í ey þá, er Grímr átti fyrir at ráða. Sló hún þá á við hann glímu nokkurri, þar til honum gerði heitt. Skildi hún þá við hann, ok bað hvárt vel fyrir öðru. Ferr hún þá leiðar sinnar, því at hún kveðst víðara verða við at koma, en Þorsteinn fór heim til bæjar. Var þar fagnafundr með þeim bræðrum. Sat Þorsteinn þar um vetrinn í góðu yfirlæti.

Nú er þar til at taka, er þeir sigla heim Jökull ok Ógautan, at þat var einn dag í góðu veðri, at miklu myrkri sló yfir skipit með sva mikilli grimmd ok frosti, at engi maðr á skipinu þorði á móti at sjá. Klæddu allir menn andlit sitt, þeir sem á skipunum váru. En er af leið myrkrinu, sáu þeir, hvar Ógautan var hengdr upp við húnboru. Var hann þá dauðr. Þótti Jökli þat inn mesti skaði ok helt heim í ríki sitt ok sezt um kyrrt.

Þeir Þorsteinn ok Þórir bjuggust snemma um várit ok ætla at sækja heim Víking, föður sinn. Ok er þeir koma at Djúpamóðu, urðu þeir eigi fyrr varir við en Jökull kom þar at þeim með þrjá tigi manna. Slær þegar í bardaga með þeim. Var Jökull inn ákafasti ok svá Grímr bróðir hans. Þórir ok Þorsteinn vörðust vel. Gekk svá lengi, at þeir kómu engu sári á þá bræðr. Var þá hvárttveggja, at Þorsteinn var stórhöggr, enda beit Angrvaðill járn sem klæði. Þórir varðist ágæta vel ok hafði eigi kesjuna, því at hún hafði heima eftir legit. Þeir Grímr mættust ok börðust alldrengiliga, en þó lauk með því at Grímr hné dauðr til jarðar. Þá hafði Þorsteinn drepit nítján menn, enda var hann þá bæði móðr ok sárr ok svá Þórir. Snerust þeir bræðr þá bökum at ok vörðust þá enn vel. Jökull sótti at við ellefu menn ok gerði svá harða hríð, at Þórir fell. Þá varðist Þorsteinn nú karlmannliga ok allt þar til þeir váru eigi fleiri en Jökull ok þrír aðrir. Jökull lagði þá til Þorsteins ok kom í lærit heldr ofarliga, en með því at Jökull var sterkr ok gekk fast á lagit, en Þorsteinn móðr mjök ok stóð framarliga á árbakkanum, þá hrapaði hann ofan fyrir hamrana, en Jökull gat sem næfrligast stöðvat sik. Leitaði Jökull síðan heim ok þóttist hafa drepit Þorstein ok Þóri. Settist hann nú um kyrrt.

Nú er þar til at taka, er Þorsteinn fell ofan fyrir hamrana. Varð þar undir tó, er Þorsteinn kom niðr, en sakir mæði ok sára mátti hann ekki hræra sik, en þó hafði hann vit sitt, er hann kom niðr. Angrvaðill hraut ór hendi honum ok ofan í móðuna. Lá Þorsteinn þá milli heims ok heljar ok vætti sér þá ekki nema dauða. Ok er hann hafði eigi lengi legit, sér hann, hvar gengr Skellinefja ok var í skinnstakki sínum ok engu fegri en fyrr.

Hún kemr þar at, sem Þorsteinn liggr, ok mælti: "Eigi þykki mér ór steini hefja fyrir þér um slysferðir þínar, Þorsteinn. Sýnist mér nú liðit at þér, eða viltu nú veita bæn þá, er ek keypta at þér fyrri?"

Þorsteinn segir: "Ek sé mik nú fátt mega gera, þat veizlumunr sé í."

"Sú er bæn mín," segir hún at þú játir at eiga mik. Mun ek þá leita við at græða þik."

Þorsteinn segir: "Eigi veit ek, hvárt ek skal þat til vinna, því at mér sýnist þú ferlig at sjá."

"Þar skaltu þó eiga um at kjósa," segir hún, "hvárt viltu heldr eiga mik eða láta lífit ok rjúfa þó eið þinn við mik, er þú hézt at veita mér bæn mína, þá er ek gaf þér líf við Grímsey."

Þorsteinn segir: "Mikit er satt í því, ok mun þat bezt at halda orð sín, ok vil ek því játa at eiga þik. Muntu verða mér inn mesti bjargvættr, en þó vilda ek þat til kjósa við þik, at þú náir sverði mínu, ef mér verðr lífs auðit, svá at ek mega bera þat."

Hún segir svá vera skyldu ok tók hann upp í skinnstakk sinn ok hljóp upp hamrana, sem hún væri laus, þar til er hellir stór varð fyrir þeim. Þar fór hún inn í ok bindr sár Þorsteins ok leggr hann í hæga sæng, ok innan sjau nátta var hann gróinn at mestu.

Þat var einn dag, at Skellinefja var í burt ór hellinum, ok um kveldit kom hún aftr með sverðit, ok var þá vátt mjök, ok fekk Þorsteini ok mælti: "Nú hefi ek gefit þér tvá tíma líf ok fengit þér aftr sverð þitt, er þú hefir mestar mætur á, ok þat it fjórða, er okkr er mest veitt í, at ek hengda Ógautan. En þó hefir þú þetta fullu launat mér, því at þú hefir komit mér ór álögum þeim, er Ógautan lagði á mik. Heiti ek Ingibjörg, dóttir Skata konungs, en systir Bela, en mér varð þat til undanlausnar um ánauð mína, ef nokkurr velborinn maðr játar at eiga mik. Nú vartu til þessa ok er ek nú laus af ánauð minni. Skaltu nú búast í burt af hellinum ok fara fram mínum ráðum, ok muntu finna Bela, bróður minn, við fimmta mann. Þar mun vera Þorgrímr kobbi, landvarnarmaðr hans, með honum. Þeir hafa tekit fé til höfuðs þér af Jökli. Munu þeir slá til bardaga við þik. Hirði ek eigi, þótt þú drepir Þorgrím ok föunauta hans, en gef líf Bela, bróður mínum. Vilda ek, at þit yrðuð fóstbræðr. Ok ef þér er þat í hug at fá mín, far þú heim í Sogn með honum ok bið mín, ok mun ek þar þá fyrir vera. Má vera, at ek lítist þér öðru vís at sjá en nú."

Skilja þau nú. Ok er hann var skammt kominn, kom Beli móti honum við fimmta mann, ok er þeir fundust, mælti Þorgrímr: "Þat er vel, Þorsteinn, er vér fundumst. Skal nú vinna til fjár þess, er Jökull hefir lagt til höfuðs þér."

"Þat þætti mér verða mega, at þú misstir fjárins, en létir lífit," segir Þorsteinn.

Nú er þar til at taka, at þeir sækja at Þorsteini, en hann varðist vel ok drengiliga, en svá lýkr, at Þorgrímr fell ok þrír förunautar hans.

Þá börðust þeir Þorsteinn ok Beli á nýjan leik. Varði Þorsteinn sik, en vildi ekki særa Bela, en Beli sótti at, þar til at Þorsteinn greip til hans ok setti hann niðr hjá sér ok mælti: "Alls á ek kosti við þik, en ek vil gefa þér nú líf ok þat með, at vit verðum fóstbræðr. Skaltu konungr vera, en ek hersir. Ek vil ok biðja Ingibjargar, systur þinnar, ok hafa heiman með henni eignir í Sogni."

"Eigi er þat it hægra," segir Beli, "af því at systir mín er horfin í burt, svá at engi veit, hvat af henni er orðit."

"Þat má vera," segir Þorsteinn, "at hún sé aftr komin."

"Eigi sé ek," segir Beli, "at hún fái röskara mann en þik, ok vil ek þenna kost allan."

Bundu þeir þetta með fastmælum ok fóru nú heim í Sogn. Varð Beli þess snart varr, at systir hans var aftr komin með öllum þvílíkum blóma sem hún hafði áðr haft í æsku sinni. Þorsteinn hefr upp orð sín ok biðr Ingibjargar sér til handa. Var þat ráðum ráðit. Hafði hún heiman eignir þær, er lágu öðrum megin fjarðarins. Hét sá bær at Framnesi, er Þorsteinn réð fyrir, en sá á Sýrströnd, er Beli réð fyrir.

Þeir Þorsteinn lögðust í hernað um várit ok höfðu fimm skip. Herjuðu þeir víða um sumarit ok varð gott til fjár, en heldu heim at hausti ok höfðu sjau skip.

Annat sumar lögðu þeir í hernað ok varð illt til fjár, því at víkingar allir forðuðust þá. Ok er þeir koma at skerjum þeim, er Elfarsker heita, lögðu þeir at höfn um kveldit, ok gengu þeir á land Þorsteinn ok Beli ok yfir þvert nesit, þat er þeir lágu undir. En er þeir kómu yfir nesit, sáu þeir tólf skip liggja tjölduð svörtum tjöldum. Þeir sáu tjöld á landi, ok rauk af. Þeir þóttust þat vita, at þat mundi vera matsveinar. Þeir köstuðu yfir sik dulklæðum ok gengu þangat, ok er þeir kómu þar at tjalddyrunum, færðust þeir báðir í dyrrnar, svá at ekki náði út at leggja reykinn. Þeir váru harðorðir, er mat gerðu, ok spyrja, hvat stafkörlum þetta væri, at svá váru kyndugir, at þá vildu brenna inni eða kæfa.

Þeir létu endemliga ok svöruðu með dimmri raust ok sögðu, at þeir vildu afla sér matar, -- "eða hverr er sá inn ágæti, er þessum flota ræðr, er hér liggr við land?"

"Þit munuð vera heimskir karlar," segja þeir, "at þit hafið eigi heyrt getit Úfa, er kallaðr er Slysa-Úfi, sonr Herbrands ins höfuðmikla. Þeir eru bræðr ok Ötunfaxi. Ek veit enga frægri en þá undir sólunni."

"Vel segið þit," segir Þorsteinn. Litlu síðar fóru þeir burt til manna sinna.

Snemma um morguninn bjuggust þeir ok reru fram fyrir nesit. Æptu þeir þegar heróp. Hinir bjuggust þá skjótt við ok tóku til vápna sinna, ok tókst þar harðr bardagi. Hafði Úfi lið meira ok var sjálfr inn harðfengasti. Börðust þeir svá lengi, at ekki mátti í milli sjá, hvárir sigruðust.

Inn þriðja dag réð Þorsteinn til uppgöngu á dreka þann, er Slysa-Úfi stýrði, ok Beli þegar eftir honum, ruddust um drengiliga, drápu hvern mann fyrir framan siglu. Þá réð Úfi ór lyftingunni mót Bela, ok áttust þeir við vápnaskipti nokkura stund. Bárust þá sár á Bela, því at Úfi var bæði vápnfimr ok stórhöggr. Í því kom Þorsteinn at með Angrvaðil ok höggr til Úfa. Þat högg kom í hjálminn ok klauf allan búkinn ok brynjaðan manninn at endilöngu, en sverðit kom í siglubitann, ok fal báða eggteinana.

Beli mælti: "Þetta þitt högg, fóstbróðir, mun uppi vera, meðan Norðrlönd eru byggð."

Síðan buðu þeir víkingum tvá kosti, hvárt þeir vildu gefast upp ok halda lífi eða eiga bardaga við þá. Þeir beiddust heldr at þiggja líf af þeim. Gáfu þeir þá öllum grið, því at þeir vildu þat gjarna þiggja. Fengu þeir þá mikit herfang. Lágu þeir þar þrjár nætr ok græddu menn sína ok heldu heim at hausti.

At várdögum bjuggust þeir fóstbræðr heiman ok höfðu fimmtán skip. Stýrði Beli dreka þeim, er átt hafði Slysa-Úfi. Þat var góðr gripr, skornir svírarnir ok grafnir ok gylltir mjök. Beli konungr hlaut drekann, því at hann var beztr gripr í herfangi þeira, er þeir fengu eftir Úfa, en þat var vani þeira, at Beli tók jafnan góðgripi þeira, er þeir fengu í herfangi. Eigi þótti annat skip betra en drekinn utan Elliðinn, er átti Ötunfaxi, bróðir hans. Þessi skip höfðu þeir erft eftir Herbrand, föður sinn, ok var Elliði því betri, at hann hafði byr, hvert er hann vildi sigla. Kunni hann náliga mannsmáli. En því hafði Ötunfaxi heldr hlotit Elliða en Úfi, at Úfa hafði hent þat slys, at hann hafði drepit föður sinn ok móður, ok þótti Ötunfaxa hann hafa fyrirgert arfi sínum, ef at réttu skyldi fara. Var Ötunfaxi fyrir þeim bræðrum sakir afls ok vaxtar ok fjölkynngi.

Nú láta þeir fóstbræðr í hernað ok herjuðu víða um Austrveg ok finna fátt víkinga, því at allir stukku undan þeim, er til fréttu. Váru þá engir frægri menn í hernaði en Þorsteinn ok Beli.

Þat var einn dag, at þeir lögðust at andnesi einu. Þeir fóstbræðr sjá öðrum megin undir nesinu liggja tólf skip ok öll stór. Þeir róa skjótliga móti skipunum ok spyrja, hverr fyrir liði sé.

Maðr stóð upp við siglu ok mælti: "Angantýr heiti ek, sonr Hermundar jarls af Gautlandi."

"Þú ert efniligr maðr," segir Þorsteinn, "eða hversu gamall maðr ertu?"

Hann svarar: "Ek er nú nítján vetra."

"Hvárt viltu heldr," segir Beli, "gefa upp skip þín ok fé eða halda bardaga móti oss?"

"Því skjótara skal kjósa," segir Angantýr, "sem kostir eru ójafnari. Vil ek heldr verja fé mitt ok falla með drengskap, ef þess verðr auðit."

"Þá búst við," segir Beli, "en vér munum at sækja."

Bjuggust þá hvárirtveggju ok brjóta upp vápn sín. Þorsteinn mælti við Bela:, "Þat er lítil drengmennska at sækja at þeim með fimmtán skipum, en þeir hafa eigi meir en tólf."

"Hví skulum vér eigi láta liggja hjá þrjú skip?" segir Beli.

Gerðu þeir svá. Var þar harðr bardagi. Svá var lið Angantýs harðfengt, at þeir Beli ok Þorsteinn þóttust eigi í meiri mannraun komit hafa, Börðust þeir þann dag til kvelds, svá at ekki mátti milli sjá, hvárir sigrast mundu.

Annan dag bjuggust þeir til orrostu. Þá mælti Angantýr: "Þat þykki mér ráð, Beli konungr, at vit spillum eigi mönnum okkrum lengr ok berjumst tveir á hólmi, ok hafi sá sigr, er annan vinnr."

Beli játar þessu; gengu síðan á land ok köstuðu feldi undir fætr sér ok börðust drengiliga. allt þar til at Beli mæddist. Þá bárust sár á hann. Þóttist Þorsteinn sjá, at Beli mundi ekki sigrast á Angantý ok svá kom at Beli var bæði móðr ok mjök at þrotum kominn.

Þá mælti Þorsteinn: "Þat þykki mér ráð, Angantýr, at þit léttið ykkrum bardaga, því at ek sé, at Beli er yfirkominn af mæði, en ek vil eigi hafa ódrengskap til at níðast á þér, en veita honum, en svá mun þat fara, ef þú verðr banamaðr hans, at þá mun ek bjóða þér á hólm, ok ætla ek, at okkar sé eigi minni mannamunr en ykkar Bela. Mun ek fella þik á hólmi, ok er þat mikill skaði, ef þit látizt báðir. Nú vil ek bjóða þér þann kost, ef þú gefr Bela líf, at vit sverjumst í fóstbræðralag."

Angantýr segir: "Þat þykki mér jafnaðarboð, at vit Beli gerumst fóstbræðr, en í því þykki mér mikit veitt, ef ek skal vera þinn fóstbróðir."

Var þetta síðan bundit fastmælum. Þeir vöktu sér blóð í lófum ok gengu undir jarðarmen ok sóru þar eiða, at hverr skyldi annars hefna, ef nokkurr þeira yrði með vápnum veginn. Síðan könnuðu þeir lið sitt, ok váru hroðin tvau skip af hvárum. Þeir græddu menn sína, þá er sárir váru. Eftir þat heldu þeir í burt þaðan þrim skipum ok tuttugu ok heldu heim um haustit ok sátu um kyrrt um vetrinn með mikilli virðingu. Þóttu nú engir menn frægri í sínum hernaði en þeir fóstbræðr.

Nú er várdagar kómu, bjuggust þeir heiman fóstbræðr ok höfðu þrjá tigi skipa. Heldu þeir í Austrveg ok herjuðu þar ok um Svíþjóð ok allt it eystra salt. Fóru þeir vel með hernaði sínum, sem þeir váru vanir, drápu víkinga ok ránsmenn, hvar sem þeir gátu þá hent, en létu bændr ok kaupmenn fara í friði.

Nú er þar til at taka í öðrum stað, er Ötunfaxi fréttir fall Úfa, bróður síns. Þótti honum þat mikill skaði. Þat er af honum at segja, at hann leitar þrjú sumur samfleytt þeira fóstbræðra.

Nú er þat at segja, at þeir Beli konungr leggja einn dag at skerjum þeim, er Brennieyjar heita. Leggja þeir í lægi ok búast vel um. Eftir þat ganga þeir fóstbræðr þrír á land ok þar til, er þeir koma at einum bæ litlum. Þar stóð maðr fyrir dyrum ok klauf skíð. Hann var í grænni heklu ok furðu digr. Hann heilsar Þorsteini með nafni.

Þorsteinn segir: "Okkar er mikill kennispeki munr, þú heilsar mér með nafni, en ek man eigi, at ek hafi sét þik, eða hvat heitir þú?"

"Óvant er nafn mitt," segir hann, "ek heiti Brennir, ok er ek Vífilsson, bróðir Víkings, föður þíns. Átti hann mik, þá er hann var í hernaði, er hann átti heima hjá Háloga. Hefi ek hér upp vaxit í eynni ok búit hér síðan. En hefir þú nokkut, Þorsteinn frændi, frétt til Ötunfaxa víkings?"

"Eigi," segir Þorsteinn, "eða hvat kanntu af honum at segja?"

"Þat" sagði Brennir, "at hann hefir leitat þín um þrjú ár, ok liggr hann hér öðrum megin eyjanna með öllum sínum flota. Vill hann hefna Slysa-Úfa, bróður síns. Hann hefir fjóra tigi skipa ok öll stór. Hann er stórr sem tröll, en bíta engi járn."

"Hvat er nú til ráða?" segir Þorsteinn.

"Engi ráð kann ek þér at gefa," segir Brennir, "nema þú getir fundit Sindra dverg, því at ek veit, at honum er illa við hann, enda mun honum sízt ráðaskortr."

"Hvert er hans at vænta?" segir Þorsteinn.

"Hann á heima í eyjunni, er hér liggr skammt undan landi, er heitir in minni Brenniey. Hann býr í einum steini, en óvænligt þykki mér, at þú getir hann fundit, en til reiðu er þér hér í nótt."

"Hitt mun fyrir liggja," segir Þorsteinn, "at halda eigi kyrru fyrir." Gengu þeir þá til skipa sinna.

Síðan setti Þorsteinn fram bát ok reri til eyjarinnar. Þorsteinn gekk þar einn á land. Ok er hann kom at einum læk, sá hann, at tvau börn léku sér við lækinn, piltr ok stúlka, Þorsteinn frétti þau at nafni.

Sveinninn nefndist Herrauðr, en píkan Herríðr, "Hefi ek týnt gulli mínu," segir hún. "Veit ek þat muni Sindra, föður mínum, illa líka. Mun ek eiga ván hirtingar."

Þorsteinn segir: "Hér er eitt gull, er ek vil gefa þér."

Hún tók við gullinu ok varð glöð við, -- "ok skal ek þetta fá föður mínum, eða má ek ekki þat gera, ef þér væri bati í?"

"Eigi er þat," segir Þorsteinn, "ok kom þú hingat föður þínum til tals við mik ok fylg svá, at hann sé í ráðum með mér um þá hluti, er mik varðar."

"Því at eins get ek þat gert," segir Herríðr, "at Herrauðr, bróðir minn, fylgi mínum vilja, því at Sindri má ekki móti honum láta."

"Veiztu þat," segir Herrauðr, "at ek fylgi þér um alla hluti."

Þorsteinn spretti af sér silfrbelti ok gaf honum. Þar fylgdi búinn knífr.

Sveinninn mælti: "Þetta var vel gefit. Skal ek allan hug á leggja, at þitt mál gangi fram. Bíð hér, til þess við systkin komum aftr." Nú gerði Þorsteinn svá.

En er stund löng var liðin, kom þar Sindri dvergr ok þau systkin með honum. Sindri heilsar Þorsteini glaðliga ok mælti "Hvat viltu mér, Þorsteinn?"

"Þat," segir Þorsteinn, "at ek vilda, at þú legðir ráð á með mér, hversu ek gæti unnit Ötunfaxa víking."

"Þar sé ek ekki ráð til," segir Sindri, "at nokkurr mennskr maðr geti Faxa unnit. Miklu er hann verri viðreignar en nokkurr annarr. Vil ek letja þik þess at halda til orrostu við hann, því at þú lætr þar menn þína, ok er þér bezt at halda í burt í nótt undan eyjunum."

"Þat skal aldri verða," segir Þorsteinn. "Þótt ek viti þat fyrir, at ek missa lífit, þá vil ek þat þó heldr en flýja at óreyndu."

"Þat sé ek, "segir Sindri, "at þú ert in mesta kempa. Legg ek þat til með þér, at þú affermir öll skip þín í nótt ok berir fjárhlut á land, en hlaðir skipin af trjám ok grjóti. Síðan haf þú þik snemma at á morgin ok kom fyrr at þeim en þeir vakna. Megið þit kemba þeim ekki hagligar tjaldkúlur. Þurfið þit þess alls við, ef þér getið nokkurn bug á Faxa unnit, því at þat vil ek segja þér, at því síðr bíta hann nokkur járn, at hann bítr eigi sverðit Angrvaðill. Hér er einn tygilknífr, er Herríðr, dóttir mín, vill gefa þér ok launa þér svá gullit, ok þat ætla ek, at hann bíti á Ötunfaxa, ef þú kemr honum hagliga við. Herrauðr, sonr minn, mun því launa þér beltit, at þú skalt nefna mik á nafn, ef þér þykkir nokkut á bresta. Munu vit nú skilja fyrst at sinni, ok far þú vel ok heill. Þat mæli ek um, at mínar dísir sé þér jafnan til fylgis."

Síðan fór Þorsteinn til báts síns ok reri til sinna manna. Bjóst hann við þegar um nóttina ok færði fé af skipum, en grjót í staðinn. Ok er þat var gert, kom Brennir karl af bæ ofan ok hafði kylfu stóra í hendi, alla slegna af járni ok stórum járngöddum. Hún var svá þung, at varla gat meðalmaðr lyft af jörðu.

Brennir mælti: "Handvápn þetta vil ek gefa þér, Þorsteinn frændi, ok mun þér einum vápnhæft sakir þunga, en þó mun hún heldr létt við Ötunfaxa. Þykki mér nú ráð, at Angantýr hafi sverðit Angrvaðil, en þú berist með kylfunni. Þó at hún sé ekki fimligt meðfæri, þá mun hún þó mannskæð vera. Vilda ek nú, frændi, geta veitt þér meira lið, en eigi hefi ek föng á því." Snýr hann þá á land upp.

Síðan greiddu þeir róðr fram fyrir nesit, er þeir váru búnir, ok geta þá at líta, hvar Ötunfaxi liggr með öllu sínu skipaliði. Létu þeir þegar ganga grjótflaugina svá hart ok ákaft, at þeir drápu meir en hundrað manna, áðr þeir vöknuðu, en frá því er liðit vaknaði, tóku þeir snarpliga við. Var þá bardagi inn mannskæðasti. Fell margt manna af þeim fóstbræðrum, því at svá mátti at kveða, at Faxi skyti af hverjum fingri. Gekk svá allt til nætr. Váru þá hroðin tíu skip þeira fóstbræðra.

Annan dag eftir tóku þeir til orrostu, ok gekk með þvílíku móti mannfallit sem inn fyrra dag. Réðu þeir jafnan til uppgöngu á skip Faxa ok gerðu mikinn mannskaða hvert sinn, en á drekann Elliða kómust þeir aldri fyrir vörn Faxa ok þess, at hann var svá borðhár. En um kveldit váru hroðin öll skip þeira fóstbræðra nema drekinn Úfanautr.

Þat sáu þeir báða daga, at sinn maðr kom fram á hvárn hamarinn ok skaut í ákafa út á skip Faxa. Þar sáu þeir Sindra dverg, ok varð maðr fyrir hverri ör. Fekk Faxi af því mikinn mannskaða. Á öðrum hamrinum var Brennir ok skaut heldr bogmannliga út á skipin. Eigi var traust, at eigi fyki steinar á skipin, ok leituðu þeir allir grunns, er hann kastaði. Sukku af því mörg skipin fyrir Faxa. Var þá ok svá komit, at öll skip hans váru hroðin nema Elliði.

Þetta var þann tíma, er nótt var björt, ok heldu þeir bardaga alla nóttina. Þorsteinn réð til uppgöngu á drekann ok Angantýr ok Beli, en margt var manna eftir á Elliða. Faxi hleypr fram á móti þeim fóstbræðrum, Angantý ok Bela. Þeir eigast við hart vápnaskipti. Bitu Faxa engi járn, en eigi höfðu þeir lengi barizt, áðr sár bárust á þá báða. Í því kom Þorsteinn at ok sló með kylfunni sem honum var hægast utan við vangann á Faxa, en hann laut hvergi við. Þá sló Þorsteinn annat ok engu minna. Þá leiddust Faxa höggin, ok stökk fyrir borð ok í kaf, svá at í iljar honum var at sjá. Þeim varð bilt báðum, Bela ok Angantý, eftir at fara. Þorsteinn hljóp þegar fyrir borð ok lagðist eftir Faxa, en hann undan. Var því líkast sem hvalr legðist þar, sem Faxi fór. Gekk svá lengi ok þar til, er Faxi kom á land. En þeir fóstbræðr börðust við menn, sem eftir váru, ok léttu eigi fyrr en þeir höfðu drepit þá alla, er á drekanum váru. Síðan tóku þeir sér bát ok reru til lands at þeim Faxa ok Þorsteini.

Nú sem Faxi er á land kominn, en Þorsteinn lagðist at framan, þreif Faxi upp stein ok sendi at Þorsteini, en hann fór í kaf undan ok lagðist út undan, ok varð mikit áfall af því, at steinninn kom niðr. Upp tók hann annan ok inn þriðja, ok fóru allir á eina leið. Ok í því kómu þeir fóstbræðr, Angantýr ok Beli. Þorsteinn kastaði eftir kylfunni á drekanum, er hann hljóp fyrir borð, ok hafði Beli tekit upp kylfuna ok kom þar at, sem Ötunfaxi stendr, ok slær með kylfunni aftan undir hnakkann ok þegar annat eftir, en Angantýr grýtti hann með stórum steinum.

Tók Faxa nú heldr at sárna skallinn ok leiddist at búa undir þeira höggum ok steypti sér í kaf ofan af hamrinum. Lagðist hann þá á haf ok Þorsteinn eftir, ok er Faxi sá þat, sneri hann í móti Þorsteini, ok takast þeir til á sundinu. Höfðu þeir þá sviptingar miklar ok stórar. Færðu hvárir aðra í kaf. Þó kenndi Þorsteinn aflsmunar. Þar kom, at Faxi færði Þorstein til grunna. Tók þá af honum sundlætin. Þorsteinn þóttist þá vita, at Faxi ætlar at bíta sundr barkann í honum.

Þorsteinn mælti: "Hvat mun mér annan tíma meiri þörf á þér, Sindri dvergr, en nú?"

Þorsteinn varð við þat varr, at gripit var á herðar Faxa svá hart, at því næst var hann við grunni niðri ok Þorsteinn ofan á honum. Hann var þá mjök móðr ok þjakaðr af umfangi þeira. Þorsteinn tekr þá tygilknífinn, sem Sindri gaf honum. Hann stingr honum fyrir bringspalir Faxa, svá at sökk allt upp at skafti. Reist hann þá niðr allan kviðinn at smáþörmum.

Þó fann hann, at Faxi var eigi dauðr, því at hann mælti þá: "Mikil þrekvirki hefir þú unnit, Þorsteinn, er þú hefir mér fyrir komit, því at ek hefi átt níutigi orrostur ok haft í öllum sigr nema í þessi. Ek hefi sigrazt átta tigi sinna í einvígum, svá at ek hefi á hólm gengit, en ek er nú níu tigi ára gamall."

Ekki þótti Þorsteini gagn, at hann fleipraði fleira, ef hann mátti at gera. Rak hann þá ór honum innan þat laust var.

Nú er at segja af þeim Angantý ok Bela, at þeir tóku sér skip ok reru fram á sjóinn ok leita at þeim Faxa ok Þorsteini ok finna þá hvergi langan tíma. Þá kómu þeir þar at, sem sjórinn var blandinn ok rauðr af blóði. Þóttust þeir þá vita, at þar mundi Faxi á grunni niðri ok Þorstein drepit hafa. Ok er stund leið, sáu þeir, at flaut á sjónum nokkut óþokkaligt. Þeir fóru þangat ok sáu þar fljóta innyfli mikil ok ósélig. Litlu síðar kom Þorsteinn upp ok var þá svá lúinn ok yfirkominn, at eigi gat hann flotit á sjónum. Reru þeir þá at honum ok drógu hann upp í skipit. Var honum þá minni ván lífs, en ekki var hann mjök sárr, en hlaupit var niðr hold af beinum í hnykla. Fóru þeir ok leituðu honum hægenda. Raknaði hann þá skjótt.

Fóru þeir aftr til eyjanna ok könnuðu valinn, ok váru eigi meir en þrjátigi manna græðandi. Fóru þeir þá til Brennis karls ok þökkuðu honum liðsemd sína. Svá fór Þorsteinn til innar minni Brennieyjar at finna Sindra dverg ok gaf honum góðar gjafir, ok skildu með inni mestu vináttu. Tók Þorsteinn drekann Elliða í sitt hlutskipti, en Beli hafði drekann Úfanaut, en Angantýr tók svá mikit gull ok silfr sem honum líkaði í sitt hlutskipti. Gaf Þorsteinn Brenni, frænda sínum, öll þau skip, er þeir kómust ekki með, en þeir heldu burt á þrim skipum heim í Sogn ok sátu þar um vetrinn.

At várdögum heldu þeir í hernað. Angantýr spyrr, hvert þá skyldi halda, segist hyggja, at eytt mundi víkingum í Eystrasalti.

"Þá skulum vér," segir Beli konungr, "halda vestr um haf, því at þangat höfum vér ekki herjat áðr," segir hann.

Nú gera þeir svá. Þegar þeir koma til Orkneyja, ganga þeir þar á land ok herja, brenna byggðir, en ræna fé. Gera þeir mikit hervirki, en allt var hrætt við þá ok stökk undan. Herrauðr hét jarl sá, er stýra átti eyjunum. En er hann spyrr þetta hervirki, safnar hann liði í móti þeim ok fór nætr sem daga, þar til þeir fundust við ey þá, er heitir Papey. Þar slær þegar í bardaga með þeim. Var þar engi liðsmunr. Þeir börðust svá tvá daga, at ekki mátti milli sjá, hvárir sigrast mundu. Þar kom um síðir, at mannfallinu hallaði á Herrauð. Hruðust þá skip hans. Náðu þeir bræðr þá uppgöngu, ok þar kom um síðir, at Herrauðr jarl fell ok flestallt lið hans. Síðan fóru þeir um allar eyjar ok lögðu undir sik.

Eftir þat bjuggust þeir til heimferðar. Bauð Beli konungr Þorsteini eyjarnar ok gerast þar jarl yfir, en hann kveðst þat ekki vilja, -- "vil ek heldr vera hersir ok skilja ekki við þik en heita jarl ok vera fjarlægr þér at vistum."

Þá bauð hann Angantý at vera þar jarl yfir, ok þat þá hann, ok gerðist hann jarl yfir eyjunum ok skyldi lúka skatt árliga.

Síðan heldu þeir heim í Sogn ok sátu þar þann vetr. Þeir heldu menn sína vel, bæði at vápnum ok klæðum. Þóttu nú engir menn framari en þeir fóstbræðr. Þeim varð barna auðit. Hét Helgi ok Hálfdan synir Bela, en Ingibjörg dóttir. Var hún yngst þeira systkina. Þorsteinn átti þann son, er Friðþjófr hét.

Haraldr óx upp í eyjunni hjá Grími, en þegar hann hafði aldr til, lagðist hann í hernað ok varð inn frægasti maðr, þótt hans sé lítt getit í þessi sögu. Helt hann nafni sínu ok var kallaðr Haraldr kesja, ok er margt manna frá honum komit. Þeir Þorsteinn ok Beli, Grímr ok Haraldr heldu vináttu sinni, meðan þeir lifðu.

Nú er þar til at taka, sem jökull Njörfason er, at hann stýrði Upplöndum, þá er þeir váru báðir dauðir, Njörfi ok Víkingr. Höfðu þeir vel haldit vináttu sinni allt til dauðadags, Jökull aflaði sér skipa ok fjár ok var inn harðasti víkingr ok fór í meðallagi með her sínum, en ekki betr. Gekk svá fram nokkur ár, at hann var inn nafnfrægasti. Hann lá í hernaði mest um Eystrasalt.

Eigi höfðu þeir Þorsteinn ok Beli lengi heima verit, áðr þeir bjuggust í hernað, ok heldu suðr með landi, svá í gegnum Eyrarsund, ok herjuðu á Saxland um sumarit ok gerðu mikit hervirki ok fengu þar mikit fé í gulli ok silfri ok mörgum öðrum gersimum. Síðan ætluðu þeir at sigla heim, sem þeir gerðu. Ok er þeir kómu fyrir mynni á Limafirði, þá kemr at þeim stormr veðrs ok rak þá til hafs, ok skilja skjótliga skipin. Tekr þá sjór at ganga á bæði borð, ok stóðu allir menn í austri. Þar kemr, at þessi stormr rekr upp nauðreka drekann Elliða at Borgundarhólmi einskipa.

Þar kemr við land þann tíma Jökull með tíu skipum ok öll vel búin sakir vápna ok manna. Þarf þá eigi at sökum at spyrja, at Jökull lét sækja at Þorsteini ok mönnum hans. Þorsteinn var lítt við búinn, því at þeir váru mjök dasaðir af mæði ok sjávargangi. Þessi bardagi var bæði harðr ok mannskæðr.

Var Jökull inn ákafasti ok eggjaði fast menn sína ok segir, at þeir mundu aldri í betra færi komast við Þorstein, -- "mun oss ok ævinlig brigzl í vera, ef Þorsteinn kemst nú undan."

Sóttu þeir þá at Þorsteini ok mönnum hans ok léttu eigi fyrr við en menn hans váru allir fallnir, svá at engi maðr stóð á drekanum nema Þorsteinn einnsaman. Hann varðist þá enn karlmannliga. Var þat þá langan tíma, at þeir kómu engu sári á hann. Þar kom þó um síðir, at þeir kómu svá nærri honum, at þeir kómu á hann spjótalögum, ok hjó hann þau flestöll af sér, því at sverðit Angrvaðill beit sem vant var. Jökull sótti þá fast at ok lagði til hans spjóti í gegnum lærit. Í því hjó Þorsteinn til Jökuls. Þat högg kom á höndina fyrir framan olboga ok tók af höndina. Í því gátu þeir borit skjöldu at Þorsteini ok tekit hann. Þá var komit at kveldi, svá at þeim þótti eigi vígt at honum. Var þá settr fjöturr á fætr honum, en bogastrengr á hendr. Váru þá fengnir til tólf menn at geyma hans um nóttina.

Ok er allir váru á land komnir nema þeir tólf ok Þorsteinn, mælti hann: "Hvárt vilið þér heldr skemmta mér eða ek skemmti yðr?"

Þeir kváðu honum óvant um skemmtun, at hann skyldi deyja þegar á morgin. Þorsteinn hugsaði nú sitt ráð ok þóttist eigi vel staddr vera. Hann mælti þá hljótt fyrir munni sér: "Hvat mun ek nú í annan tíma þurfa þín meir, Sindri félagi, en nú, ef eigi væri lokit allri okkar vináttu?"

Sló þá dimmu yfir varðmennina, ok því næst sofnuðu þeir allir. Þá sá Þorsteinn, hvar Sindri fór eftir skipinu ok at honum ok mælti: "Lítt ertu staddr nú, Þorsteinn félagi, ok mun ráð at bjarga þér."

Hann blés upp lásinn. Síðan hjó hann af honum bogastrenginn. Var Þorsteinn þá lauss. Tók hann þá sverðit, því at hann vissi, hvar hann hafði við þat skilit. Sneri hann þá til varðmanna ok drap þá alla.

Síðan hvarf Sindri í burt, en Þorsteinn tók sér bát ok reri í land ok fór burt ok heim í Sogn. Var þar fagnafundr með þeim Bela, ok þóttist hann Þorstein ór helju heimt hafa. Jökull vaknar snemma um morgininn ok hugði gott til at taka bandingjann ok drepa. En er þeir kómu þar, var bandinginn burtu, en varðmenn dauðir. Þóttust þeir þá sakna vinar í stað. Helt Jökull heim ok undi lítt við sína ferð, missi Þorsteins, en fengit þau örkuml, at hann varð aldri heill. Var hann kallaðr síðan Jökull inn einhendi.

Þeir fóstbræðr, Beli konungr ok Þorsteinn, söfnuðu liði ok fóru til Upplanda ok gerðu orð Jökli ok hösluðu honum völl til orrostu. Jökull safnaði mönnum, ok sátu þó margir heima, þeir er lýðskyldugir váru undir Jökul, ok gerðu þat fyrir vináttu sakir við Þorstein. Ok er Jökull fekk fátt manna, þá treystist hann eigi að halda til orrostu við þá, ok stökk hann ór landi ok fór þá til Vallands til Vilhjálms, mágs síns. Tók hann þar þriðjung ríkis til forráða. Beli konungr ok Þorsteinn lögðu undir sik Upplönd ok fóru heim síðan ok settust um kyrrt.

Nokkuru síðar kómu menn af Vallandi til móts við Þorstein, þeir er Jökull sendi. Var þat at erendum, at Jökull bauð Þorsteini sættir, ok skyldu þeir finnast á Limafirði ok hafa þrjú skip hvárir ok tengja saman sættir. Þorsteini fellst þetta vel í geð, sagðist nauðigr hafa átt ófrið við Jökul sakir Njörfa konungs ok vináttu þeira Víkings.

Var þetta nú staðráðit. Fóru sendimenn heim, en Þorsteinn bjóst heiman um sumarit ok hafði drekann Elliða ok tvau skip önnur. Bela þótti sjá ferð ekki vænlig, þótti Jökull svikull ok ótrúr. Þat var ráð hans, at hann sendi undan njósnarmenn at vita, hvárt allt væri tryggt af hendi Jökuls, ok færi svá aftr í mót þeim til Eyrarsunds. Svá gerðu þeir ok kómu aftr ok sögðu þeim, at þeir lægi á Limafirði með þrim skipum ok allt væri kyrrt um þá. Heldu þeir þá fram ferðinni á fjörðinn, ok fundust í nefndum stað, ok gengu þar saman sættir með þeim at svá fyrir skildu, at mannalát, áverkar ok bardagar skyldi vera jafnt, en Jökull skyldi taka aftr ríki sitt ok skyldi eigi vera skattgildr undir nokkurn mann. Ríki þat, er Þorsteinn átti at Upplöndum, skyldi falla undir Jökul fyrir handarhöggit. Með þessu skyldu þeir vera sáttir. Fór Jökull þá heim í ríki sitt ok settist þar um kyrrt.

Þeir Þorsteinn ok Beli fóru heim í Sogn ok settust nú at ríkjum sínum ok léttu öllum hernaði. Önduð var Ingibjörg, kona Þorsteins, ok hafði Ingibjörg Beladóttir hennar nafn. Friðþjófr óx upp með föður sínum. Þorsteinn átti dóttur, er Véfreyja hét. Hún var þá roskin, er hér var komit sögunni, því at hún var getin í hellinum hjá Skellinefju, ok þar var hún fædd. Brá henni um vísdóm til móður sinnar. Hún tók Angrvaðil eftir Þorstein, föður sinn. Ok er margt ágætra manna frá Þorsteini komit. Þótti öllum mönnum Þorsteinn vera inn frægasti maðr ok inn ágætasti af þeim mönnum, sem honum váru samtíðis.

Lúkum vér hér nú sögu Þorsteins Víkingssonar með þessu efni, ok er in gamansamligasta.